Ở nước ta, vị trí, thiên chức của người thầy xưa nay gắn liền với đạo lý ngàn đời của một dân tộc chịu ảnh hưởng đậm nét triết lý Nho giáo “Muốn sang thì bắc cầu kiều/Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy”. Nghĩa là muốn nên người thì trẻ phải đến trường, được thầy dìu dắt từ những buổi đầu ê a tập đọc tập viết cho đến những công thức, định lý, những bài văn, áng thơ giúp bồi bổ trí tuệ, hun đúc nên nhân nghĩa cuộc đời.
Nghề giáo được ví như người đưa đò, cứ lặng thầm, cần mẫn đưa lớp lớp học trò lần lượt qua sông và thầy gửi gắm biết bao hi vọng, những mong chúng ra đời trưởng thành, lớn khôn, trở thành người có ích cho xã hội. Niềm hạnh phúc của người thầy thật giản dị, ấy là mỗi khi thấy học trò mình thành công, giỏi giang, có những cống hiến thiết thực cho đời. Cũng có đôi lúc thầy lại chạnh lòng, trầm ngâm khi có đứa học trò chưa ngoan, phạm nhiều lầm lỗi.
Thầy giữ cho riêng mình những ưu tư thầm lặng, dằng dặc đêm dài bên trang giáo án, trăn trở trên những bài thi, mủi lòng trắc ẩn trước hoàn cảnh éo le của những đứa học trò thiệt thòi, mất mát. Một chữ thầy thôi mà thiêng liêng, cao cả biết nhường nào. Qua bao mưa nắng thời gian, vượt lên những lo toan áo cơm và cám dỗ vật chất đời thường, dẫu đồng lương eo hẹp nhưng khát vọng của thầy, niềm tin và lý tưởng của thầy mãi luôn người sáng.
Xã hội ngợi ca thầy, tôn vinh thầy không nằm ngoài sự trân trọng và biết ơn, “cơm cha, áo mẹ, chữ thầy” mãi còn nguyên giá trị. Chợt nhớ câu nói “…Dù anh là ai, kỹ sư hay bác sĩ, chính khách hay vĩ nhân, anh đã từng có một người thầy”. Thầy như người cha người mẹ thứ hai, với thiên chức và nghĩa vụ cao cả, uốn nắn, chở che, dẫn dắt con trẻ vào đời.
Đâu đó trong bối cảnh xã hội hiện đại, ta từng chứng kiến những câu chuyện đau lòng khi còn những học trò nhận thức hạn chế, nông nổi, khờ dại dẫn đến thất lễ với thầy. Đâu đó còn những phụ huynh cư xử thiếu thiện chí mỗi lúc chưa hài lòng về cách dạy dỗ của trường lớp. Hơn ai hết, thầy là người buồn nhất, day dứt nhất. Nhưng hãy tin rằng, đó là thiểu số, là mặt trái hiếm hoi của những nghĩ suy chưa thấu đạt, không mang tính đại diện.
Cái nghề mà nơi đó có những con người gắn bó vì lý tưởng, vì tình yêu bằng sứ mệnh trồng người cao cả, được xã hội tôn kính gọi họ là “những kỹ sư tâm hồn”, điều giản dị ấy làm nên hạnh phúc. Và có một điều chắc chắn rằng, nếu tình yêu không đủ lớn, nếu thiếu nhiệt huyết và đức hi sinh, việc làm thầy sẽ vô cùng gian khó.
Chính những cống hiến lặng thầm, không màng đến danh lợi hay sự biết ơn, vị trí người thầy còn vẹn nguyên giá trị trong lời dạy của Bác: “…Những người thầy giáo tốt là người vẻ vang nhất. Dù tên tuổi không đăng trên báo, không được thưởng huân chương, song những người thầy giáo tốt là những anh hùng vô danh”. Và hình ảnh người thầy mãi là một vầng hào quang lấp lánh như lời khẳng định của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý…”.