Nhà máy điện mặt trời Trung Nam (Ninh Thuận). Ảnh: Báo Lao Động

Chỉnh sửa quy hoạch, tháo gỡ vướng mắc

Theo quyết định mới nhất, Bộ Công Thương đã phê duyệt việc cập nhật Kế hoạch thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII). Trong đó, 142 dự án điện mặt trời bị thanh tra đã được đưa vào danh sách bổ sung, sau khi rà soát kỹ lưỡng các vướng mắc pháp lý và thực tế triển khai.

Trước đó, Thanh tra Chính phủ kết luận rằng Bộ Công Thương từng bổ sung 154 dự án điện mặt trời vào quy hoạch mà không có cơ sở pháp lý đầy đủ. Trong số đó, 123 dự án được xác định là nguyên nhân chính gây mất cân đối hệ thống điện, làm rối loạn cơ cấu nguồn và lãng phí nguồn lực xã hội.

Những dự án lớn được bổ sung

Trong danh sách bổ sung, nhiều dự án điện mặt trời quy mô lớn tại Ninh Thuận, Bình Thuận, Đắk Lắk, Long An, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Phước, Khánh Hòa... đã được đưa vào quy hoạch. Một số dự án tiêu biểu gồm: Nhà máy điện mặt trời Trung Nam (Ninh Thuận): 204 MW; Nhà máy điện mặt trời CMX Renewable Việt Nam (Ninh Thuận): 168 MW; Nhà máy điện mặt trời BIM 2 (Ninh Thuận): 250 MW; Nhà máy điện mặt trời Ea Súp 1-5 (Đắk Lắk): 600 MW; Nhà máy điện mặt trời Phước Minh (Ninh Thuận): 450 MW

Bộ Công Thương cho biết, danh mục các dự án bổ sung chỉ xác định tên, công suất, địa điểm cấp tỉnh, trong khi vị trí cụ thể sẽ được xác định trong hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư và báo cáo nghiên cứu tiền khả thi.

Nguyên tắc xử lý sai phạm: Rõ ràng, minh bạch, không đùn đẩy trách nhiệm

Bộ Công Thương yêu cầu các cơ quan chức năng tháo gỡ vướng mắc theo nguyên tắc Chính phủ đã nêu trong Nghị quyết 233/2024. Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định quan điểm nhất quán: Không hợp thức hóa sai phạm, nhưng phải có giải pháp xử lý dứt điểm, minh bạch.

Các sai phạm sẽ được bóc tách rõ ràng, quy trách nhiệm cụ thể cho từng cá nhân liên quan. Các dự án bổ sung vào quy hoạch phải đảm bảo không vi phạm các quy định về an ninh - quốc phòng, quy hoạch các công trình trọng điểm quốc gia. Những sai phạm liên quan đến đất đai, xây dựng sẽ được tạo điều kiện khắc phục theo đúng quy định pháp luật.

Đối với các dự án vi phạm quy hoạch khoáng sản, thủy lợi, quốc phòng, cơ quan chức năng sẽ đánh giá lại hiệu quả kinh tế - xã hội để có phương án xử lý phù hợp. Một số dự án có thể được tích hợp vào quy hoạch mới hoặc triển khai song song với các quy hoạch liên quan.

Xác định lại giá mua điện, xử lý vi phạm nghiêm minh

Các dự án từng hưởng giá FIT nhưng vi phạm do lỗi của doanh nghiệp và không đáp ứng điều kiện ưu đãi sẽ phải xác định lại giá mua bán điện. Phần chênh lệch giá FIT sẽ bị thu hồi thông qua cơ chế bù trừ thanh toán.

Riêng các dự án đã bị khởi tố, quá trình xử lý và khắc phục chỉ có thể thực hiện sau khi có bản án có hiệu lực.

“Xử lý hình sự là biện pháp cuối cùng”

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phối hợp chặt chẽ, không đùn đẩy trách nhiệm hay gây khó khăn cho doanh nghiệp. Ông nhấn mạnh: “Xử lý hình sự chỉ là biện pháp cuối cùng. Quan trọng nhất là tạo điều kiện để tháo gỡ cho các dự án, thúc đẩy phát triển bền vững”.

Tâm An