|
Một giờ và mười phút
Cứ một giờ lại nghỉ mười phút
Trong buổi hành quân đi bộ sáng nay
Anh bỗng nhớ em lên lớp mỗi ngày
Cứ một giờ lại nghỉ mười phút
Chẳng phải điều gì cũng lặp lại nhau đâu
Giữa năm tháng hào hùng và biến động
Em của anh, quanh ta là cuộc sống
Chẳng phải điều gì cũng lặp lại nhau đâu
Khi em ngồi nhớ sang ngày chủ nhật thẳm sâu
Anh đang lội bùn trong rừng đầy lá mục
Lúc em ngồi với học sinh là lúc
Anh đứng đỉnh đèo gió thổi mênh mông
Giấy bạc thuốc lá để lại đầy phòng
Khi em cắt làm hoa cho học sinh đem múa
Là khi anh đi những nơi bom nổ
Nào sắt nào nhôm phơi bạc vùng rừng
Tấm bảng đen em vẽ những đường cong
Tấm bảng đêm anh vạch lên đường đạn
Vết phấn trắng và vệt đồng cháy sáng
Ở hai đầu trận địa em ơi
Không trùng lặp nhau đâu giữa dài rộng cuộc đời
Nhưng có điều này giấu nỗi riêng chi chút
Cứ một giờ lại nghỉ mười phút
Tiếng trống trường đã điểm chưa em?
Mười phút cho chung hay mười phút cho riêng
Mà lúc nhớ nhau lại nghĩ về đất nước
Ngày thắng giặc đang tới gần phía trước
Tình yêu nào không nhắc đến ngày mai
Như hai bánh xe hiện tại với tương lai
Cuồn cuộn lăn đi vun vút
Rạo rực những giờ sau mười phút
Thời gian đi như một vệt sao dài
Phạm Tiến Duật
|
Phạm Tiến Duật (1941-2007) được coi là thế hệ sinh ra cùng Cách mạng Tháng Tám, có tuổi thơ trong kháng chiến chống Pháp; sống và cống hiến vẻ vang trong thời đại chống Mỹ. Ông là trí thức XHCN, người chiến sĩ và nhà thơ lớn. Tốt nghiệp đại học năm 1965, Phạm Tiến Duật nhập ngũ. Quãng đời ở Trường Sơn là quãng đời đẹp nhất của nhà thơ Phạm Tiến Duật. Chỉ khi ở đây, ông mới thấu hiểu và ghi nhận được vẻ đẹp và sức mạnh của thời đại mình qua hình ảnh rất cụ thể của người chiến sĩ lái xe, những người lính, cô TNXP, vị Tư lệnh đáng kính, người mẹ Pa Cô, Vân Kiều…
“Con chim lửa Trường Sơn” Phạm Tiến Duật hằn sâu vào tâm khảm bạn đọc qua những bài thơ lãng mạn mà rất đời, rất thực: Trường Sơn Đông- Trường Sơn Tây, Tiểu đội xe không kính, Gửi em cô gái thanh niên xung phong... Và đây, không thể không nhắc đến một thi phẩm khác của ông Một giờ và mười phút. Một bài thơ với những vần thơ rất đẹp, đẹp đến da diết, đẹp đến ngẩn ngơ. Và những người lính trẻ Thủ Đô ra đi năm ấy “ hào hùng và hào hoa” quá đỗi. Chẳng mấy ai có thể tinh tế nhận ra sự tương đồng nhỏ bé nhưng cũng rất đặc biệt giữa những người lính và nhà giáo trong thời chiến chinh như vậy, hành quân một giờ- nghỉ mười phút và giảng một giờ- nghỉ giải lao mười phút. Kì diệu hơn nữa, vần thơ được chắp bút không chỉ từ mối quan hệ đồng chí đồng bào ở hai đầu chiến tuyến, mà còn từ những người yêu nhau phải tạm xa cách ở “ hai đầu nỗi nhớ”. Giữa những gian nan vất vả của đời lính, những giờ phút riêng tư nghĩ về tình yêu bỗng trở nên bay bổng và lãng mạn lạ thường. Và đó chính là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn giúp những người chiến sĩ vượt qua những thử thách của chiến tranh.
Trong Một giờ và mười phút, là sự liên tưởng đồng vọng giữa hai tâm hồn luôn hướng về nhau, “ Chẳng phải điều gì cũng lặp lại nhau đâu”, nhưng giữa anh và em lại trùng nhau giữa những suy nghĩ và việc làm. Và đặc biệt “Mười phút cho chung hay mười phút cho riêng/ Mà lúc nhớ nhau lại nghĩ về đất nước/ Ngày thắng giặc đang tới gần phía trước/ Tình yêu nào không nhắc đến ngày mai”. Điểm sáng của bài thơ kết tụ ở khổ thơ này, khi tình yêu cá nhân đã hòa vào tình yêu đất nước. Thật đẹp biết bao những mối tình trong thời chinh chiến, tràn đầy niềm tin vào một ngày mai tươi sáng của đất nước và cũng là của tình yêu. Bài thơ viết theo thể tự do, không cầu kì về câu chữ, giản dị như một lời tâm tình nhưng để lại ấn tượng khá sâu sắc cho những ai từng một lần đọc qua bài thơ này. Hãy đọc và cảm nhận.
Như Mai
DỰ BÁO THỜI TIẾT
