Ảnh minh hoạ

Theo UBND quận Hoàn Kiếm, Quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục có tổng diện tích khoảng 1,2 ha, với ranh giới phía Bắc giáp phố Hàng Gai và Cầu Gỗ, phía Nam giáp mép hồ Hoàn Kiếm và nhà Thủy tọa, phía Đông giáp phố Hồ Hoàn Kiếm và phía Tây giáp tòa nhà Hồng Vân - Long Vân. Hiện trạng khu vực bao gồm phần đất giao thông và tòa nhà thương mại - dịch vụ Hồ Gươm do Transerco quản lý, xây dựng từ năm 1991-1993 với diện tích đất 390 m2, tổng diện tích sàn sử dụng khoảng 1.600 m2.

Trong khi đó, khu vực không gian công cộng phía Đông hồ Hoàn Kiếm có diện tích khoảng 2,14 ha, phía Tây giáp đường Đinh Tiên Hoàng, phía Bắc tiếp giáp khu dân cư hiện có, phía Đông giáp phố Lý Thái Tổ và phía Nam giáp phố Trần Nguyên Hãn. Khu vực này hiện có khoảng 54 chủ sử dụng nhà đất, gồm 12 tổ chức, cơ quan nhà nước và khoảng 42 hộ dân. Số liệu cụ thể sẽ được cập nhật sau khi hoàn tất đo đạc, điều tra khảo sát.

Việc quy hoạch hai khu vực này được triển khai trên cơ sở Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, trong đó xác định rõ nhiệm vụ bảo tồn và cải thiện cảnh quan Hồ Gươm, tôn tạo các di tích lịch sử như đền Ngọc Sơn, đền Bà Kiệu, Bưu điện Hà Nội, tượng đài Cảm tử để Tổ quốc quyết sinh, đồng thời phát triển thêm các công trình phục vụ du lịch, văn hóa và tiện ích công cộng.

Hà Nội cũng lên kế hoạch di dời một số trụ sở cơ quan, văn phòng nhằm tái cơ cấu sử dụng đất, hướng đến xây dựng các công viên, quảng trường, bãi đỗ xe và các tiện ích đô thị khác.

Quy hoạch phân khu đô thị H1-1B (Hồ Gươm và vùng phụ cận), được phê duyệt tại Quyết định số 1360/QĐ-UBND ngày 19/3/2021, cũng khẳng định vai trò của khu vực này như một không gian giao thoa văn hóa Đông - Tây, gắn kết phố cổ với phố cũ và Hoàng thành Thăng Long. Hồ Gươm tiếp tục được giữ vai trò trung tâm với các công trình điểm nhấn như cụm di tích đền Ngọc Sơn - Tháp Bút, vườn hoa đền Bà Kiệu và quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục, tạo thành không gian lý tưởng cho người đi bộ.

Trong đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn 2065, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 27/12/2024, Hà Nội sẽ tiếp tục bảo tồn, chỉnh trang không gian khu vực Hồ Gươm, đồng thời nghiên cứu mô hình phát triển đô thị theo định hướng TOD (Transit-Oriented Development), kết hợp với tuyến đường sắt đô thị số 2 (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo). Ga C9, một trong những điểm quan trọng trên tuyến, sẽ được xây dựng ngầm dưới đường Đinh Tiên Hoàng, giúp kết nối giao thông và gia tăng giá trị không gian công cộng.

Từ khi phố đi bộ Hồ Gươm được đưa vào hoạt động, quảng trường Đông Kinh - Nghĩa Thục cùng các không gian công cộng khác đã trở thành điểm đến quan trọng của người dân và du khách, tạo môi trường giao lưu văn hóa, vui chơi, giải trí vào cuối tuần và các dịp lễ lớn. Vì thế, việc tiếp tục nghiên cứu, đầu tư xây dựng hai khu vực trên không chỉ góp phần nâng cao giá trị văn hóa - lịch sử mà còn tăng cường kết nối giữa di tích quốc gia đặc biệt Hồ Hoàn Kiếm và khu phố cổ Hà Nội.

Dự kiến, công tác giải phóng mặt bằng sẽ được triển khai theo lộ trình cụ thể: tòa nhà “Hàm cá mập” sẽ được giải phóng trước ngày 30/4/2025, còn khu vực phía Đông hồ Hoàn Kiếm sẽ hoàn thành trước ngày 2/9/2025.

Hiện tại, UBND TP Hà Nội đang chỉ đạo các sở, ngành liên quan khẩn trương nghiên cứu cơ chế chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho các tổ chức và hộ gia đình bị ảnh hưởng.

Việc quy hoạch hai không gian công cộng quan trọng này sẽ được triển khai theo các quy định pháp luật và cơ chế đặc thù được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 188/2025/QH15 ngày 19/2/2025, cũng như Luật Thủ đô 2024.

Tâm An