Bài 4: Anh hùng Phạm Tuân: Người đầu tiên trên thế giới bắn rơi B52 Mỹ

(QK7 Online) - Anh hùng Phạm Tuân sinh ngày 14 tháng 02 năm 1947 tại xã Quốc Tuấn, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình. Anh nhập ngũ năm 1965, sau khi tốt nghiệp phổ thông. Từ thưở bé, anh đã mơ ước được trở thành phi công nhưng cả 2 lần khám tuyển phi công anh đều bị trượt do chiều cao và cân nặng. Tình yêu bầu trời thôi thúc chàng trai khám tuyển phi công lần thứ 3, lần này Phạm Tuân trúng tuyển vào Không quân nhưng lại là đi học thợ máy sửa chữa máy bay. Khi được biết chỉ trúng tuyển đi học thợ sửa chữa máy bay, anh cũng rất vui vì dù sao cũng được phục vụ trong Không quân.

Anh hùng phi công Phạm Tuân (áo trắng), phi công đầu tiên của KQNDVN bắn rơi tại chỗ máy bay B52 trong chiến dịch 12 ngày đêm 12/1972.

 
Tại Krasnodar nơi anh học thợ máy, hàng ngày nhìn thấy, nghe thấy tiếng động cơ của những cánh én vút lên trời xanh, anh vẫn ước mơ có ngày được tự mình điều khiển những cánh én bạc đấy vùng vẫy trên bầu trời.
 
Cơ may hay nói đúng hơn là cái duyên với bầu trời của anh, ước mơ ngày nào đã trở thành hiện thực. Khi sang Liên Xô học lái máy bay, do thời tiết lạnh nên có nhiều người không đủ tiêu chuẩn bay do sức khỏe, do không theo kịp chương trình học tập … vì vậy phải tổ chức khám tuyển thêm phi công từ số học viên đang học thợ máy ở đây. Phạm Tuân là một trong số những người trúng tuyển và được chọn học lái máy bay MiG17.
 
Sau khi tốt nghiệp về nước, anh được phân công về Trung đoàn Không quân 921. Sau đấy anh chuyển loại lái máy bay MiG21. Một thời gian sau, anh được chọn vào Phi đội bay đánh đêm. Anh cùng Phi đội bay đánh đêm đã cơ động vào các sân bay dã chiến trong Khu 4 trực để tìm diệt máy bay B52.
 
Ngày 18/12/1972, Mỹ bắt đấu chiến dịch Linebacker II, lúc 19:47 phút, phi công Phạm Tuân được lệnh cất cánh từ sân bay Nội Bài. Sở chỉ huy dẫn anh bay vào khu vực Mộc Châu để chặn đánh đội hình B52. Anh đã phát hiện được B52 nhưng tiêm kích yểm hộ máy bay B52 cũng phát hiện ra chiếc MiG21 do anh điều khiển. Đội hình đông đảo máy bay tiêm kích F4 quây lại liên tiếp tấn công anh, phóng rất nhiều tên lửa về phía MiG21. Phi công Phạm Tuân tránh tất cả các tên lửa của tiêm kích Mỹ phóng ra, không thể tiếp cận được đội hình máy bay B52 do tiêm kích địch yểm hộ B52 dày đặc. Khi chiếc MiG21 còn ít nhiên liệu, Sở chỉ huy lệnh máy bay MiG21 của phi công Phạm Tuân trở về hạ cánh ở sân bay Nội Bài. Khi này sân bay Nội Bài vừa bị đánh phá, toàn bộ hệ thống điện của sân bay bị mất điện, đèn chiếu hạ cánh không có, Phạm Tuân phải hạ cánh bằng đèn của máy bay và ánh sáng phát ra từ chiếc B52 bị tên lửa ta bắn cháy sáng rực cả bầu trời ở đầu đông sân bay Nội Bài. Sau khi máy bay tiếp đất và chạy đà thì gặp hố bom trên đường băng, ngay lập tức anh thả giảm tốc, máy bay bị va vào đất đá trên đường băng, bị gãy càng, gần như bị lật ngửa trên hố bom, anh đã thoát ra khỏi máy bay.

17 giờ ngày 27 tháng 12 năm 1972 máy bay MiG21 và phi công Phạm Tuân được lệnh bí mật chuyển lên sân bay Yên Bái mai phục để đón đánh máy bay B52. Cũng như các sân bay khác, suốt ngày đêm Mỹ cho máy bay F111 bắn phá, ném bom sân bay Yên Bái.

 
Đêm 27/12/1972, lúc 22: 22 phút, MiG21 do phi công Phạm Tuân điều khiển được lệnh xuất kích từ sân bay Yên Bái. Máy bay bay theo phương án dẫn đường đã chuẩn bị trước với chiến thuật “bay thấp, kéo cao” để tránh Radar của địch. Sở chỉ huy dẫn máy bay của Phạm Tuân về phía Mộc Châu. Khi đến cự ly thích hợp, Sở chỉ huy cho phép mở Radar, phát hiện máy bay B52 anh bám sát và ấn nút phóng hai quả tên lửa về phía máy bay B52, hạ gục tại chỗ một chiếc máy bay B52. Đêm hôm sau phi công Vũ Xuân Thiều đã bắn rơi thêm một máy bay chiến lược B52 nữa.

Với chiến công xuất sắc bắn rơi máy bay B52, ngay sáng 28/12/1972, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng Tư lệnh, gửi điện khen và chúc mừng KQNDVN và phi công Phạm Tuân.

Ngày 03 tháng 9 năm 1973, phi công Phạm Tuân được Đảng, Nhà nước tuyên dương Anh hùng LLVTND khi mới 26 tuổi, quân hàm Thượng úy, Trung đội trưởng, Phi đội 5, Trung đoàn Không quân 921, Sư đoàn Không quân 371.

Năm 1977, Phạm Tuân được chọn sang Liên Xô để học tập tại Học viện Không quân Gagarin. Năm 1979 anh cùng phi công Bùi Thanh Liêm được tuyển chọn để đào tạo phi công vũ trụ tại thành phố Ngôi Sao.

21 giờ 33 phút ngày 23/7/1980, Phạm Tuân đã cùng nhà du hành vũ trụ Liên Xô Viktor Vassilyevich Gorbatko thực hiện thành công chuyến bay vào vũ trụ trên tàu Liên hợp 37, trở thành người châu Á đầu tiên chinh phục vũ trụ.

Nguyễn Việt Cường