Trong điều kiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, kế hoạch hóa phát triển kinh tế - xã hội mang tính định hướng khác với kế hoạch hóa tập trung và bao cấp trước đây. Chính phủ xây dựng kế hoạch định hướng dài hạn, trung hạn, tạo hành lang cho các bộ, ngành và địa phương triển khai thực hiện bằng hệ thống các chương trình, dự án phát triển kinh tế-xã hội thống nhất từ Trung ương đến các địa phương. Căn cứ vào tình hình cụ thể của từng giai đoạn phát triển, từng khu vực của đất nước, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành xây dựng các chương trình, dự án trọng điểm của quốc gia. Để bảo đảm cho các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia đi vào hoạt động, có rất nhiều yếu tố như vốn, công nghệ, đất đai, môi trường sinh thái và một yếu tố hết sức quan trọng, đó là QPAN. Trong điều kiện cạnh tranh quốc tế và giữa các ngành, địa phương trong nước diễn ra hết sức quyết liệt, hiện nay, nhiều chương trình, dự án chỉ chú trọng yếu tố vốn, công nghệ, mà bỏ quên hoặc xem nhẹ yếu tố QPAN và môi trường sinh thái.

Nguyên nhân của tình trạng trên, có yếu tố khách quan là sự cạnh tranh hết sức khốc liệt của kinh tế thị trường trong nước và quốc tế, nếu không tạo môi trường đầu tư thuận lợi, nhanh chóng cho các đối tác sẽ mất cơ hội tiếp nhận đầu tư, dẫn đến tình trạng, khi xây dựng, triển khai các chương trình, dự án phát triển kinh tế-xã hội, chỉ chú trọng yếu tố kinh tế-kỹ thuật, không chú trọng đúng mức yếu tố xã hội và QPAN. Hơn nữa, do nhận thức không đầy đủ, lơ là thiếu cảnh giác của các cấp, các ngành trong xây dựng, triển khai các chương trình, dự án phát triển kinh tế-xã hội, nên còn xem nhẹ yếu tố QPAN trong xây dựng, triển khai các chương trình, dự án trọng điểm của quốc gia.

Bảo đảm yếu tố QPAN trong các chương trình, dự án trọng điểm của quốc gia là một quá trình khó khăn, phức tạp, diễn ra trên một không gian rộng lớn và trong thời gian dài. Đòi hỏi phải triển khai đồng bộ các giải pháp cả về nhận thức, chuyên môn kỹ thuật về QPAN mới bảo đảm tốt yếu tố QPAN trong quá trình triển khai thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế-xã hội của quốc gia. Vì vậy, cần phải thống nhất nhận thức của các cấp, các ngành về việc bảo đảm yếu tố QPAN trong xây dựng, triển khai các chương trình, dự án trọng điểm của quốc gia. Giải pháp này có tầm quan trọng hàng đầu, bởi vì, nhận thức tư tưởng là vấn đề cốt lõi trong chỉ đạo mọi hoạt động thực tiễn, nhận thức đúng thì hành động đúng và ngược lại. Hiện nay, chúng ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, trong điều kiện đất nước hòa bình, ổn định. Điều đó không tránh khỏi luồng tư tưởng chỉ chăm lo phát triển kinh tế, ít quan tâm, thậm chí lơ là, mất cảnh giác với các âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch với cách mạng nước ta. 

Triển khai giải pháp này, trước hết, các cấp, các ngành cần tổ chức quán triệt sâu sắc tư tưởng chỉ đạo chiến lược kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế trong các kỳ đại hội của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 28-NQ/TW (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Biện pháp này cực kỳ quan trọng, bởi vì, chỉ trên cơ sở quán triệt sâu sắc các nghị quyết của Đảng thì mới tạo ra sự thống nhất về tư tưởng và hành động trong thực tế phát triển kinh tế xã hội và củng cố QPAN. Căn cứ vào công tác quy hoạch cán bộ theo từng thời kỳ, tổ chức tốt các lớp bồi dưỡng kiến thức QPAN cho đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành, tích cực, chủ động nâng cao trình độ quản lý kinh tế-xã hội và QPAN cho đội ngũ cán bộ các cấp. Các cấp, các ngành cần xây dựng nghị quyết chuyên đề của cấp mình, ngành mình về kết hợp kinh tế với QPAN, nhằm thường xuyên chăm lo bảo đảm yếu tố quốc phòng trong xây dựng, triển khai các chương trình, dự án của địa phương cũng như của quốc gia. Thông qua đó, nâng cao nhận thức của mọi cán bộ, đảng viên về chủ trương chỉ đạo chiến lược của Đảng, kết hợp chặt chẽ giữa kinh tế với QPAN trong thời kỳ mới.  

Việc phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng của Nhà nước, Chính phủ với các địa phương cả nước trong xây dựng, triển khai các chương trình, dự án trọng điểm của quốc gia mang ý nghĩa quyết định. Bởi vì, bảo đảm yếu tố QPAN trong các chương trình, dự án trọng điểm của quốc gia về thực chất là sự cụ thể hóa tư duy chỉ đạo chiến lược của Đảng, kết hợp chặt chẽ kinh tế với QPAN. Đại hội XII của Đảng xác định rõ: "Kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với QPAN và QPAN với kinh tế, văn hóa, xã hội trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, chú trọng vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo”. Thực hiện giải pháp này, các cơ quan chức năng của Nhà nước cần phối hợp chặt chẽ với nhau nhằm rà soát kỹ lưỡng các chương trình, dự án của các địa phương để xây dựng kế hoạch tổng thể về các chương trình, dự án tiếp theo. Tránh sự trùng lắp về nội dung cũng như địa bàn hoạt động của các chương trình, dự án trọng điểm của quốc gia, như đã từng xảy ra. Các bộ chủ quản cần phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành có liên quan để loại trừ những bất cập có thể xảy ra trong đó có yếu tố quốc phòng đối với các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia dự kiến xây dựng, triển khai thực hiện theo sự chỉ đạo của Chính phủ trong từng giai đoạn; phát hiện sớm những bất cập, báo cáo kịp thời với Thủ tướng Chính phủ, đề ra phương án xử lý phù hợp, nhất là vấn đề liên quan đến QPAN.  

Trong quá trình phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế hiện nay, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng về QPAN trong quá trình triển khai thực hiện các chương trình, dự án trọng điểm của quốc gia. Sự phát triển nhanh của các đô thị, khu công nghiệp và trung tâm thương mại rất dễ phát sinh nhiều vấn đề phức tạp về QPAN. Những vấn đề như: Ô nhiễm môi trường sinh thái, môi trường xã hội phức tạp phát sinh nếu không được phát hiện và ngăn chặn từ sớm thì các thế lực thù địch sẽ lợi dụng để kích động. Điều này đòi hỏi các cơ quan chức năng tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, giám sát nhằm phát hiện sớm những vấn đề nảy sinh để có các biện pháp xử lý kịp thời. Để thực hiện vấn đề này, cần tổ chức tốt các lực lượng dân quân, tự vệ trên các địa bàn triển khai các chương trình, dự án trọng điểm của quốc gia, nhất là vùng sâu, vùng xa, biên cương, biển, đảo. Các cơ quan quân sự địa phương thường xuyên nắm vững tình hình quốc phòng trên địa bàn, triển khai thực hiện các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia nhằm phát hiện sớm những vấn đề mới nảy sinh. Trên cơ sở đó, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương và cơ quan quân sự cấp trên xử lý nhanh chóng, kịp thời. Bộ Quốc phòng cần chỉ đạo cơ quan chức năng làm tốt công tác nắm chắc tình hình trong nước, khu vực và thế giới về QPAN liên quan đến các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia. Trên cơ sở đó, tham mưu cho Đảng, Nhà nước đề ra các chủ trương, biện pháp phòng ngừa và xử lý các tình huống về QPAN từ xa.   

Cần khẳng định, bảo đảm yếu tố QPAN trong các chương trình, dự án trọng điểm quốc gia là đòi hỏi bức thiết trong giai đoạn cách mạng mới. Những giải pháp được đề xuất trên đây có mối quan hệ chặt chẽ tương hỗ nhau trong một tổng thể thống nhất. Giải pháp này là tiền đề, là điều kiện của giải pháp kia, nếu được thực hiện nhất quán và đồng bộ chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả thiết thực cả về kinh tế-xã hội và QPAN, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XII của Đảng. 

PGS, TS HOÀNG MINH THẢO
Nguồn: qdnd.vn