Vào tháng 11 này, tại thành phố Detroit (Mỹ), đại diện của ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ đã thảo luận về các dự án chế tạo pháo tự hành mới cho Lục quân Mỹ. Chương trình này được gọi là Pháo binh tầm xa (ERCA), có liên quan đến một số nhà sản xuất khác nhau. Dự kiến thế hệ pháo tự hành mới ra được mẫu sớm nhất là vào năm 2024 và sẽ là tương lai của pháo binh lục quân Mỹ.
Vẫn phải sử dụng thế hệ pháo từ hơn 50 năm trước
Không giống quân đội các quốc gia khác được trang bị rất nhiều loại pháo tự hành (bánh hơi, bánh xích với nhiều cỡ nòng, kiểu loại khác nhau), thì quân đội Mỹ hiện nay chỉ trang bị duy nhất loại pháo tự hành bánh xích M109A7 Paladin; lý do là để thuận tiện cho công tác bảo đảm hậu cần, kỹ thuật cũng như huấn luyện.
Mặc dù đã có tuổi đời hơn nửa thế kỷ, pháo tự hành M109 Paladin vẫn là loại pháo chủ lực của Lục quân Mỹ
Phiên bản hiện đại hóa gần đây nhất là M109A7, được đưa vào biên chế Lục quân Mỹ năm 2012 mới sử dụng hệ thống nạp đạn tự động, cho phép tăng tốc độ bắn lên tới 6 phát/ phút; nhưng vẫn chưa đủ để bắt kịp với khẩu Msta-S của Nga, đưa vào biên chế từ năm 1989, nhưng có khả năng bắn 10 phát/ phút; ngoài ra khẩu M109 còn thua kém các loại pháo của Nga về sức mạnh động cơ, tầm bắn sử dụng đạn nổ thông thường hoặc dùng đạn tăng tầm.
Hiện nay quân đội Mỹ có 900 khẩu M109A6 và 47 khẩu M109A7 trong kho. Ngoài ra họ có khoảng 5.000 khẩu M109A6 đang được dự trữ ở dạng niêm cất dài hạn.
Pháo tự hành M109 hiện được biên chế cho các lữ đoàn pháo binh của Lục quân Mỹ (hiện nay có 11 lữ đoàn như vậy). Theo thông báo của Lầu Năm Góc, trong tương lai gần, M109 sẽ vẫn là pháo tự hành chính của các đơn vị pháo binh Mỹ - đơn giản vì hiện chưa có loại pháo nào thay thế.
Những dự án chết yểu
Lãnh đạo Quân đội Mỹ từ lâu đã thực hiện một số nỗ lực để tạo ra một thế hệ pháo tự hành mới, nhằm thay thế khẩu M109 đã hết tiềm năng hiện đại hóa; trong quá khứ, vào thập niên 1980, các chuyên gia của Công ty General Dynamics đã bắt đầu phát triển một phiên bản pháo tự hành mới, năm 1994 phiên bản chế thử đã hoàn thành và được đặt tên là XM2001 Crusader.
Pháo tự hành XM2001 Crusader
Crusader được trang bị bộ nạp tự động, khoang đạn có thể chứa 48 đầu đạn các loại và 208 mô-đun liều phóng. Các nhà thiết kế tính toán pháo có thể bắn được 10 viên/ phút; khi bắn chồng hỏa lực vào một mục tiêu (cùng một cự ly bắn nhưng sử dụng các góc bắn khác nhau để đạn rơi vào mục tiêu cùng một thời điểm) có thể đạt 8 phát/ phút.
Tầm bắn của Crusader khi sử dụng đạn thông thường đạt 40 km, ngoài ra Crusadercó thể bắn đạn dẫn đường Excalibur, có khả năng bắn trúng mục tiêu ở khoảng cách lên tới 57 km. Xét về các chỉ số này, XM2001 Crusader vượt trội hơn đáng kể so với pháo tự hành thời bấy giờ. Dự án ước tính trị giá 11 tỷ USD.
Pháo tự hành XM2001 Crusader trong một cuộc thử nghiệm
Một khẩu pháo tự hành đầy hứa hẹn khác, pháo tự hành XM1203 NLOS đã trở thành một phần của Chương trình "Hệ thống chiến đấu tương lai" để tái vũ trang cho Quân đội Mỹ. Sự khác biệt chính giữa khẩu pháo tự hành này từ M109A6 là trọng lượng thấp hơn đáng kể - 18 tấn so với 32 tấn, giúp đơn giản hóa việc vận chuyển bằng đường hàng không.
XM1203 được trang bị một động cơ lai hybrid, nòng pháo và hệ thống hãm lùi- đẩy lên nhẹ hơn, loa giảm giật hiệu quả hơn, tấm giáp gốm bảo vệ xe có thể tháo rời, trang bị hệ thống bảo vệ tích cực như của xe tăng; liều phóng mô-đun và cơ cấu phát hỏa laser; hệ thống nạp tự động cho khả năng bắn với tốc độ 6 viên đạn/ phút. XM1203 có thiết bị điện tử tiên tiến nhất và mức độ tự động hóa cao, giúp giảm kíp xe xuống còn hai người (lái xe và trưởng xe kiêm pháo thủ).
Pháo tự hành XM-1203
Vào tháng 7 năm 2019, một trong những dự án chế tạo pháo tự hành thế hệ mới đã được tiết lộ, Lầu Năm Góc đã ký hợp đồng với Tập đoàn BAE Systems về việc hiện đại hóa hơn nữa khẩu M109A7; theo đó mẫu M109 mới sẽ sử dụng pháo của khẩu XM1299, có chiều dài 58 lần cỡ nòng (phiên bản M106A7 là 39 lần cỡ); giải pháp này sẽ làm tăng tầm bắn lên tới 70 km.
Pháo tự hành XM-1203 bắn thử nghiệm
Câu trả lời của người Nga
Người Mỹ xác định phiên bản pháo tự hành XM1299 là câu trả lời cho việc Nga đưa vào biên chế khẩu pháo tự hành mới nhất 2S35 Koalitsiya-SV, có tính năng vượt trội hơn đáng kể so với các loại pháo của phương Tây về tầm bắn, tốc độ bắn và một số đặc điểm kỹ thuật và chiến thuật khác.
Nhưng liệu mẫu pháo tự hành mới của Quân đội Mỹ có trở thành hỏa lực pháo binh chủ yếu của Lục quân Mỹ hay không lại là một câu hỏi lớn. Tốc độ bắn chiến đấu của 2S35 Koalitsiya-SV là từ 11 đến 16 viên/ phút, vượt xa khả năng của phiên bản pháo tự hành tương lai của Mỹ; và tầm bắn tối đa khi sử dụng đạn dẫn đường là 80 km.
Với việc biên chế pháo tự hành 2S35, sẽ bảo đảm hỏa lực cho các nhiệm vụ trên chiến trường tương lai của lục quân Nga. Và vô tình, việc Mỹ mới chỉ có ý định đưa pháo tự hành mới vào đã bị lạc hậu so với đối thủ Nga.