Theo quy định tại khoản 1, Điều 409, Bộ luật Hình sự, tội vi phạm quy định về trực ban, trực chiến, trực chỉ huy, quy định như sau: “Người nào không chấp hành nghiêm chế độ trực ban, trực chiến, trực chỉ huy gây hậu quả nghiệm trọng, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm”.
Hành vi thể hiện ở việc không chấp hành nghiêm chỉnh chế độ, trực ban trực chiến, trực chỉ huy hoặc các quy định về bảo vệ (tuần tra, canh gác...) hoặc thực hiện các quy định, chế độ đó một cách lơ là chậm trễ, không đến nơi đến chốn gây hậu quả nghiệm trọng. Hậu quả nghiêm trọng có thể là thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe người khác, làm mất mát, hư hỏng tài sản, phương tiện kỹ thuật quân sự…hành vi đã xâm phạm đến các chế độ trực ban, trực chiến, trực chỉ huy và chế độ bảo vệ trong Quân đội; xâm phạm đến trật tự công tác của cơ quan, đơn vị.
Hành vi phạm tội một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 3 năm đến 10 năm: Trong chiến đấu; trong khu vực có chiến sự; trong khi thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn; trong tình trạng khẩn cấp; gây ra hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiệm trọng.
Chủ thể của tội phạm là những người sau: Quân nhân tại ngũ, công nhân, viên chức quốc phòng; quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huấn luyện; dân quân, tự vệ trong thời gian phối thuộc với quân đội trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu; công dân được trưng tập vào phục vụ trong Quân đội.