Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố và yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, lực lượng DQTV luôn được cấp ủy, chính quyền các cấp của thành phố và lãnh đạo các cơ quan, doanh nghiệp quan tâm chỉ đạo xây dựng. Đến nay tổng số DQTV toàn thành phố đạt tỉ lệ 1,43% so với dân số. Chất lượng chính trị dân quân tự vệ được chú trọng, trong đó tỉ lệ đảng viên đạt 28,95%. Các đồng chí Chỉ huy trưởng, Chỉ huy phó Ban CHQS phường, xã, thị trấn được đào tạo trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở, đủ năng lực, trình độ lãnh đạo, điều hành nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở cơ sở.
Để nâng cao chất lượng hoạt động của dân quân tự vệ, Bộ Tư lệnh thành phố coi trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng cho lực lượng dân quân tự vệ nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình, nâng cao bản lĩnh chính trị, sẵn sàng đấu tranh chống lại những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch.
Hàng năm, Bộ Tư lệnh thành phố chỉ đạo tổ chức tập huấn cho hàng ngàn cán bộ quân sự phường, xã, thị trấn và chỉ huy tự vệ các cơ quan, doanh nghiệp, trường học về công tác quốc phòng, quân sự địa phương. Ban CHQS các quận, huyện tiến hành huấn luyện cho hàng chục ngàn DQTV, chất lượng huấn luyện ngày càng được nâng lên, đạt nhiều thành tích trong hội thao, hội thi.
Lực lượng dân quân các quận, huyện còn phát huy vai trò xung kích trong đảm bảo ANCT, TTATXH tại địa phương và là lực lượng nòng cốt giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ cứu nạn, để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng Nhân dân. Đến nay, l00% phường, xã, thị trấn đã xây dựng kế hoạch chiến đấu trị an và thực hiện kế hoạch chiến đấu phòng thủ của quận, huyện. Các đơn vị tự vệ chủ động xây dựng kế hoạch chiến đấu bảo vệ mục tiêu cơ quan. Hàng năm, lực lượng Dân quân tự vệ thực hành diễn tập và luyện tập các phương án theo kế hoạch, đạt mục đích, yêu cầu đề ra.
Nâng cao chất lượng Đại đội dân quân thường trực
Thực hiện kế hoạch xây dựng lực lượng dân quân thường trực luân phiên làm nhiệm vụ tập trung tại Bộ Tư lệnh TPHCM làm điểm cho Quân khu, toàn quân và Đề án của UBND Thành phố về “Tổ chức, sử dụng lực lượng dân quân thường trực xử lý gây rối, biểu tình, bạo loạn giai đoạn 2015 – 2020”, năm 2020, Bộ Tư lệnh Thành phố tích cực, chủ động triển khai 5 khóa huấn luyện cho các Đại đội Dân quân thường trực luân phiên làm nhiệm vụ tập trung.
Nội dung huấn luyện toàn diện cả về chính trị, quân sự, hậu cần, kỹ thuật. Quá trình huấn luyện, lực lượng dân quân thường trực nắm chắc nghiệp vụ, phát huy tốt vai trò trách nhiệm, vận dụng kiến thức được học vào thực hiện nhiệm vụ tại địa phương, sẵn sàng tham gia phối hợp cùng các lực lượng chức năng xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống phức tạp về an ninh trật tự.
Đặc biệt, trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19, lực lượng dân quân thường trực không quản ngại khó khăn, gian khổ, xung phong trên tuyến đầu chống dịch; nhiều đồng chí tham gia thực hiện nhiệm vụ tại các bệnh viện dã chiến, khu vực cách ly, chốt kiểm dịch và hoàn thành tốt nhiệm vụ, để lại ấn tượng, tình cảm tốt đẹp trong lòng Nhân dân.
Những kết quả đã đạt được là tiền đề vững chắc để Bộ Tư lệnh TPHCM tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của dân quân tự vệ, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ xứng đáng là “bức tường sắt của Tổ quốc” như lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh.