(QK7 Online) - Cuối tháng 3/1975, dải đất miền Trung và Tây Nguyên đã được giải phóng. Trước sức tiến công như vũ bão của quân và dân ta, chế độ tay sai ở Sài Gòn đứng trước nguy cơ bị sụp đổ. Để bảo vệ Sài Gòn, địch lập tuyến phòng thủ tại Xuân Lộc - địa bàn án ngữ các trục giao thông quan trọng để ta tiến vào Sài Gòn. Chính quyền ngụy mệnh danh Xuân Lộc là “cánh cửa thép” và tuyên bố sẽ “tử thủ” bằng mọi giá.
Quân giải phóng tiến công Xuân Lộc, tháng 4/1975. Ảnh: Tư liệu
Trực tiếp Tổng tham mưu trưởng Quân lực Việt Nam cộng hòa và Tham mưu trưởng lục quân Hoa Kỳ Weyand vạch kế hoạch phòng thủ. Lực lượng địch gồm: Sư đoàn 18, đơn vị thiện chiến do tướng Lê Minh Đảo chỉ huy làm nòng cốt; lực lượng tăng cường có liên đoàn biệt động và liên đoàn địa phương quân. Lực lượng yểm trợ gồm: tăng thiết giáp, pháo binh và máy bay. Các vị trí phòng thủ được tăng cường mìn, hàng rào dây thép gai, chướng ngại vật chống tăng, kết hợp với hệ thống đồn bốt bảo an, dân vệ chăng ra thành một mạng lưới dày đặc, hòng buộc quân ta phải lùi dần từng bước, khi tới ven đô thì kiệt sức.
Lực tượng ta tấn công Xuân Lộc gồm Quân đoàn 4 do Thiếu tướng Hoàng Cầm chỉ huy được tăng cường Sư đoàn 6 (Quân khu 7). Lực lượng chi viện có Trung đoàn Thiết giáp và pháo binh yểm trợ. Chuẩn bị cho trận đánh, để tạo chỗ đứng chân cho quân chủ lực, bộ đội địa phương Đồng Nai tiến đánh giải phóng các vùng ven thị xã, tạo bàn đạp và nơi trú quân cho quân chủ lực. Đội biệt động và trinh sát bí mật dẫn các đơn vị của Quân đoàn 4 đi trinh sát, điều nghiên nắm tình hình địch trong thị xã.
Ban đầu Quân đoàn 4 xác định phương châm “đánh chắc, thắng chắc”, lấy tiêu diệt địch bên ngoài là chính, tạo thế bao vây, cô lập, khi có thời cơ sẽ tiến công địch trong thị xã. Nhưng trước yêu cầu của trên và tình hình khẩn trương trên các chiến trường, từ ngày 9 đến 14/4, ta tập trung lực lượng, sử dụng bộ binh, xe tăng, pháo binh tổ chức tiến công trực diện nhiều lần vào thị xã nhưng không dứt điểm được mục tiêu. Trong thế đường cùng, địch chống trả mạnh mẽ, tình hình chiến sự diễn ra vô cùng quyết liệt. Trước áp lực tiến công của quân ta, địch tăng cường viện binh, đưa tổng số lực lượng phòng thủ Xuân Lộc tương đương một quân đoàn (hơn 30.000 quân). Ngoài ra, lực lượng không quân địch hoạt động mạnh, sử dụng nhiều loại bom có sức hủy diệt lớn đánh vào đội hình tiến công, gây cho ta nhiều tổn thất.
Từ ngày 15 đến 20/4, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân đoàn 4 tổ chức lại lực lượng và thay đổi cách đánh. Ta không tiến công trực diện vào thị xã (nơi tập trung đông quân địch, phòng ngự kiên cố), mà chuyển sang tiêu diệt các đơn vị địch đến phản kích đứng chân chưa vững ở vòng ngoài; đồng thời chiếm giữ ngã ba Dầu Giây, chặn cắt quốc lộ 1 và các tuyến giao thông hướng về Xuân Lộc. Lực lượng pháo binh, đặc công Miền liên tục bắn phá vào sân bay Biên Hòa, hạn chế hoạt động của không quân địch.
Thị xã Xuân Lộc hoàn toàn bị bao vây, cô lập. Đến ngày 20/4, lực lượng đi đầu của Quân đoàn 2 (cánh quân Duyên hải), sau khi đập tan phòng tuyến của địch ở Phan Rang (16/4), đã tiến quân áp sát Xuân Lộc, sẵn sàng phối hợp cùng Quân đoàn 4 tiến công Xuân Lộc. Trước nguy cơ bị tiêu diệt hoàn toàn, quân địch ở Xuân Lộc tháo chạy (đêm 20/4). Ngày 21/4, ta hoàn toàn giải phóng thị xã Xuân Lộc và tỉnh Long Khánh.
Trong chiến dịch này, ta đã đánh thiệt hại nặng Sư đoàn 18 và nhiều lữ đoàn, trung đoàn ngụy; loại khỏi vòng chiến đấu gần 5.000 tên địch, thu giữ và phá hủy 1.500 súng các loại cùng nhiều phương tiện vật chất khác. Chiến thắng này đã đập tan “cánh cửa thép” phía Đông, làm rung chuyển cả hệ thống phòng thủ còn lại của địch ở quanh Sài Gòn, tạo địa bàn tập kết thuận lợi cho các binh đoàn chủ lực tiến công giải phóng Sài Gòn từ hướng Đông.
Lực tượng ta tấn công Xuân Lộc gồm Quân đoàn 4 do Thiếu tướng Hoàng Cầm chỉ huy được tăng cường Sư đoàn 6 (Quân khu 7). Lực lượng chi viện có Trung đoàn Thiết giáp và pháo binh yểm trợ. Chuẩn bị cho trận đánh, để tạo chỗ đứng chân cho quân chủ lực, bộ đội địa phương Đồng Nai tiến đánh giải phóng các vùng ven thị xã, tạo bàn đạp và nơi trú quân cho quân chủ lực. Đội biệt động và trinh sát bí mật dẫn các đơn vị của Quân đoàn 4 đi trinh sát, điều nghiên nắm tình hình địch trong thị xã.
Ban đầu Quân đoàn 4 xác định phương châm “đánh chắc, thắng chắc”, lấy tiêu diệt địch bên ngoài là chính, tạo thế bao vây, cô lập, khi có thời cơ sẽ tiến công địch trong thị xã. Nhưng trước yêu cầu của trên và tình hình khẩn trương trên các chiến trường, từ ngày 9 đến 14/4, ta tập trung lực lượng, sử dụng bộ binh, xe tăng, pháo binh tổ chức tiến công trực diện nhiều lần vào thị xã nhưng không dứt điểm được mục tiêu. Trong thế đường cùng, địch chống trả mạnh mẽ, tình hình chiến sự diễn ra vô cùng quyết liệt. Trước áp lực tiến công của quân ta, địch tăng cường viện binh, đưa tổng số lực lượng phòng thủ Xuân Lộc tương đương một quân đoàn (hơn 30.000 quân). Ngoài ra, lực lượng không quân địch hoạt động mạnh, sử dụng nhiều loại bom có sức hủy diệt lớn đánh vào đội hình tiến công, gây cho ta nhiều tổn thất.
Từ ngày 15 đến 20/4, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân đoàn 4 tổ chức lại lực lượng và thay đổi cách đánh. Ta không tiến công trực diện vào thị xã (nơi tập trung đông quân địch, phòng ngự kiên cố), mà chuyển sang tiêu diệt các đơn vị địch đến phản kích đứng chân chưa vững ở vòng ngoài; đồng thời chiếm giữ ngã ba Dầu Giây, chặn cắt quốc lộ 1 và các tuyến giao thông hướng về Xuân Lộc. Lực lượng pháo binh, đặc công Miền liên tục bắn phá vào sân bay Biên Hòa, hạn chế hoạt động của không quân địch.
Thị xã Xuân Lộc hoàn toàn bị bao vây, cô lập. Đến ngày 20/4, lực lượng đi đầu của Quân đoàn 2 (cánh quân Duyên hải), sau khi đập tan phòng tuyến của địch ở Phan Rang (16/4), đã tiến quân áp sát Xuân Lộc, sẵn sàng phối hợp cùng Quân đoàn 4 tiến công Xuân Lộc. Trước nguy cơ bị tiêu diệt hoàn toàn, quân địch ở Xuân Lộc tháo chạy (đêm 20/4). Ngày 21/4, ta hoàn toàn giải phóng thị xã Xuân Lộc và tỉnh Long Khánh.
Trong chiến dịch này, ta đã đánh thiệt hại nặng Sư đoàn 18 và nhiều lữ đoàn, trung đoàn ngụy; loại khỏi vòng chiến đấu gần 5.000 tên địch, thu giữ và phá hủy 1.500 súng các loại cùng nhiều phương tiện vật chất khác. Chiến thắng này đã đập tan “cánh cửa thép” phía Đông, làm rung chuyển cả hệ thống phòng thủ còn lại của địch ở quanh Sài Gòn, tạo địa bàn tập kết thuận lợi cho các binh đoàn chủ lực tiến công giải phóng Sài Gòn từ hướng Đông.
Tấn Chí
DỰ BÁO THỜI TIẾT
