Tốc độ:
1x
(QK7 Online) - Đồng chí Nguyễn Hồng Phúc, sinh ngày 15-8-1932, tại xã Vĩnh Lộc, huyện Bình Chánh, tỉnh Gia Định (nay là Thành phố Hồ Chí Minh). Sinh trưởng trong một gia đình có truyền thống cách mạng, năm 1947, khi vừa bước vào tuổi 15, đồng chí tình nguyện tham gia cách mạng. Từ một giáo viên bình dân học vụ, Thư ký Ủy ban hành chính xã Vĩnh Lộc, năm 1950, đồng chí nhập ngũ và được cử đi học tại Trường Lục quân Trần Quốc Tuấn (Nam Bộ). Kết thúc khóa học, từ năm 1952 đến năm 1954, đồng chí đảm nhiệm các chức vụ từ Tiểu đội trưởng đến Trung đội phó thuộc Đại đội 462, Tiểu đoàn 304 miền Đông Nam Bộ.
Thiếu tướng Nguyễn Hồng Phúc (1932-2011)
Sau Hiệp định Giơnevơ (1954), đồng chí tập kết ra miền Bắc. Những năm từ 1955 đến 1961, đồng chí trải qua các chức vụ từ Trung đội trưởng, Đại đội phó đến Chủ nhiệm Trinh sát Pháo binh Trung đoàn 4, Sư đoàn 312. Năm 1961, đồng chí nhận lệnh hành quân vượt Trường Sơn trở lại chiến trường miền Nam chiến đấu, làm Trợ lý Tác chiến Q71. Từ năm 1962 đến năm 1965, đồng chí là Trợ lý Trinh sát Pháo binh U80 (Đoàn Pháo binh Miền). Từ năm 1965 đến năm 1969, đồng chí làm Trợ lý Pháo binh, Sư đoàn bộ binh 5. Từ năm 1969 đến năm 1970, đồng chí đảm nhiệm Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn pháo binh 22, Sư đoàn bộ binh 5. Những năm từ 1970 đến 1974, đồng chí đảm nhiệm Phó ban, rồi Trưởng ban Pháo binh, Sư đoàn bộ binh 5. Từ năm 1974 đến năm 1977, đồng chí là Trưởng ban Tác chiến Sư đoàn bộ binh 5. Là một sĩ quan chỉ huy được đào tạo cơ bản về pháo binh, một cán bộ tham mưu tác chiến năng nổ, đồng chí đã góp phần vào những chiến công lừng lẫy của Đoàn Pháo binh Miền, của Sư đoàn bộ binh 5 trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Năm 1977, khi cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam nổ ra, đang làm Trưởng ban Tác chiến Sư đoàn bộ binh 5 đồng chí được điều về nhận nhiệm vụ Trung đoàn trưởng Trung đoàn 174. Đây là trung đoàn được phong tặng danh hiệu Anh hùng trong kháng chiến, được Bác Hồ và Trung ương đặt mật danh là Đoàn Cao - Bắc - Lạng, ra đời trên Chiến khu Việt Bắc từ những năm sau Cách mạng tháng Tám (1945). Trong những bước đường xây dựng và phát triển của trung đoàn, giai đoạn đồng chí Nguyễn Hồng Phúc về làm Trung đoàn trưởng là một trong những giai đoạn khó khăn, nhiều thử thách nhất. Đất nước thống nhất, theo chủ trương của cấp trên, những người lính được xuất ngũ trở về địa phương, Quân đội chỉ giữ lại một số ít lực lượng và khung thường trực làm nhiệm vụ huấn luyện quân dự bị sẵn sàng chiến đấu. Nhưng biên giới có sự xâm lấn của kẻ thù, cấp trên ra lệnh cho đồng chí điều lực lượng ra biên giới.
Trung đoàn lúc này chỉ còn vài trăm quân đã qua thực tế chiến đấu, số còn lại là chiến sĩ vừa nhập ngũ theo chế độ nghĩa vụ quân sự. Chưa biết giải quyết ra sao, sau một hồi suy nghĩ, từ núi Thị Vải, ngay trong đêm, đồng chí trực tiếp lên Gia Tân - Gia Kiệm (Đồng Nai), nơi Tiểu đoàn 5 đang làm nhiệm vụ bảo vệ trật tự an toàn xã hội, gặp Tiểu đoàn trưởng và giao nhiệm vụ: “Nhanh chóng tổ chức cho đơn vị ra chiến đấu ở biên giới”.
Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 5 báo cáo đơn vị hết quân, chỉ còn hơn một trăm đồng chí đã nhận giấy phục viên, ngày mai sẽ lên đường ra miền Bắc trở về gia đình. Đứng trước tình huống trên, không do dự, đồng chí quyết định trực tiếp xuống gặp gỡ, động viên anh em tiếp tục ở lại đơn vị chiến đấu vì biên giới có giặc, việc bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ sự bình yên cho nhân dân không thể thiếu sự có mặt của họ - những người lính dũng cảm, dạn dày kinh nghiệm trận mạc. Hơn một trăm người đã nghe theo đồng chí, trả lại quyết định phục viên, tiếp tục cầm súng ra trận.
Trưa ngày 27-9-1977, Trung đoàn 174 cùng một số đơn vị thuộc Sư đoàn bộ binh 5 nhận lệnh cơ động cấp tốc lên biên giới Tây Ninh tham gia chiến đấu. Liên tục từ ngày 1 đến ngày 7-10, bọn Khơme Đỏ phản động liên tục bu bám đánh phá các điểm chốt của Trung đoàn 174 và các đơn vị khác. Dưới sự chỉ huy Trung đoàn trưởng Nguyễn Hồng Phúc, đơn vị đã đánh lui nhiều đợt tiến công của địch. Đồng thời, đồng chí chỉ huy đơn vị tổ chức các đợt phản công và tích cực chặn đánh địch xâm lấn biên giới, tiêu biểu như đơn vị đã diệt gọn một đại đội địch ngay trong đêm giao thừa (6-2-1978).
Âm mưu của Pôn Pốt - Iêng Xari ngày một lộ rõ, hành động gây chiến tranh xâm lược của chúng ngày càng tăng cường. Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng ta xác định rõ đối tượng kẻ thù, chủ trương chủ động tiến công địch để bảo vệ Tổ quốc. Thực hiện chủ trương trên, Quân khu 7 quyết định mở chiến dịch tiến công đánh chiếm lại đường 7 nhằm mở rộng tuyến phòng thủ biên giới, hỗ trợ cho các lực lượng nổi dậy của bạn Campuchia. Sư đoàn bộ binh 5 được giao nhiệm vụ tiến công địch trên hướng chủ yếu. Trung đoàn 174 nhận nhiệm vụ đánh vu hồi ở Lộc Ninh qua Chiêu Riêu về áp sát mục tiêu Cà Chay.
Ngày 10-6-1978, toàn sư đoàn bước vào chiến đấu. Hướng thọc sâu vu hồi Trung đoàn 174 do Trung đoàn trưởng Nguyễn Hồng Phúc chỉ huy, ngay trong đêm đã tiêu diệt cụm địch thuộc Trung đoàn 102 tại mũi Chiêu Riêu và tiếp tục phát triển về Cà Chay. Do phải hành quân xa, thiếu nước uống, nhiều cán bộ, chiến sĩ của trung đoàn lả đi vì đói, mệt và khát. Trước tình hình khó khăn, đồng chí Nguyễn Hồng Phúc cùng Ban Chỉ huy Trung đoàn hội ý vẫn giữ vững quyết tâm chiến đấu, động viên đảng viên, cán bộ khắc phục khó khăn, nhường nước cho thương binh, tiếp tục giữ vững đội hình hành quân, tiến công theo kế hoạch đã định. Ngày 13-6, Trung đoàn 174 tiến công mục tiêu Cà Chay. Hoàn toàn bị bất ngờ, một số địch ở Cà Chay bị tiêu diệt, số còn lại bỏ trang bị, vũ khí, chạy dạt về Tây lộ 7. Cùng ngày 13-6, Trung đoàn 4 đánh mở thông đường Chà Ri - Phum Nghiêm, bảo đảm đưa cơ giới vào tiến công mục tiêu Klongcabơ. Ngày 14-6, lực lượng vu hồi đã bắt liên lạc được với cánh quân đột phá chính diện và nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc. Năm 1979, Trung đoàn 174 được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân lần thứ 2.
Từ cuối năm 1978 đến năm 1980, đồng chí Nguyễn Hồng Phúc được giao các chức vụ Tham mưu phó, Phó Tư lệnh Sư đoàn, quyền Tư lệnh Sư đoàn bộ binh 5, trực tiếp chỉ huy chiến đấu nhiều trận đánh giành thắng lợi, góp phần cùng các lực lượng vũ trang quân khu và Bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc ở chiến trường biên giới Tây Nam; tiếp tục cùng với Quân tình nguyện Việt Nam phối hợp với các lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia mở cuộc tổng tiến công giải phóng toàn bộ đất nước Campuchia thoát nạn diệt chủng Pôn Pốt, xây dựng, hồi sinh đất nước.
Từ năm 1980 đến năm 1983, đồng chí được cử đi học tại Học viện Chính trị và Học viện Lục quân. Từ năm 1983 đến năm 1984, đồng chí đảm nhiệm Sư đoàn trưởng Sư đoàn 477, Quân khu 7. Những năm từ 1984 đến 1987, đồng chí giữ trách nhiệm Phó Tham mưu trưởng kiêm Trưởng phòng Tác chiến Mặt trận 479. Từ năm 1987 đến năm 1989, đồng chí là Phó Tham mưu trưởng kiêm Trưởng phòng Tác chiến Quân khu 7 và được thăng quân hàm Thiếu tướng năm 1988. Năm 1989, đồng chí được bổ nhiệm Phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Quân khu 7. Từ tháng 8 đến tháng 12-1990, đồng chí được cử đi học tại Học viện Vôrôsilốp (Liên Xô). Từ năm 1991 đến năm 1995, đồng chí giữ trách nhiệm Phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Quân khu 7; Đại biểu Quốc hội khóa IX.
Năm 1995, đồng chí nghỉ hưu. Ngày 15-12-2011, đồng chí từ trần ở tuổi 79. Là cán bộ Quân đội đã trải qua 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nhiệm vụ quốc tế tại Campuchia, Thiếu tướng Nguyễn Hồng Phúc là một cán bộ có tinh thần trách nhiệm tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí chiến đấu cao, có kiến thức chỉ huy tham mưu binh chủng hợp thành về tác chiến cấp chiến dịch tốt. Trong những năm làm nhiệm vụ giúp bạn ở Campuchia, đồng chí rất am hiểu địa bàn, nắm địch tốt, chỉ huy chiến đấu và giúp bạn xây dựng lực lượng có hiệu quả, được sự tín nhiệm của đồng đội, đồng chí và người dân Campuchia. Trên cương vị Phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Quân khu (từ tháng 5-1989 đến năm 1995), đồng chí được nhận xét là một cán bộ có khả năng tốt trong nắm ý định của Tư lệnh Quân khu, tổng hợp, đánh giá tình hình và đề xuất với Tư lệnh Quân khu chỉ đạo xây dựng lực lượng và huấn luyện đạt chất lượng cao, chỉ huy điều hành cơ quan tham mưu xây dựng các kế hoạch sẵn sàng chiến đấu A1, A2, A3 cho các địa phương. Với tác phong sống và làm việc khiêm tốn, cởi mở, sâu sát đơn vị, cho dù ở nhiều nhiệm vụ, trọng trách khác nhau, đồng chí đều vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Trong quá trình chiến đấu, công tác, đồng chí Nguyễn Hồng Phúc đã được Đảng và Nhà nước tặng nhiều phần thưởng cao quý như: Huân chương Độc lập hạng Ba; 2 Huân chương Quân công hạng Nhì, Ba; Huân chương Chiến công giải phóng hạng Ba; 2 Huân chương Chiến công hạng Nhì, Ba; Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng Ba; Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất; 3 Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì, Ba; 3 Huân chương Chiến sĩ giải phóng hạng Nhất, Nhì, Ba; Huy chương Quân kỳ quyết thắng; Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng…
Năm 1977, khi cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam nổ ra, đang làm Trưởng ban Tác chiến Sư đoàn bộ binh 5 đồng chí được điều về nhận nhiệm vụ Trung đoàn trưởng Trung đoàn 174. Đây là trung đoàn được phong tặng danh hiệu Anh hùng trong kháng chiến, được Bác Hồ và Trung ương đặt mật danh là Đoàn Cao - Bắc - Lạng, ra đời trên Chiến khu Việt Bắc từ những năm sau Cách mạng tháng Tám (1945). Trong những bước đường xây dựng và phát triển của trung đoàn, giai đoạn đồng chí Nguyễn Hồng Phúc về làm Trung đoàn trưởng là một trong những giai đoạn khó khăn, nhiều thử thách nhất. Đất nước thống nhất, theo chủ trương của cấp trên, những người lính được xuất ngũ trở về địa phương, Quân đội chỉ giữ lại một số ít lực lượng và khung thường trực làm nhiệm vụ huấn luyện quân dự bị sẵn sàng chiến đấu. Nhưng biên giới có sự xâm lấn của kẻ thù, cấp trên ra lệnh cho đồng chí điều lực lượng ra biên giới.
Trung đoàn lúc này chỉ còn vài trăm quân đã qua thực tế chiến đấu, số còn lại là chiến sĩ vừa nhập ngũ theo chế độ nghĩa vụ quân sự. Chưa biết giải quyết ra sao, sau một hồi suy nghĩ, từ núi Thị Vải, ngay trong đêm, đồng chí trực tiếp lên Gia Tân - Gia Kiệm (Đồng Nai), nơi Tiểu đoàn 5 đang làm nhiệm vụ bảo vệ trật tự an toàn xã hội, gặp Tiểu đoàn trưởng và giao nhiệm vụ: “Nhanh chóng tổ chức cho đơn vị ra chiến đấu ở biên giới”.
Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 5 báo cáo đơn vị hết quân, chỉ còn hơn một trăm đồng chí đã nhận giấy phục viên, ngày mai sẽ lên đường ra miền Bắc trở về gia đình. Đứng trước tình huống trên, không do dự, đồng chí quyết định trực tiếp xuống gặp gỡ, động viên anh em tiếp tục ở lại đơn vị chiến đấu vì biên giới có giặc, việc bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ sự bình yên cho nhân dân không thể thiếu sự có mặt của họ - những người lính dũng cảm, dạn dày kinh nghiệm trận mạc. Hơn một trăm người đã nghe theo đồng chí, trả lại quyết định phục viên, tiếp tục cầm súng ra trận.
Trưa ngày 27-9-1977, Trung đoàn 174 cùng một số đơn vị thuộc Sư đoàn bộ binh 5 nhận lệnh cơ động cấp tốc lên biên giới Tây Ninh tham gia chiến đấu. Liên tục từ ngày 1 đến ngày 7-10, bọn Khơme Đỏ phản động liên tục bu bám đánh phá các điểm chốt của Trung đoàn 174 và các đơn vị khác. Dưới sự chỉ huy Trung đoàn trưởng Nguyễn Hồng Phúc, đơn vị đã đánh lui nhiều đợt tiến công của địch. Đồng thời, đồng chí chỉ huy đơn vị tổ chức các đợt phản công và tích cực chặn đánh địch xâm lấn biên giới, tiêu biểu như đơn vị đã diệt gọn một đại đội địch ngay trong đêm giao thừa (6-2-1978).
Âm mưu của Pôn Pốt - Iêng Xari ngày một lộ rõ, hành động gây chiến tranh xâm lược của chúng ngày càng tăng cường. Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng ta xác định rõ đối tượng kẻ thù, chủ trương chủ động tiến công địch để bảo vệ Tổ quốc. Thực hiện chủ trương trên, Quân khu 7 quyết định mở chiến dịch tiến công đánh chiếm lại đường 7 nhằm mở rộng tuyến phòng thủ biên giới, hỗ trợ cho các lực lượng nổi dậy của bạn Campuchia. Sư đoàn bộ binh 5 được giao nhiệm vụ tiến công địch trên hướng chủ yếu. Trung đoàn 174 nhận nhiệm vụ đánh vu hồi ở Lộc Ninh qua Chiêu Riêu về áp sát mục tiêu Cà Chay.
Ngày 10-6-1978, toàn sư đoàn bước vào chiến đấu. Hướng thọc sâu vu hồi Trung đoàn 174 do Trung đoàn trưởng Nguyễn Hồng Phúc chỉ huy, ngay trong đêm đã tiêu diệt cụm địch thuộc Trung đoàn 102 tại mũi Chiêu Riêu và tiếp tục phát triển về Cà Chay. Do phải hành quân xa, thiếu nước uống, nhiều cán bộ, chiến sĩ của trung đoàn lả đi vì đói, mệt và khát. Trước tình hình khó khăn, đồng chí Nguyễn Hồng Phúc cùng Ban Chỉ huy Trung đoàn hội ý vẫn giữ vững quyết tâm chiến đấu, động viên đảng viên, cán bộ khắc phục khó khăn, nhường nước cho thương binh, tiếp tục giữ vững đội hình hành quân, tiến công theo kế hoạch đã định. Ngày 13-6, Trung đoàn 174 tiến công mục tiêu Cà Chay. Hoàn toàn bị bất ngờ, một số địch ở Cà Chay bị tiêu diệt, số còn lại bỏ trang bị, vũ khí, chạy dạt về Tây lộ 7. Cùng ngày 13-6, Trung đoàn 4 đánh mở thông đường Chà Ri - Phum Nghiêm, bảo đảm đưa cơ giới vào tiến công mục tiêu Klongcabơ. Ngày 14-6, lực lượng vu hồi đã bắt liên lạc được với cánh quân đột phá chính diện và nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc. Năm 1979, Trung đoàn 174 được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân lần thứ 2.
Từ cuối năm 1978 đến năm 1980, đồng chí Nguyễn Hồng Phúc được giao các chức vụ Tham mưu phó, Phó Tư lệnh Sư đoàn, quyền Tư lệnh Sư đoàn bộ binh 5, trực tiếp chỉ huy chiến đấu nhiều trận đánh giành thắng lợi, góp phần cùng các lực lượng vũ trang quân khu và Bộ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc ở chiến trường biên giới Tây Nam; tiếp tục cùng với Quân tình nguyện Việt Nam phối hợp với các lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia mở cuộc tổng tiến công giải phóng toàn bộ đất nước Campuchia thoát nạn diệt chủng Pôn Pốt, xây dựng, hồi sinh đất nước.
Từ năm 1980 đến năm 1983, đồng chí được cử đi học tại Học viện Chính trị và Học viện Lục quân. Từ năm 1983 đến năm 1984, đồng chí đảm nhiệm Sư đoàn trưởng Sư đoàn 477, Quân khu 7. Những năm từ 1984 đến 1987, đồng chí giữ trách nhiệm Phó Tham mưu trưởng kiêm Trưởng phòng Tác chiến Mặt trận 479. Từ năm 1987 đến năm 1989, đồng chí là Phó Tham mưu trưởng kiêm Trưởng phòng Tác chiến Quân khu 7 và được thăng quân hàm Thiếu tướng năm 1988. Năm 1989, đồng chí được bổ nhiệm Phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Quân khu 7. Từ tháng 8 đến tháng 12-1990, đồng chí được cử đi học tại Học viện Vôrôsilốp (Liên Xô). Từ năm 1991 đến năm 1995, đồng chí giữ trách nhiệm Phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Quân khu 7; Đại biểu Quốc hội khóa IX.
Năm 1995, đồng chí nghỉ hưu. Ngày 15-12-2011, đồng chí từ trần ở tuổi 79. Là cán bộ Quân đội đã trải qua 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nhiệm vụ quốc tế tại Campuchia, Thiếu tướng Nguyễn Hồng Phúc là một cán bộ có tinh thần trách nhiệm tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí chiến đấu cao, có kiến thức chỉ huy tham mưu binh chủng hợp thành về tác chiến cấp chiến dịch tốt. Trong những năm làm nhiệm vụ giúp bạn ở Campuchia, đồng chí rất am hiểu địa bàn, nắm địch tốt, chỉ huy chiến đấu và giúp bạn xây dựng lực lượng có hiệu quả, được sự tín nhiệm của đồng đội, đồng chí và người dân Campuchia. Trên cương vị Phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Quân khu (từ tháng 5-1989 đến năm 1995), đồng chí được nhận xét là một cán bộ có khả năng tốt trong nắm ý định của Tư lệnh Quân khu, tổng hợp, đánh giá tình hình và đề xuất với Tư lệnh Quân khu chỉ đạo xây dựng lực lượng và huấn luyện đạt chất lượng cao, chỉ huy điều hành cơ quan tham mưu xây dựng các kế hoạch sẵn sàng chiến đấu A1, A2, A3 cho các địa phương. Với tác phong sống và làm việc khiêm tốn, cởi mở, sâu sát đơn vị, cho dù ở nhiều nhiệm vụ, trọng trách khác nhau, đồng chí đều vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Trong quá trình chiến đấu, công tác, đồng chí Nguyễn Hồng Phúc đã được Đảng và Nhà nước tặng nhiều phần thưởng cao quý như: Huân chương Độc lập hạng Ba; 2 Huân chương Quân công hạng Nhì, Ba; Huân chương Chiến công giải phóng hạng Ba; 2 Huân chương Chiến công hạng Nhì, Ba; Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng Ba; Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất; 3 Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì, Ba; 3 Huân chương Chiến sĩ giải phóng hạng Nhất, Nhì, Ba; Huy chương Quân kỳ quyết thắng; Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng…
Hà Vi
Trích sách Chân dung tướng lĩnh Quân khu 7 (1945-2020), Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, năm 2021
.jpg)
