Bộ Xây dựng vừa đề xuất một số cơ chế đặc thù nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, trong đó có việc cho phép các địa phương chỉ định nhà đầu tư mà không cần thông qua đấu thầu. Đề xuất này nằm trong dự thảo Nghị quyết thí điểm chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội, hiện đang được lấy ý kiến. ​

Đề xuất chỉ định nhà đầu tư không qua đấu thầu:

Theo dự thảo, UBND cấp tỉnh có thể giao trực tiếp các dự án nhà ở xã hội cho nhà đầu tư mà không cần đấu thầu, dựa trên đề xuất của Sở Xây dựng. Nếu trong vòng 30 ngày kể từ khi công khai dự án, chỉ có một doanh nghiệp đăng ký và đáp ứng đủ điều kiện, Sở Xây dựng sẽ báo cáo để UBND tỉnh giao dự án cho doanh nghiệp đó. Trong trường hợp có từ hai doanh nghiệp trở lên đăng ký, ưu tiên sẽ được xét dựa trên kinh nghiệm, năng lực tài chính, tiến độ thực hiện và phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư. ​

Đề xuất tăng mức lợi nhuận cho nhà đầu tư:

Bộ Xây dựng cũng đề xuất tăng mức lợi nhuận tối đa cho các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội từ 10% lên 13%. Đề xuất này nhằm tăng tính hấp dẫn và khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư vào lĩnh vực này, góp phần giải quyết tình trạng thiếu hụt nhà ở xã hội hiện nay. ​

Thành lập Quỹ phát triển nhà ở xã hội quốc gia:

Ngoài ra, Bộ Xây dựng đề nghị nghiên cứu thành lập Quỹ phát triển nhà ở xã hội quốc gia từ nguồn ngân sách và các nguồn vốn hợp pháp khác. Quỹ này sẽ cung cấp nguồn tài chính bền vững và dài hạn cho việc phát triển nhà ở xã hội, hỗ trợ lãi suất cho vay và đầu tư trực tiếp vào các dự án. ​

Các đề xuất trên nhằm thu hút nhiều nguồn lực tham gia đầu tư, tăng nguồn cung nhà ở xã hội, rút ngắn thời gian thực hiện dự án và đảm bảo chính sách an sinh xã hội.​

Vào tháng 4/2023, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021–2030".

Mục tiêu cụ thể giai đoạn 2021–2025: Hoàn thành khoảng 428.000 căn.​ Giai đoạn 2025–2030: Hoàn thành khoảng 634.200 căn.​

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, từ năm 2021 đến nay, cả nước đã triển khai 644 dự án NƠXH với quy mô khoảng 580.100 căn. Trong đó đã hoàn thành: 96 dự án với 57.652 căn.​ Đang triển khai: 418 dự án với 432.400 căn.​

Tuy nhiên, tiến độ thực hiện còn chậm so với mục tiêu đề ra. Năm 2024, cả nước đặt mục tiêu phát triển 130.000 căn NƠXH, nhưng chỉ hoàn thành 21.000 căn, đạt hơn 16% kế hoạch. ​

Có nhiều nguyên nhân khiến các dự án này chậm tiến độ. Trong đó, quy trình lựa chọn chủ đầu tư và phê duyệt dự án còn nhiều bước, gây kéo dài thời gian triển khai. ​

Mặc dù các địa phương đã quy hoạch 1.309 vị trí với 9.737 ha đất làm NƠXH, việc giải phóng mặt bằng và bố trí quỹ đất sạch gặp nhiều khó khăn. ​Việc tiếp cận các gói vay ưu đãi cho NƠXH còn hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng triển khai dự án của doanh nghiệp. ​

Phong Vân