Trong văn phòng sang trọng với tầm nhìn bao quát những tòa nhà chọc trời tại trung tâm TP.HCM, ông Nghĩa, giám đốc một công ty bất động sản lớn tại Việt Nam chăm chú nhìn vào bảng dữ liệu kinh tế trên màn hình máy tính. Dù là một doanh nhân, nhưng ông vẫn thường xuyên theo dõi các vấn đề kinh tế vĩ mô trong nước cũng như thế giới. Hơn ai hết, ông thấu hiểu những áp lực mà nền kinh tế toàn cầu đã và đang tác động lên doanh nghiệp của mình.

“Ba năm qua, chúng tôi phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, từ việc phải chịu tác động mạnh bởi giá nguyên vật liệu đầu tư, lãi suất tăng cao, thiếu vốn, cho đến việc khách hàng rút lui khỏi hợp đồng. Có những lúc để tồn tại, công ty buộc phải bán bớt tài sản và vay nóng lãi suất cao, điều mà tôi chưa từng nghĩ tới". Ông Nghĩa chia sẻ. Dẫu vậy, ông Nghĩa không cho phép mình bi quan. Với ông, mỗi thách thức là một bài học quý giá, một cơ hội để nhìn lại và định hình tương lai.

2024 không chỉ là một năm khó khăn, mà còn là năm bản lề mang tính quyết định đối với cả nền kinh tế việt nam và các doanh nghiệp

Phục hồi kinh tế toàn cầu: Không dành cho tất cả

Năm 2024 đánh dấu sự phục hồi mạnh mẽ của nhiều nền kinh tế phát triển như Mỹ và EU nhờ chính sách tiền tệ linh hoạt cùng đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ. Khác với những lo ngại từ đầu năm, kinh tế toàn cầu không “hạ cánh cứng” mà đã “hạ cánh mềm”. Hầu hết các ngân hàng trung ương trên toàn cầu đều giảm lãi suất và tăng trưởng kinh tế của hầu hết quốc gia đang dần phục hồi trở lại.

Tuy nhiên, ông Nghĩa nhận định rằng sự phục hồi này không đồng đều và tạo ra không ít thách thức cho các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. “Sau đại dịch Covid-19 nợ công các quốc gia đều tăng cao, đặc biệt là những diễn biến của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới là Trung Quốc không còn thuận lợi như trước, dòng vốn đầu tư toàn cầu đang dịch chuyển khỏi các nước đang phát triển như Việt Nam”, ông Nghĩa trầm ngâm.

Thêm vào đó, biến động địa chính trị toàn cầu tiếp tục là một yếu tố đáng lo ngại. Cuộc xung đột Nga - Ukraine đang ngày càng leo thang, chưa có dấu hiệu chấm dứt. Thêm vào đó, các điểm nóng ở Trung Đông đang trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết. Điều này cho thấy bối cảnh địa chính trị toàn cầu chắc chắn còn diễn biến rất phức tạp. Tất cả những điều này khiến cho một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản như công ty của ông cũng gánh chịu không ít rủi ro.

Dẫu vậy, không phải tất cả đều là gam màu tối. Ông Nghĩa nhận ra một tín hiệu tích cực khi các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới, sau giai đoạn tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, bắt đầu nới lỏng chính sách.

Điều này không chỉ giúp giảm áp lực tài chính lên các doanh nghiệp mà còn khơi dậy dòng vốn đầu tư nước ngoài quay trở lại Việt Nam. “Nếu chúng ta biết cách tận dụng cơ hội, nền kinh tế Việt Nam sẽ có thêm động lực để hồi phục”, ông Nghĩa nói, đôi mắt ánh lên niềm hy vọng.

Donald Trump trở lại: Cơ hội hay thách thức?

Với việc Donald Trump tái đắc cử, ông Nghĩa không khỏi trăn trở. Là một người kinh doanh bất động sản nhưng ông vẫn luôn dõi theo biến động kinh tế toàn cầu. Ông hiểu rằng chính quyền Trump không chỉ là một cơn gió lạ mà còn là một “cơn bão” mang đến những thay đổi sâu sắc trong chính sách kinh tế quốc tế. Trong nhiệm kỳ trước, các chính sách bảo hộ thương mại của ông Trump đã để lại những tác động lớn đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Với khẩu hiệu “Nước Mỹ trên hết,” vị tổng thống này đã không ngần ngại áp dụng thuế quan cao lên hàng loạt mặt hàng nhập khẩu, gây khó khăn cho các nước xuất khẩu, trong đó có Việt Nam. Ông Nghĩa nhắc lại việc Việt Nam từng có những cơ hội đáng kể khi các công ty đa quốc gia chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang các nước khác, để tránh tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Tuy nhiên, mặt trái của những cơ hội này là áp lực ngày càng lớn khi xuất khẩu sang Mỹ - thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam bị thắt chặt bởi các chính sách bảo hộ. “Dù đó là cơ hội lớn, nhưng áp lực cũng không hề nhỏ khi xuất khẩu sang Mỹ ngày càng khó khăn hơn”, ông Nghĩa thừa nhận.

Những rào cản về thuế quan và tiêu chuẩn kỹ thuật đã khiến nhiều ngành hàng xuất khẩu chủ lực như dệt may, gỗ và thủy sản gặp khó khăn trong việc duy trì thị phần tại Mỹ. Không chỉ vậy, ông Nghĩa còn lo ngại về cách Donald Trump sẽ xử lý quan hệ đối ngoại, đặc biệt là tại khu vực Đông Nam Á.

Trong nhiệm kỳ trước, Mỹ đã tăng cường sự hiện diện tại khu vực này nhằm đối phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc, một chiến lược mà ông Nghĩa đánh giá là con dao hai lưỡi. “Chúng ta có lợi thế khi Mỹ thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao và năng lượng sạch tại Việt Nam, nhưng đồng thời, sự cạnh tranh gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc lại khiến môi trường kinh doanh khu vực trở nên khó lường”, ông trầm ngâm.

Những cơ hội và rủi ro đan xen khiến ông Nghĩa không thể không suy nghĩ về tương lai. “Liệu lần quay trở lại này, ông Trump có tiếp tục áp dụng những biện pháp cứng rắn hơn không? Liệu Việt Nam có đủ linh hoạt để thích nghi với một môi trường thương mại thay đổi nhanh chóng như thế?” ông tự hỏi.

Câu chuyện của ông Nghĩa không chỉ là tâm tư của một doanh nhân bất động sản mà còn phản ánh sự lo ngại chung của nhiều doanh nghiệp Việt Nam, những người đang cố gắng tìm kiếm sự ổn định trong một thế giới đầy bất ổn.

Tăng trưởng kinh tế trong nước ấn tượng nhưng chưa toàn diện

Ông Nghĩa ngồi lặng yên bên chiếc bàn làm việc, ánh mắt dõi theo những con số trên báo cáo kinh tế vĩ mô của Việt Nam năm 2024. Là một người từng chứng kiến sự trượt dài của thị trường bất động sản trong suốt năm 2023 và đầu năm 2024, ông không khỏi bất ngờ trước tốc độ tăng trưởng GDP ấn tượng, đạt 6,9%, nằm trong nhóm cao nhất khu vực.

“Những gì nền kinh tế đạt được thật sự đáng kinh ngạc, nhất là sau những biến động dữ dội mà chúng ta vừa trải qua,” ông lẩm bẩm. Nhưng niềm vui đó không đủ để xua tan những ký ức khó khăn mà doanh nghiệp của ông vừa trải qua.

Năm 2023, khi lãi suất liên tục ở mức cao, thị trường bất động sản gần như đóng băng hoàn toàn. Áp lực nợ vay đè nặng khiến công ty ông phải đưa ra những quyết định đau lòng: bán tháo một số dự án bất động sản giá rẻ và sa thải phần lớn đội ngũ nhân viên. “Đó là thời điểm khó khăn nhất trong sự nghiệp của tôi. Phải nhìn thấy những nhân sự gắn bó lâu năm rời đi, thật sự là một cú sốc,” ông Nghĩa chia sẻ. Chỉ đến giữa năm 2024, khi lãi suất bắt đầu hạ nhiệt và các chính sách kích thích kinh tế dần phát huy hiệu quả, tình hình mới có dấu hiệu khởi sắc.

Năm 2024, Việt Nam ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ trong xuất khẩu, với kim ngạch tăng 12%, dẫn đầu bởi các nhóm hàng điện tử và nông sản. Tuy nhiên, ông Nghĩa không khỏi lo lắng về sự phụ thuộc quá lớn vào hai thị trường chính là Mỹ và Trung Quốc.

“Chúng ta phải đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Nếu chỉ dựa vào hai thị trường này, bất kỳ biến động nào về chính sách thương mại hay nhu cầu tiêu dùng cũng có thể làm sụp đổ chuỗi cung ứng,” ông nhận định.

Không chỉ vậy, dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) cũng phục hồi mạnh mẽ, đạt 27 tỷ USD, tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực công nghệ cao và logistics. Điều này mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp trong nước, nhưng ông Nghĩa cho rằng thách thức đi kèm không hề nhỏ. “Chúng ta cần cải thiện hạ tầng và môi trường pháp lý để tận dụng hiệu quả dòng vốn này. Nếu không, lợi thế cạnh tranh sẽ nhanh chóng mất đi,” ông nhấn mạnh.

Một trong những điểm sáng đáng chú ý là lạm phát được duy trì ở mức ổn định 3,5% và tỷ giá hối đoái tương đối vững vàng, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu. Giá nhiên liệu giảm cũng giúp giảm áp lực chi phí cho các ngành sản xuất.

Tuy nhiên, với ông Nghĩa, những con số ấn tượng này không làm mờ đi những bài học xương máu từ khủng hoảng. “Tăng trưởng cao là một điều tốt, nhưng liệu có bền vững hay không mới là điều cần suy nghĩ. Nền kinh tế vẫn còn đối mặt với quá nhiều thách thức, từ nợ công, môi trường kinh doanh đến biến động quốc tế,” ông trầm ngâm.

Khi khép lại báo cáo, ông Nghĩa thấy một tia hy vọng, nhưng cũng là lời nhắc nhở rằng doanh nghiệp của ông và cả nền kinh tế Việt Nam, cần nhiều hơn sự nỗ lực để vượt qua những bài toán dài hạn. “Khủng hoảng là bài học, nhưng cách chúng ta đứng lên mới thực sự quyết định tương lai”, ông tự nhủ và trong đầu đã hình thành những kế hoạch tái cấu trúc cho một năm mới đầy triển vọng nhưng cũng không kém phần thách thức.

Hồ Bá Tình