Tốc độ:
1x
Mẹ đào hầm từ thuở tóc còn xanh
Nay mẹ đã phơ phơ đầu bạc
Mẹ vẫn đào hầm dưới tầm đại bác
Bao đêm rồi tiếng cuốc vọng năm canh.
Đất nước mình hai mươi năm chiến tranh
Tiếng cuốc năm canh nặng tình đất nước
Hầm mẹ giăng như lũy như thành
Che chở mỗi bước chân con bước.
Đất quê ta mênh mông
Quân thù không xăm hết được
Lòng mẹ rộng vô cùng
Đủ giấu cả sư đoàn dưới đất
Nơi hầm tối lại là nơi sáng nhất
Nơi con nhìn ra sức mạnh Việt Nam.
Trên nắp hầm
Bầy giặc Mỹ xúm vào đánh mẹ
Nửa lời không hé
Mẹ lặng thinh trước những đòn thù.
Trên mình mẹ mang nhiều thương tật
Tóc mẹ bạc rồi lại bạc thêm
Nhưng đêm đêm
Từng nhát cuốc vẫn xoáy vào ruột đất.
Có những đoàn quân từ lòng đất xông lên
Quân thù bạt vía
Xung quanh chúng đâu cũng là trận địa.
Đất quê ta mênh mông
Lòng mẹ rộng vô cùng.
Nay mẹ đã phơ phơ đầu bạc
Mẹ vẫn đào hầm dưới tầm đại bác
Bao đêm rồi tiếng cuốc vọng năm canh.
Đất nước mình hai mươi năm chiến tranh
Tiếng cuốc năm canh nặng tình đất nước
Hầm mẹ giăng như lũy như thành
Che chở mỗi bước chân con bước.
Đất quê ta mênh mông
Quân thù không xăm hết được
Lòng mẹ rộng vô cùng
Đủ giấu cả sư đoàn dưới đất
Nơi hầm tối lại là nơi sáng nhất
Nơi con nhìn ra sức mạnh Việt Nam.
Trên nắp hầm
Bầy giặc Mỹ xúm vào đánh mẹ
Nửa lời không hé
Mẹ lặng thinh trước những đòn thù.
Trên mình mẹ mang nhiều thương tật
Tóc mẹ bạc rồi lại bạc thêm
Nhưng đêm đêm
Từng nhát cuốc vẫn xoáy vào ruột đất.
Có những đoàn quân từ lòng đất xông lên
Quân thù bạt vía
Xung quanh chúng đâu cũng là trận địa.
Đất quê ta mênh mông
Lòng mẹ rộng vô cùng.
Dương Hương Ly
Đất quê ta mênh mông - Bài ca về người mẹ Việt Nam
(QK7 Online) - Trong thơ ca thời kì kháng chiến chống Mỹ của dân tộc Việt Nam, có một bài thơ đã xây dựng được một hình tượng đẹp về người mẹ, để lại nhiều ấn tượng, niềm xúc động với người đọc, bài thơ Đất quê ta mênh mông của nhà thơ Dương Hương Ly.
Dương Hương Ly là bút danh của nhà thơ Bùi Minh Quốc. Ông sinh năm 1940, lớn lên ở Hà Nội, Dương Hương Ly là nhà thơ- chiến sĩ hoạt động trên chiến trường miền Trung- Tây Nguyên. Bản thân là người được sự che chở của những người mẹ và chứng kiến sự hi sinh thầm lặng của những người mẹ ấy nên có lẽ cảm hứng về người mẹ đến với thơ ông rất tự nhiên.
Bài thơ Đất quê ta mênh mông đã được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc và nhanh chóng lưu dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc, người nghe. Nhưng mấy ai biết hình ảnh người mẹ trong thơ Dương Hương Ly được lấy nguyên mẫu từ mẹ Mua. Người mẹ đã từng nuôi giấu nhà thơ ở khu căn cứ K20, con gái của mẹ Mua kể rằng: “Sau năm 1975, anh Quốc (tức Dương Hương Ly) rất nhiều lần về thăm mẹ tôi và anh luôn khẳng định, chính mẹ là nguồn cảm hứng để anh viết nên những câu thơ: “Mẹ đào hầm từ thuở tóc còn xanh/ Nay mẹ đã phơ phơ đầu bạc...” nổi tiếng ấy!”. Điều làm nên sức sống của bài thơ chính là dù viết về một người mẹ cụ thể nhưng vẻ đẹp của mẹ là vẻ đẹp và sức mạnh của cả một dân tộc anh hùng. Người mẹ của những cuộc đời cụ thể và người mẹ tượng trưng cho đất nước. Chưa bao giờ đất nước và người mẹ lại hiện ra đẹp đẽ đến như thế. Người mẹ bình thường nhưng vĩ đại đã hiện lên trong những dòng thơ đầy ám ảnh, kết tinh vẻ đẹp của cả một thời đại chống Mỹ.
Từ một công việc giản đơn, việc đào hầm của mẹ, công việc diễn ra âm thầm, lặng lẽ trong bóng đêm miệt mài không ngừng nghỉ, nhà thơ viết nên những câu thơ với lòng kính phục khôn nguôi: “Mẹ đào hầm từ thuở tóc còn xanh/ Nay mẹ đã phơ phơ đầu bạc/ Mẹ vẫn đào hầm dưới tầm đại bác/ Bao đêm rồi tiếng cuốc vọng năm canh”. Hai âm thanh, một bên là “đại bác”, một bên là “tiếng cuốc vọng năm canh” là sự đối đầu, thách thức giữa tấm lòng người mẹ và sự hủy diệt của kẻ thù. Cuộc đối đầu kéo dài suốt “hai mươi năm chiến tranh”- một quãng thời gian đủ để mái tóc xanh của mẹ trở thành “phơ phơ đầu bạc”. Dương Hương Ly dồn hết tình cảm vào câu thơ ngợi ca tình mẹ -” nặng tình đất nước”- đây không phải chỉ là cách so sánh thông thường mà chứa đựng niềm cảm phục kính yêu của những đứa con chiến sĩ. Có một điều tưởng chừng rất nghịch lí được thể hiện trong thơ Dương Hương Ly: “Đất quê ta mênh mông/ Quân thù không xăm hết được/ Lòng mẹ rộng vô cùng/ Đủ giấu cả hàng sư đoàn dưới đất/ Nơi hầm tối lại là nơi sáng nhất/ Nơi con tìm ra sức mạnh Việt Nam”. Sức mạnh của dân tộc được tạo thành từ ơn sinh thành của những người mẹ, hội tụ cả lòng nhân ái và chủ nghĩa anh hùng. Từ công việc lặng thầm của mẹ nhà thơ phát hiện ra sức mạnh Việt Nam. Và chính từ mẹ đã truyền cho những người chiến sĩ thêm sức mạnh để tiêu diệt kẻ thù.
Điệp khúc “Đất quê ta mênh mông/ Lòng mẹ rộng vô cùng” khép lại bài thơ để nhấn mạnh ý nghĩa cao cả của cuộc chiến đấu chống Mỹ, vì đất quê ta, vì mẹ, vì những tình cảm lớn lao. Và vóc dáng mẹ một lần nữa lại sánh ngang tầm Đất Nước. Ta hiểu vì sao hình tượng mẹ - đất nước trở thành nguồn đề tài bất tận của thi ca. Và cũng hiểu vì sao đất nước đối với chúng ta rất lớn lao nhưng lại gần gũi thân thương vô cùng. Bởi đất nước chính là Mẹ - Mẹ là Đất nước.
Dương Hương Ly là bút danh của nhà thơ Bùi Minh Quốc. Ông sinh năm 1940, lớn lên ở Hà Nội, Dương Hương Ly là nhà thơ- chiến sĩ hoạt động trên chiến trường miền Trung- Tây Nguyên. Bản thân là người được sự che chở của những người mẹ và chứng kiến sự hi sinh thầm lặng của những người mẹ ấy nên có lẽ cảm hứng về người mẹ đến với thơ ông rất tự nhiên.
Bài thơ Đất quê ta mênh mông đã được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc và nhanh chóng lưu dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc, người nghe. Nhưng mấy ai biết hình ảnh người mẹ trong thơ Dương Hương Ly được lấy nguyên mẫu từ mẹ Mua. Người mẹ đã từng nuôi giấu nhà thơ ở khu căn cứ K20, con gái của mẹ Mua kể rằng: “Sau năm 1975, anh Quốc (tức Dương Hương Ly) rất nhiều lần về thăm mẹ tôi và anh luôn khẳng định, chính mẹ là nguồn cảm hứng để anh viết nên những câu thơ: “Mẹ đào hầm từ thuở tóc còn xanh/ Nay mẹ đã phơ phơ đầu bạc...” nổi tiếng ấy!”. Điều làm nên sức sống của bài thơ chính là dù viết về một người mẹ cụ thể nhưng vẻ đẹp của mẹ là vẻ đẹp và sức mạnh của cả một dân tộc anh hùng. Người mẹ của những cuộc đời cụ thể và người mẹ tượng trưng cho đất nước. Chưa bao giờ đất nước và người mẹ lại hiện ra đẹp đẽ đến như thế. Người mẹ bình thường nhưng vĩ đại đã hiện lên trong những dòng thơ đầy ám ảnh, kết tinh vẻ đẹp của cả một thời đại chống Mỹ.
Từ một công việc giản đơn, việc đào hầm của mẹ, công việc diễn ra âm thầm, lặng lẽ trong bóng đêm miệt mài không ngừng nghỉ, nhà thơ viết nên những câu thơ với lòng kính phục khôn nguôi: “Mẹ đào hầm từ thuở tóc còn xanh/ Nay mẹ đã phơ phơ đầu bạc/ Mẹ vẫn đào hầm dưới tầm đại bác/ Bao đêm rồi tiếng cuốc vọng năm canh”. Hai âm thanh, một bên là “đại bác”, một bên là “tiếng cuốc vọng năm canh” là sự đối đầu, thách thức giữa tấm lòng người mẹ và sự hủy diệt của kẻ thù. Cuộc đối đầu kéo dài suốt “hai mươi năm chiến tranh”- một quãng thời gian đủ để mái tóc xanh của mẹ trở thành “phơ phơ đầu bạc”. Dương Hương Ly dồn hết tình cảm vào câu thơ ngợi ca tình mẹ -” nặng tình đất nước”- đây không phải chỉ là cách so sánh thông thường mà chứa đựng niềm cảm phục kính yêu của những đứa con chiến sĩ. Có một điều tưởng chừng rất nghịch lí được thể hiện trong thơ Dương Hương Ly: “Đất quê ta mênh mông/ Quân thù không xăm hết được/ Lòng mẹ rộng vô cùng/ Đủ giấu cả hàng sư đoàn dưới đất/ Nơi hầm tối lại là nơi sáng nhất/ Nơi con tìm ra sức mạnh Việt Nam”. Sức mạnh của dân tộc được tạo thành từ ơn sinh thành của những người mẹ, hội tụ cả lòng nhân ái và chủ nghĩa anh hùng. Từ công việc lặng thầm của mẹ nhà thơ phát hiện ra sức mạnh Việt Nam. Và chính từ mẹ đã truyền cho những người chiến sĩ thêm sức mạnh để tiêu diệt kẻ thù.
Điệp khúc “Đất quê ta mênh mông/ Lòng mẹ rộng vô cùng” khép lại bài thơ để nhấn mạnh ý nghĩa cao cả của cuộc chiến đấu chống Mỹ, vì đất quê ta, vì mẹ, vì những tình cảm lớn lao. Và vóc dáng mẹ một lần nữa lại sánh ngang tầm Đất Nước. Ta hiểu vì sao hình tượng mẹ - đất nước trở thành nguồn đề tài bất tận của thi ca. Và cũng hiểu vì sao đất nước đối với chúng ta rất lớn lao nhưng lại gần gũi thân thương vô cùng. Bởi đất nước chính là Mẹ - Mẹ là Đất nước.
Lan Anh
