LLVT cách mạng trước giờ xuất phát trong Chiến dịch Bến Cát năm 1950. Ảnh : TL
Tại chiến trường Nam Bộ, chiến tranh du kích phát triển rộng khắp. Bến Cát là vùng căn cứ sôi động của Khu 7 và Đặc khu Sài Gòn - Chợ Lớn, là điểm nối giữa Chiến khu Đ và Chiến khu Dương Minh Châu và nằm trên tuyến hành lang vận tải lương thực, thực phẩm từ vùng Đồng Tháp Mười lên miền Đông Nam Bộ.
Thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng, phối hợp với chiến trường chính Bắc Bộ, tháng 7/1950, Bộ Chỉ huy Khu 7 quyết định mở một chiến dịch tiến công quy mô, phối hợp với chiến trường chính và Bến Cát được chọn làm trọng điểm của chiến dịch. Ngày 13/7/1950, Bộ Chỉ huy chiến dịch được thành lập do đồng chí Tô Ký, Phó Tư lệnh Khu 7 làm Chỉ huy trưởng, đồng chí Lê Đức Anh làm Tham mưu trưởng, đồng chí Vũ Duy Hanh, Bí thư Tỉnh ủy Thủ Dầu Một làm Chính ủy.
Mục đích của chiến dịch là cắt đứt giao thông trên tỉnh lộ số 14, số 7, tiêu hao, tiêu diệt sinh lực địch, mở rộng căn cứ, cầm quân địch không cho chúng đưa quân ra chiến trường Biên giới. Cụ thể là tiêu diệt 4 đồn, 17 tháp canh trên tỉnh lộ số 14 và số 7, thuộc phân chi khu Bến Súc, do Tiểu đoàn 3 thuộc Trung đoàn thuộc địa số 43 đóng giữ và sẵn sàng đánh địch chi viện. Lực lượng tham gia chiến dịch gồm: Tiểu đoàn chủ lực 303 của Khu 7, Tiểu đoàn 302 của Liên trung đoàn 301-310, 2 đại đội Tiểu đoàn 304 thuộc Liên trung đoàn 306-312, 2 đội pháo binh, công binh, 5 đại đội độc lập các huyện Bến Cát, Hớn Quản, Châu Thành, Trảng Bàng (Tây Ninh) và Hóc Môn (Gia Định) cùng dân quân du kích các xã của huyện Bến Cát, với 3.000 dân công phục vụ chiến trường. Ngoài ra, Xứ ủy còn chỉ đạo các tỉnh, thành đẩy mạnh hoạt động đánh địch, vận động nhiều binh sĩ ngụy đào, rã ngũ… làm cho chúng không tiếp ứng được Bến Cát.
Từ cuối tháng 9, công việc chuẩn bị cho chiến dịch rất khẩn trương khắp căn cứ, xóm ấp đến các làng công nhân. Bộ đội chủ lực đắp mô hình đồn Bến Súc như thật với 5 lô cốt, tường thành nhiều lớp rào kẽm gai để luyện tập. Các đoàn thể, nhất là Hội mẹ chiến sĩ, Hội phụ nữ cứu quốc tích cực vận động Nhân dân đóng góp lương thực, thực phẩm, thuốc men nuôi quân. Các đội du kích và dân công hăng hái làm đường, vận chuyển lương thực, thực phẩm, đạn dược. Nhân dân Củ Chi chặt cây đóng trên sông từ Mương Đào đến Rạch Bắp dài hơn 3 cây số, ngăn tàu địch đi lại trên sông Sài Gòn.
Đêm ngày 7 rạng sáng ngày 8/10/1950, ta nổ súng mở màn chiến dịch Bến Cát. Suốt 38 ngày đêm (từ 7/10 đến 15/11/1950) quân và dân ta đã đánh 500 trận lớn nhỏ, kết hợp vận động, đặc công, tập kích diệt trên 500 tên địch, phá hủy 104 xe quân sự, xe bọc thép, cắt đứt giao thông trên quốc lộ 13 từ Bến Cát đến Chơn Thành, tỉnh lộ số 7 từ Bến Cát đi Bến Súc, Bến Cát đi Dầu Tiếng; phá sập Cầu Đò, 12 tháp canh trên tỉnh lộ 14 và tỉnh lộ 7, khai thông đường hành lang từ Chiến khu Đ đến Chiến khu Dương Minh Châu và thành phố Sài Gòn - Gia Định.
Đây là lần đầu tiên quân và dân miền Đông Nam Bộ mở chiến dịch với quy mô lớn giành thắng lợi vang dội. Trong hội nghị tổng kết chiến dịch tại Chiến khu Long Nguyên, đồng chí Lê Duẩn, Bí thư Xứ ủy đánh giá: Chiến dịch Bến Cát đánh dấu một bước trưởng thành quan trọng của các LLVT Khu 7, đưa phong trào kháng chiến của quân và dân miền Đông Nam Bộ hòa nhịp với cuộc kháng chiến trên chiến trường cả nước.