Tại cuộc duyệt binh tại quảng trường Thiên An Môn, giới quan sát quân sự ngỡ ngàng khi tất cả các quân binh chủng của quân đội Trung Quốc sử dụng súng trường tiến công QBZ-191 làm vũ khí duyệt binh chính; điều này báo trước một khả năng QBZ-191 sẽ là vũ khí bộ binh cá nhân tiêu chuẩn cho quân đội Trung Quốc trong những năm tới.
Binh lính Trung Quốc với súng QBZ-191 trong Lễ duyệt binh ngày 01/10 vừa qua
Việc quân đội Trung Quốc quyết định thay thế khẩu QBZ-95, một vũ khí được tung hô là khẩu súng có tính cách mạng trước kia cho thấy khẩu súng trường tiến công này có nhiều vấn đề tồn tại.
Súng trường tự động QBZ-95 được PLA chấp nhận trang bị vào năm 1995, loại súng này dự định sẽ trở thành loại súng bộ binh cá nhân tiêu chuẩn cho quân đội Trung Quốc, nhằm thay thế cho các thế hệ súng bộ binh cá nhân trước đó mang phong cách Liên Xô; hiện tại QBZ-95 là loại vũ khí cá nhân có số lượng nhiều nhất trong PLA.
QBZ-95 được thiết kế theo kiểu dáng hiện đại dạng bullpup, phù hợp với xu thế phát triển của vũ khí cầm tay toàn cầu trong những năm gần đây. Hiện có 3 phiên bản của QBZ-95 đó là: phiên bản súng trường tấn công tiêu chuẩn QBZ-95 với hộp tiếp đạn 30 viên; QBZ-95B cacbin với nòng ngắn hơn, chủ yếu trang bị cho các đơn vị Hải quân Trung Quốc và các đơn vị đặc biệt; QBB-95 LSW - phiên bản súng máy hạng nhẹ với nòng dài hơn, trọng lượng lớn hơn và hộp đạn đến 80 viên.
Súng trường QBZ-95 của Trung Quốc
Trong quá trình sử dụng, quân đội nhiều quốc gia đã từ bỏ kiểu súng bullpup; gần đây nhất, quân đội Pháp đã quyết định thay thế súng trường FAMAS của mình bằng súng trường tấn công kiểu cổ điển mới HK-416, được phát triển bởi các kỹ sư của Heckler & Koch.
Súng trường tấn công HK-416 do hãng Heckler & Koch phát triển
Súng trường QBZ-191 sẽ thay thế QBZ-95
Những thông tin về việc PLA đang tìm kiếm một mẫu vũ khí thay thế cho súng trường tấn công QBB-95 xuất hiện trở lại vào năm 2016-2017, khi hai hình ảnh đầu tiên về súng trường tấn công trong tương lai được công bố trên một trong những blog của quân đội Trung Quốc.
Vài ngày trước cuộc diễu binh chào mừng 70 năm Quốc khánh Trung Quốc ở Bắc Kinh, một số hình ảnh về vũ khí mới lại xuất hiện trên mạng. Các mẫu súng mới được trình bày có sự tương đồng rõ rệt với các bức ảnh được hiển thị hai năm trước. Và cuối cùng, vào ngày 1 tháng 10 năm 2019, hàng ngàn binh sĩ Trung Quốc đã trang bị súng máy mới để tham gia duyệt binh, đó chính là khẩu QBZ-191.
Khẩu QBZ-191 có thiết kế theo hình dáng cổ điển, các bộ phận được chế tạo theo khối modul, đặc trưng của nhiều súng trường tấn công hiện đại. QBZ-191 có thể dễ dàng chuyển đổi để giải quyết các nhiệm vụ chiến đấu khác nhau. Thực tế QBZ-191 được phân biệt bởi cách bố trí thuận tiện hơn và khái niệm thiết kế modul đã được nhấn mạnh ngay cả trong lời người dẫn chương trình của Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc trong buổi Lễ duyệt binh; ngoài tính linh hoạt, QBZ-191 còn thể hiện độ tin cậy cũng như hỏa lực mạnh mẽ.
Súng trường QBZ-191 của Trung Quốc
Mẫu QBZ-191 cũng sẽ có các phiên bản giành cho các quân binh chủng khác nhau, phiên bản có chiều dài nòng 267 mm sẽ được trang bị cho các đơn vị binh chủng, có tầm bắn hiệu quả khoảng 300 m; phiên bản có nòng dài 368 mm sẽ được trang bị cho các đơn vị bộ binh, có tầm bắn hiệu quả trong cự ly 400 mét; cả hai phiên bản này có tốc độ bắn đến 750 phát/phút. Ngoài ra, sẽ có một phiên bản nòng dài, được thiết kế để trang bị cho lính bắn tỉa trong đội hình chiến đấu chung, với cự ly bắn hiệu quả ở khoảng cách lên tới 600 mét.
Khẩu QBZ-191 sử dụng loa giảm giật kiểu "cánh bướm" và phương pháp trích khí hành trình piston ngắn; việc chuyển đổi các chế độ bắn, được điều khiển bằng ngón tay cái, cho phép súng bắn ở 2 chế độ đó là bắn phát một và bắn liên thanh; súng không sử dụng chế độ điểm xạ 3 viên (hoặc 2 viên) như các loại súng trường tiến công hiện đại khác.
Hiện nay để đáp ứng yêu cầu chiến tranh hiện đại, khi vũ khí bộ binh phải dễ dàng thích nghi với giải pháp cho các nhiệm vụ chiến đấu khác nhau, ví dụ nòng súng có thể thay đổi (dùng đạn 5,56 mm sang 7,62 mm và ngược lại), thân súng có ray Picatinny để lắp các phụ kiện; báng súng dễ dàng điều chỉnh độ dài (từ 4 đến 5 nấc).
Khẩu QBZ-191 đã đáp ứng được các yêu cầu trên, súng có nhiều ray Picatinny; đầu ngắm cơ khí của súng được đặt ở đầu thanh ray và có thể gấp lại, thước ngắm theo kiểu 2 nấc (cự ly gần và xa), bố trí ở cuối thanh ray.
Sử dụng loại đạn đặc trưng
Hiện nay cỡ đạn tiêu chuẩn Trung Quốc là loại đạn 5,8x42mm. Đây là cỡ đạn được Quân đội Trung Quốc nghiên cứu trong giai đoạn từ năm 1979 tới năm 1987. Từ sau năm 1987, loại đạn mang tên DBP87 này mới được đưa vào sản xuất loạt.
Đạn DBP87 cỡ 5,8x42mm của quân đội Trung Quốc
Các nhà thiết kế Trung Quốc đã quyết định lựa chọn cỡ đạn 5.8x42mm với tham vọng loại đạn mới phải đáp ứng được yêu cầu vượt qua hai loại đạn nổi tiếng của NATO (5,56x45 mm) và Nga (5,45x39 mm) và sử dụng chung được cho cả 3 phiên bản (cacbin, thường và bắn tỉa)
Đạn DBP87 có hình dáng cổ điển, đầu đạn bao gồm lõi thép nặng 4,15 gram, bên ngoài được bọc đồng hoặc chì. Sơ tốc đạn đạt 930 m/s, năng lượng thuốc phóng của viên đạn là 1.795 J.
Loại đạn tầm xa, có trọng lượng nặng hơn, được phát triển cho súng máy và súng bắn tỉa, khối lượng đầu đạn tăng lên 5 gram và năng lượng thuốc phóng tăng lên 2.000 J. Với tính toán, khẩu QBZ-191 tầm bắn hiệu quả nhất khi bắn các mục tiêu ở tầm trung bình và xa.
Từ trên xuống dưới: đạn 5,8x42 mm, 5,45x39 mm và 5,56x45 mm
(Đại học Chính trị)