Địa phương phải thành lập Ban chỉ đạo về phát triển nhà ở xã hội

Kết luận hội nghị trực tuyến chiều 6/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định phát triển nhà ở xã hội là một động lực phát triển kinh tế - xã hội, góp phần tăng đầu tư, tiêu dùng, bảo đảm an sinh.

Do đó, ông yêu cầu sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Các địa phương phải thành lập Ban chỉ đạo về phát triển nhà ở xã hội.

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định phát triển nhà ở xã hội là một động lực phát triển kinh tế - xã hội. Ảnh VGP

Thủ tướng đánh giá, vừa qua, việc xây dựng nhà ở xã hội đã có kết quả, tiến bộ, chuyển biến nhất định nhưng so với yêu cầu, mong muốn thì chưa đạt; trên địa bàn cả nước đã có 655 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 593.428 căn.

Tuy nhiên, còn nhiều địa phương có kết quả thực hiện chậm so với kế hoạch đăng ký tại Đề án. Việc giải ngân nguồn vốn tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội còn chậm và có khó khăn. Vẫn còn vướng mắc, khó khăn của các doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội trong tiếp cận đất đai, thủ tục đầu tư xây dựng, chỉ định thầu, tín dụng, chính sách ưu đãi…

Để huy động nguồn lực, Thủ tướng yêu giao Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc chỉ đạo Bộ Tài chính, hoàn thành việc lập quỹ nhà ở quốc gia trong tháng 3/2025.

Trước đó đại diện Tổng công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) cũng kiến nghị thí điểm quỹ hoặc mô hình định chế tài chính phù hợp để phát triển nhà ở xã hội dài hạn, bền vững.

Đại diện Tổng công ty Đầu tư và Phát triển công nghiệp (Becamex) cho rằng, cần sớm xây dựng quỹ nhà ở quốc gia gắn với cơ sở dữ liệu về dân số, thu nhập, từ đó chúng ta có sự chuẩn bị về kế hoạch xây dựng, phát triển, tránh sự bị động. Phải làm sao thủ tục pháp lý đơn giản nhất với cơ chế “một cửa”.

GS.TS Hoàng Văn Cường, nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân đề xuất Quỹ nhà ở quốc gia sử dụng nguồn tiền từ khoản đóng góp 2% tiền sử dụng đất của các dự án nhà ở xã hội mà doanh nghiệp nộp. Nguồn quỹ này sẽ được dùng để đầu tư phát triển nhà ở xã hội trong tương lai.

GS.TS Hoàng Văn Cường phát biểu. Ảnh VGP.

Đồng thời, ông đề xuất áp dụng cơ chế người dân có thể đóng góp trước vào quỹ khi đăng ký mua nhà. Tiêu chí ưu tiên có thể dựa trên mức đóng góp và thời gian tham gia “ai đóng nhiều tiền và tham gia lâu hơn sẽ được ưu tiên lựa chọn”.

Cách làm này không chỉ huy động vốn hiệu quả mà còn giúp phân loại rõ ràng giữa đối tượng có khả năng mua, thuê mua hoặc thuê nhà, thay vì phải đánh giá thủ công từng trường hợp.

Kiến nghị rút gọn trình tự, thủ tục đầu tư

Theo đại diện Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD) hiện nay, quy định về trình tự thủ tục, thời gian để phát triển 1 dự án nhà ở xã hội là khá lớn. HUD kiến nghị Chính phủ xem xét, xây dựng các quy định, cơ chế ưu tiên cho phát triển các dự án nhà ở xã hội thông qua việc rút ngắn các trình tự thủ tục, thời gian thực hiện các trình tự thủ tục ở các bước.

Theo đại diện HUD, nên áp dụng chỉ định thầu với các dự án đã có nhà đầu tư đáp ứng đủ điều kiện. Các nhà đầu tư có thể xếp hạng theo thang điểm đánh giá hồ sơ năng lực, kinh nghiệm hoặc quy mô dự án hoặc rút ngắn quy trình đấu thầu bằng cách nâng cao năng lực, trách nhiệm bên mời thầu nhằm giảm bớt các thủ tục, thời gian không cần thiết như: sửa đổi, làm rõ, gia hạn hồ sơ mời thầu; đánh giá hồ sơ dự thầu.

Đại diện Tập đoàn Vingroup cũng kiến nghị Thủ tướng cho phép các địa phương được chỉ định thầu, chỉ định nhà đầu tư. Bên cạnh đó, cho phép các địa phương rút ngắn thủ tục hoặc cho làm song song. Ví dụ, cùng lúc có thể vừa làm quy hoạch, vừa làm thủ tục đầu tư xây dựng… thì sẽ rút ngắn nhiều thời gian.

Ngoài vấn đề thủ tục, đại diện Tập đoàn Nam Long đề xuất nên thẩm định và duyệt giá bán nhà ở xã hội chỉ một lần. Về quỹ đất, Nhà nước hỗ trợ giải phóng mặt bằng cho doanh nghiệp bằng tiền của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có đất sẵn thì thực hiện thẩm định giá sát với giá thị trường. Trong trường hợp mà đã có bảng giá đất sát giá thị trường, áp dụng bảng giá đất mới. Điều này sẽ rút ngắn thời gian để đưa giá thành sát với giá thực tiễn thị trường.

Đại diện Nam Long cũng kiến nghị đưa ra các định mức đúng chuẩn, phù hợp với thực tế thị trường. Hiện nayphí bán hàng của các doanh nghiệp được quy định 2% nhưng mức phí này trên thị trường lên tới 5-8%, thậm chí cao hơn. Đại diện Nam Long cho rằng điều chỉnh mức phí này sát với thị trường sẽ thu hút được các nhà đầu tư.

Đối với bộ, ngành Chính phủ nên có một Ban chỉ đạo liên bộ có tính liên thông cao, đủ quyền hạn giải quyết vướng mắc trong quá trình triển khai.

Diệu Trang