Việt Nam quê hương ta

Đến với bài thơ hay

Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cò bay lả rập rờn (dập dờn)
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều

Quê hương biết mấy thân yêu
Bao nhiêu đời đã chịu nhiều thương đau
Mặt người vất vả in sâu
Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn.

Đất nghèo nuôi những anh hùng
Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên
Đạp quân thù xuống đất đen
Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa

Việt Nam đất nắng chan hoà
Hoa thơm quả ngọt bốn mùa trời xanh
Mắt đen cô gái long lanh
Yêu ai yêu trọn tấm tình thuỷ chung.

Đất trăm nghề của trăm vùng
Khách phương xa tới lạ lùng tìm xem
Tay người như có phép tiên
Trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ

Nước bâng khuâng những chuyến đò
Đêm đêm còn vọng câu hò Trương Chi
Đói nghèo nên phải chia ly
Xót xa lòng kẻ rời quê lên đường.

Ta đi ta nhớ núi rừng
Ta đi ta nhớ dòng sông vỗ bờ
Nhớ đồng ruộng, nhớ khoai ngô
Bữa cơm rau muống quả cà giòn tan.

Nguyễn Đình Thi - Trích từ trường ca Bài thơ Hắc Hải (1958)

Niềm tự hào về quê hương đất nước

Văn hào E-ren-bu từng nói: Chiến tranh khiến cho mỗi công dân Xô Viết nhận ra vẻ đẹp thanh tú của chốn quê hương, thì cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc Việt Nam cũng khiến cho mỗi người dân càng thêm yêu mến quê hương đất nước mình. Tình yêu quê hương đất nước trở thành nguồn cảm hứng không bao giờ vơi cạn đối với các thi nhân, đặc biệt trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đã có rất nhiều thi phẩm phản ánh tình yêu quê hương đất nước như: Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm, Việt Bắc của Tố Hữu, Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm... Và nhà thơ Nguyễn Đình Thi góp thêm cho vườn văn học nước nhà những bài thơ đi cùng năm tháng như: Đất nước, Bài ca Hắc Hải... đặc biệt là bài Việt Nam quê hương ta. Trong những vần thơ ấy, quê hương đất nước hiện lên trong niềm tự hào về một Tổ quốc đẹp giàu, về một dân tộc anh hùng tình nghĩa, hiện lên trong sự căm giận khi đất nước đau thương trong chiến tranh và cả niềm hân hoan về một đất nước kiên cường, bất khuất trong chiến đấu.
Nghệ sĩ vĩ đại trước hết phải là nghệ sĩ của một dân tộc, một quê hương cụ thể (M. Gorki) bởi lẽ chỉ khi được sống, được gắn bó, nếm trải mọi niềm vui nỗi buồn với dân tộc ấy, với địa phương ấy người ta mới khám phá ra hết những vẻ đẹp tiềm ẩn của nơi đó. Với Tố Hữu, Hoàng Cầm, Nguyễn Đình Thi cũng như thế, nơi mà họ đã đánh đổi bằng cả cuộc đời với biết bao thăng trầm, bao kỉ niệm thì những điều tưởng chừng nhỏ bé đơn sơ trong cuộc sống thường ngày đã khắc sâu vào tâm trí và cũng không biết tự bao giờ lòng họ đã gắn chặt với quê hương như thân sơ máu thịt. Để rồi khi cảm xúc dâng trào thì những hình ảnh hiện hữu trong thơ hết sức sống động, chân thực, mà trước hết đó là niềm tự hào về quê hương giàu đẹp. Những câu thơ của Nguyễn Đình Thi vút lên sôi nổi, trầm hùng biết bao: “Việt Nam đất nước ta ơi/ Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn/ Cánh cò bay lả rập rờn/ Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều”.
“Đẹp vô cùng Tổ quốc ta ơi” (Tố Hữu) - chỉ có thốt lên những lời như thế trước “bức họa đồng quê” xanh biếc và những cò cánh trắng chao nghiêng rập rờn. Mở ra cảnh thanh bình của làng quê Việt Nam bao đời nay sau lũy tre làng gần gũi thân thương. Để có được sự thanh bình ấy dân tộc ta đã phải trải qua rất nhiều đau thương mất mát và hi sinh: “Bao nhiêu đời đã chịu nhiều thương đau/ Mặt người vất vả in sâu/ Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn”. Càng trong gian khó, phẩm chất và ý chí của con người Việt Nam lại càng ngời sáng hơn, từ những người bé nhỏ bình dị chăm chút làm ăn, khi đất nước lâm nguy họ vụt lớn lên thành những anh hùng bất khuất, kiên trung, không kẻ thù nào có thể khuất phục “chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên”. Điều đó đã lí giải vì sao một dân tộc bé nhỏ như dân tộc Việt Nam lại có thể chiến thắng những kẻ thù sừng sỏ nhất. Vẻ đẹp của những con người gan dạ dũng cảm đó không chỉ là chỉ biết cầm súng chiến đấu mà chính là bản chất hiền hòa, đôn hậu, yêu chuộng hòa bình “Đạp quân thù xuống đất đen/ Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa”.
Quê hương dưới con mắt của nhà thơ Nguyễn Đình Thi hiện lên vô cùng tươi đẹp, chan hòa ánh nắng, nơi có “Hoa thơm, cỏ ngọt bốn mùa trời xanh”, nơi con người biết “Yêu ai yêu trọn tấm lòng thủy chung”, nơi gắn bó bao kỉ niệm của tuổi thơ êm đềm và trở thành phần kí ức không thể xóa nhòa trong tâm trí. Để mỗi khi đi xa thì nỗi nhớ lại càng trào dâng: “Ta đi ta nhớ núi rừng/ Ta đi ta nhớ dòng sông vỗ bờ”. Nếu không có một tình yêu sâu nặng với quê hương đất nước thì chắc hẳn không thể viết nên những câu thơ chạm tới miền tình cảm thiêng liêng nhất trong trái tim mỗi người dân đất Việt. Mỗi lần đọc lại những vần thơ này của nhà thơ Nguyễn Đình Thi, ắt hẳn trong chúng ta không khỏi dấy lên niềm tự hào về quê hương đất nước mình.

Anh Đức