(QK7 Online) - Thông thường, khoảng thời gian mà con người có thể làm tốt nhất một việc gì đó thì ta thường gọi là "thời gian vàng". Và trong cuộc chiến phòng chống dịch Covid - 19 lần này, thời điểm sau ngày 27/3, chính phủ và toàn dân ta xác định chúng ta có 2 tuần để khống chế, dập dịch và chiến thắng. Đó cũng là "2 tuần lễ vàng" để chiến thắng dịch bệnh Covid - 19.
Phun thuốc khử trùng phương tiện vào đơn vị.
Vì sao không là 1 tuần hay 3 tuần mà là 2 tuần, tất cả điều xuất phát từ những dữ liệu hết sức khoa học khi nghiên cứu về bản chất của virus corona chủng mới hay còn gọi là SARS – CoV-2.
Trước hết có thể nói thời gian mà virus xâm nhập vào cơ thể người và gây bệnh (có các triệu chứng như: sốt, ho, đau rát họng, đau tức ngực, khó thở, đau mỏi cơ...) có thể từ 3 đến 14 ngày. Vì vậy, 14 ngày được xem là thời gian cần phải theo dõi để phát hiện một người có thể phát bệnh sau khi nhiễm virus, cũng có nghĩa là nếu sau 14 ngày kể từ lúc một người tiếp xúc với nguồn bệnh mà không có biểu hiện bệnh thì người đó được xác định là bình thường.
Nguồn lực của một con người, một tổ chức, một đất nước luôn luôn là có hạn mà không thể là vô hạn. Vì vậy nguồn lực dành cho dập tắt dịch của chúng ta cũng có hạn, và thời điểm dịch đang ở cấp độ 3 (từ 20 - 1000 ca bệnh) là cấp độ mà nguồn lực chúng ta đầy đủ ở mức độ sung mãn nhất để hành động và dễ dàng chiến thắng. Còn nếu cấp độ dịch nâng lên cấp 4 (1000 - 3000 ca bệnh), thì nguồn lực của chúng ta sẽ hao hụt dần và chiến thắng trở nên khó khăn hơn. Vì vậy đây cũng là một yếu tố để chúng ta tin rằng ngoài thời điểm này, sẽ không còn thời điểm nào tốt hơn để chúng ta chiến thắng một cách dễ dàng nhất.
Việc sau ngày 22/3, Chính phủ cấm tất cả các chuyến bay từ các vùng có dịch về nước, kiểm soát tốt các đường mòn, lối mở. Xem như chúng ta đã ngăn được một nguy cơ lây nhiễm bệnh từ bên ngoài xâm nhập vào nước ta. Song song đó chúng ta cho kiểm soát 14 ngày trước đó bằng cách cho khai báo y tế và quản lý sức khỏe lại toàn bộ những người từ nước ngoài về nước từ ngày 8/3 tới nay. Như vậy, chúng ta kiểm soát được những người lành mang trùng từ bên ngoài về nước, khống chế được nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng.
Tuy nhiên trong quá trình kiểm soát lại từ ngày 8/3 đến ngày 22/3, chúng ta không thể chắc chắn rằng đã kiểm soát được tất cả những người có liên quan đến người về từ các nước, khả năng vẫn còn những người mới lây nhiễm tồn tại trong cộng đồng mà chúng ta chưa phát hiện. Vì vậy, vấn đề quan trọng nhất hiện nay là chúng ta cần có biện pháp hữu hiệu chống lây lan từ những người chưa được phát hiện, và biện pháp tốt nhất trong thời điểm hiện nay là: Nếu là người đang mang trùng (chưa được phát hiện, vẫn còn sống chung trong cộng đồng) cần giữ khoảng cách trên 2m, hạn chế đi lại, tiếp xúc với người xung quanh và thực hiện phòng ngừa chuẩn (đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên đúng theo hướng dẫn của Bộ Y tế và giữ gìn vệ sinh môi trường xung quanh) nhằm tránh việc có thể truyền mầm bệnh sang người xung quanh. Nếu là người lành, cần giữ khoảng cách với người xung quanh và thực hiện phòng ngừa chuẩn như trên nhằm ngăn cản mầm bệnh có thể lây nhiễm vào cơ thể và gây bệnh.
Tóm lại chúng ta cần giãn cách, giữ khoảng cách và hạn chế tiếp xúc, đồng thời tuân thủ phòng ngừa chuẩn thì trong 2 tuần (từ 22/3 đến 5/4) thì trong cộng đồng không có lây lan mầm bệnh và những người mang trùng có thể phát bệnh, được phát hiện và cách ly điều trị. Và chúng ta có thêm 10 ngày, đến ngày 15/4 để điều trị khỏi các ca bệnh cuối cùng và hoàn toàn dập tắt dịch bệnh.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, nếu không có giải pháp hạn chế đi lại, tiếp xúc, từ một người bệnh sau 30 ngày sẽ lây nhiễm cho thêm hơn 400 người. Còn nếu hạn chế được 50% người dân đi lại, tiếp xúc thì sau 30 ngày chỉ có thêm 15 người nhiễm. Nếu hạn chế được 75% người dân đi lại, tiếp xúc thì sau 30 ngày chỉ có thêm 3 người nhiễm. Điều đó cũng cho thấy rằng khi hạn chế việc đi lại, tiếp xúc và giao tiếp càng nhiều thì càng hạn chế được số người bị nhiễm, khi đó mới có khả năng kìm hãm dịch bệnh, tiến tới dập dịch nhanh chóng và tiết kiệm được nguồn lực. Ngược lại, ở mức độ lây lan tự do, tức là đi lại tự do, các chuyên gia này cho rằng đỉnh dịch Covid -19 ở mức khoảng 32% quần thể cảm nhiễm mắc bệnh và khi 2/3 dân số mắc bệnh mới có thể giảm dần số ca mắc.
Do đó, trong 2 tuần, người dân ở nhà là biện pháp có hiệu quả cao. Cho đến nay chưa có biện pháp gì tốt hơn là ở nhà, giãn cách xã hội. Vì thế, trong điều kiện hiện nay người dân vẫn còn được tự do đi lại, cần phải hiểu và ý thức rằng khi nào cần mới ra khỏi nhà, hạn chế tiếp xúc. Làm được thế, mới có thể khống chế và dập dịch, tận dụng được trọn vẹn và hiệu quả "thời gian vàng" để chiến thắng hoàn toàn Covid - 19.
Trước hết có thể nói thời gian mà virus xâm nhập vào cơ thể người và gây bệnh (có các triệu chứng như: sốt, ho, đau rát họng, đau tức ngực, khó thở, đau mỏi cơ...) có thể từ 3 đến 14 ngày. Vì vậy, 14 ngày được xem là thời gian cần phải theo dõi để phát hiện một người có thể phát bệnh sau khi nhiễm virus, cũng có nghĩa là nếu sau 14 ngày kể từ lúc một người tiếp xúc với nguồn bệnh mà không có biểu hiện bệnh thì người đó được xác định là bình thường.
Nguồn lực của một con người, một tổ chức, một đất nước luôn luôn là có hạn mà không thể là vô hạn. Vì vậy nguồn lực dành cho dập tắt dịch của chúng ta cũng có hạn, và thời điểm dịch đang ở cấp độ 3 (từ 20 - 1000 ca bệnh) là cấp độ mà nguồn lực chúng ta đầy đủ ở mức độ sung mãn nhất để hành động và dễ dàng chiến thắng. Còn nếu cấp độ dịch nâng lên cấp 4 (1000 - 3000 ca bệnh), thì nguồn lực của chúng ta sẽ hao hụt dần và chiến thắng trở nên khó khăn hơn. Vì vậy đây cũng là một yếu tố để chúng ta tin rằng ngoài thời điểm này, sẽ không còn thời điểm nào tốt hơn để chúng ta chiến thắng một cách dễ dàng nhất.
Việc sau ngày 22/3, Chính phủ cấm tất cả các chuyến bay từ các vùng có dịch về nước, kiểm soát tốt các đường mòn, lối mở. Xem như chúng ta đã ngăn được một nguy cơ lây nhiễm bệnh từ bên ngoài xâm nhập vào nước ta. Song song đó chúng ta cho kiểm soát 14 ngày trước đó bằng cách cho khai báo y tế và quản lý sức khỏe lại toàn bộ những người từ nước ngoài về nước từ ngày 8/3 tới nay. Như vậy, chúng ta kiểm soát được những người lành mang trùng từ bên ngoài về nước, khống chế được nguy cơ lây lan dịch bệnh trong cộng đồng.
Tuy nhiên trong quá trình kiểm soát lại từ ngày 8/3 đến ngày 22/3, chúng ta không thể chắc chắn rằng đã kiểm soát được tất cả những người có liên quan đến người về từ các nước, khả năng vẫn còn những người mới lây nhiễm tồn tại trong cộng đồng mà chúng ta chưa phát hiện. Vì vậy, vấn đề quan trọng nhất hiện nay là chúng ta cần có biện pháp hữu hiệu chống lây lan từ những người chưa được phát hiện, và biện pháp tốt nhất trong thời điểm hiện nay là: Nếu là người đang mang trùng (chưa được phát hiện, vẫn còn sống chung trong cộng đồng) cần giữ khoảng cách trên 2m, hạn chế đi lại, tiếp xúc với người xung quanh và thực hiện phòng ngừa chuẩn (đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên đúng theo hướng dẫn của Bộ Y tế và giữ gìn vệ sinh môi trường xung quanh) nhằm tránh việc có thể truyền mầm bệnh sang người xung quanh. Nếu là người lành, cần giữ khoảng cách với người xung quanh và thực hiện phòng ngừa chuẩn như trên nhằm ngăn cản mầm bệnh có thể lây nhiễm vào cơ thể và gây bệnh.
Tóm lại chúng ta cần giãn cách, giữ khoảng cách và hạn chế tiếp xúc, đồng thời tuân thủ phòng ngừa chuẩn thì trong 2 tuần (từ 22/3 đến 5/4) thì trong cộng đồng không có lây lan mầm bệnh và những người mang trùng có thể phát bệnh, được phát hiện và cách ly điều trị. Và chúng ta có thêm 10 ngày, đến ngày 15/4 để điều trị khỏi các ca bệnh cuối cùng và hoàn toàn dập tắt dịch bệnh.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, nếu không có giải pháp hạn chế đi lại, tiếp xúc, từ một người bệnh sau 30 ngày sẽ lây nhiễm cho thêm hơn 400 người. Còn nếu hạn chế được 50% người dân đi lại, tiếp xúc thì sau 30 ngày chỉ có thêm 15 người nhiễm. Nếu hạn chế được 75% người dân đi lại, tiếp xúc thì sau 30 ngày chỉ có thêm 3 người nhiễm. Điều đó cũng cho thấy rằng khi hạn chế việc đi lại, tiếp xúc và giao tiếp càng nhiều thì càng hạn chế được số người bị nhiễm, khi đó mới có khả năng kìm hãm dịch bệnh, tiến tới dập dịch nhanh chóng và tiết kiệm được nguồn lực. Ngược lại, ở mức độ lây lan tự do, tức là đi lại tự do, các chuyên gia này cho rằng đỉnh dịch Covid -19 ở mức khoảng 32% quần thể cảm nhiễm mắc bệnh và khi 2/3 dân số mắc bệnh mới có thể giảm dần số ca mắc.
Do đó, trong 2 tuần, người dân ở nhà là biện pháp có hiệu quả cao. Cho đến nay chưa có biện pháp gì tốt hơn là ở nhà, giãn cách xã hội. Vì thế, trong điều kiện hiện nay người dân vẫn còn được tự do đi lại, cần phải hiểu và ý thức rằng khi nào cần mới ra khỏi nhà, hạn chế tiếp xúc. Làm được thế, mới có thể khống chế và dập dịch, tận dụng được trọn vẹn và hiệu quả "thời gian vàng" để chiến thắng hoàn toàn Covid - 19.
Đại tá, TS, BS Lê quang Trí, Giám đốc Bệnh viện Quân y 7A
DỰ BÁO THỜI TIẾT
