
Quân giải phóng tiến vào cổng Ngọ Môn sáng 26/3/1975, giải phóng thành phố Huế. Ảnh: Tư liệu
Chiến dịch diễn ra 2 đợt. Đợt 1 (từ ngày 5 đến 20/3) ta tiến hành nghi binh ở Bắc Quảng Trị đồng thời sử dụng lực lượng địa phương đánh nhỏ trên các trục giao thông, bao vây uy hiếp địch ở tuyến giáp ranh, kết hợp hoạt động vũ trang tuyên truyền. Từ ngày 8/3, chủ lực ta đồng loạt tiến công, đánh chiếm các căn cứ, vị trí phòng ngự của địch ở vùng giáp ranh và đồng bằng, tạo điều kiện cho LLVT địa phương và Nhân dân nổi dậy giải phóng toàn bộ tỉnh Quảng Trị và một phần Bắc Thừa Thiên.
Đợt 2 (từ ngày 21 đến 26/3/1975), ta tiến công tiêu diệt địch ở Núi Bông, đánh chiếm các điểm cao 294, 520, 560 và núi Kim Sắc; cắt đứt đường số 1 đoạn Huế - Đà Nẵng, áp sát sân bay Phú Bài và thành phố Huế. Trước sức ép của ta, địch tháo chạy khỏi Huế ra cửa Thuận An, Tư Hiền để theo đường biển về Đà Nẵng. Ta kịp thời triển khai lực lượng chặn đánh địch rút chạy ở khu vực Đông Nam Huế, đồng thời đẩy mạnh tiến công trên các hướng Bắc, Nam và Tây Nam, đến ngày 26/3, giải phóng thành phố Huế và toàn tỉnh Thừa Thiên.
Kết quả, sau 21 ngày đêm chiến đấu liên tục, ta diệt, bắt và làm tan rã phần lớn lực lượng quân đội Sài Gòn (gồm Sư đoàn 1 bộ binh, Lữ đoàn 147 thủy quân lục chiến, hai Liên đoàn biệt động quân 14 và 15, Lữ đoàn 1 kỵ binh thiết giáp, 3 thiết đoàn, 8 tiểu đoàn pháo binh, 15 tiểu đoàn và 21 tiểu đội bảo an, 319 trung đội dân vệ, 7.000 tên cảnh sát cùng các đơn vị bảo đảm…) và bộ máy chính quyền địch ở Quảng Trị, Thừa Thiên, TP Huế, thu toàn bộ vũ khí, trang bị gồm 140 xe tăng thiết giáp, 800 xe tải, một vạn tấn đạn…
Chiến dịch đã giải phóng hoàn toàn Trị Thiên - Huế, trong đó thành phố Huế là một trong những trung tâm chính trị, văn hóa lớn ở miền Nam, là nguồn cổ vũ mạnh mẽ to lớn đối với cả nước và có ảnh hưởng lớn về chính trị đối với thế giới; đã chứng minh sức mạnh tiến công và nổi dậy của quân và dân ta không những có khả năng tiêu diệt, quét sạch những tập đoàn phòng ngự mạnh của địch ở chiến trường rừng núi, mà còn có khả năng giải phóng những vùng đồng bằng, thành phố rộng lớn, nơi địch cố sức bảo vệ.
Thắng lợi của chiến dịch Trị Thiên - Huế là một đòn phủ đầu, làm cho kế hoạch co cụm ở Trị Thiên - Huế và kế hoạch bảo toàn lực luợng rút chạy về co cụm ở Đà Nẵng của chúng bị phá sản. Thắng lợi của chiến dịch đã đập tan lá chắn mạnh nhất của địch, mở toang cánh cửa án ngữ dày đặc của địch ở phía Bắc, tạo điều kiện thuận lợi cho các lực lượng của ta phát triển tiến công vào phía Nam.
Thắng lợi to lớn của ta, thất bại thảm hại của địch ở Trị Thiên - Huế đã góp phần gây ra phản ứng dây chuyền, giáng một đòn mạnh vào tinh thần và sức chiến đấu của quân ngụy, thế trận của địch đã bị co hẹp, rối loạn nay càng bị co hẹp rối loạn thêm. Kết quả của chiến dịch đã làm thay đổi hẳn tương quan lực lượng địch - ta trên hướng tiến công chiến lược phía Bắc, góp phần để ta củng cố quyết tâm tiếp tục mở chiến dịch tiến công vào Đà Nẵng và giành thắng lợi.