Cải cách hành chính là một xu hướng phổ biến ở nhiều quốc gia nhằm tinh gọn bộ máy nhà nước, nâng cao hiệu quả quản lý và tiết kiệm ngân sách.

1. Trung Quốc: Bỏ cấp huyện, mở rộng đô thị

Trung Quốc đã nhiều lần điều chỉnh hệ thống hành chính, đặc biệt là sáp nhập cấp huyện vào thành phố và tái cấu trúc cấp tỉnh.

• Bỏ cấp huyện: Nhiều huyện đã bị giải thể và chuyển thành quận thuộc các thành phố lớn để nâng cao năng lực quản lý đô thị. Chẳng hạn, thành phố Trùng Khánh và Thượng Hải đã tích cực thực hiện mô hình này.

• Sáp nhập cấp tỉnh: Trung Quốc từng giảm số tỉnh trong lịch sử, như tỉnh Tùng Giang và tỉnh Liêu Bắc được sáp nhập vào các đơn vị lớn hơn vào năm 1954.

Việc tinh gọn này giúp Trung Quốc quản lý tốt hơn sự phát triển đô thị và phân bổ nguồn lực hiệu quả hơn.

2. Nhật Bản: Giảm số huyện, đề xuất sáp nhập tỉnh

Nhật Bản đã trải qua nhiều cải cách hành chính nhằm giảm số đơn vị hành chính cấp thấp.

• Giảm số huyện: Từ năm 1999 đến 2010, số thành phố, thị trấn và làng giảm mạnh từ hơn 3.200 xuống còn khoảng 1.700, do các đơn vị nhỏ được sáp nhập vào những đơn vị lớn hơn.

• Đề xuất sáp nhập tỉnh: Nhật Bản có 47 tỉnh (ken), nhưng từng có đề xuất hợp nhất chúng thành khoảng 10 siêu tỉnh để tinh giản bộ máy, tuy nhiên kế hoạch này chưa được thực hiện do vấp phải sự phản đối.

Những cải cách này giúp Nhật Bản tối ưu hóa nguồn lực và cải thiện chất lượng dịch vụ công.

3. Pháp: Giảm số vùng, nhưng vẫn giữ huyện

Pháp có hệ thống hành chính phức tạp với nhiều cấp độ quản lý, trong đó cấp tỉnh (région) và cấp huyện (département) đóng vai trò quan trọng.

• Sáp nhập cấp tỉnh: Năm 2016, Pháp giảm số vùng từ 22 xuống còn 13 để tinh gọn bộ máy hành chính. Ví dụ, ba vùng Alsace, Lorraine và Champagne-Ardenne được hợp nhất thành vùng Grand Est.

• Giữ cấp huyện: Dù có đề xuất giảm bớt số huyện, nhưng cấp này vẫn được duy trì để đảm bảo sự kết nối giữa chính quyền địa phương và trung ương.

Nhờ cải cách, Pháp đã tiết kiệm đáng kể ngân sách và nâng cao hiệu quả quản lý công.

4. Đức: Giảm số huyện, đề xuất sáp nhập bang

Đức có hệ thống liên bang với 16 bang (Bundesländer) và hơn 400 huyện (Kreis).

• Giảm số huyện: Sau khi thống nhất vào năm 1990, Đông Đức đã cắt giảm hơn 100 huyện để tối ưu hóa quản lý. Một số bang như Sachsen, Brandenburg đã sáp nhập nhiều huyện để tinh gọn bộ máy.

• Đề xuất sáp nhập bang: Có nhiều ý kiến đề xuất giảm số bang từ 16 xuống còn 8-10, nhưng do đặc thù liên bang, việc này chưa được thực hiện.

Cải cách của Đức giúp giảm chi phí quản lý nhưng vẫn giữ được sự tự chủ của các địa phương.

5. Đan Mạch: Bỏ cấp huyện, giảm số tỉnh

Năm 2007, Đan Mạch đã thực hiện một cuộc cải cách hành chính lớn, cắt giảm mạnh số đơn vị hành chính.

• Bỏ cấp huyện: 271 huyện (kommuner) bị giảm xuống còn 98.

• Sáp nhập cấp tỉnh: 14 tỉnh (amter) bị giải thể và thay thế bằng 5 khu vực hành chính lớn hơn (regioner).

Mô hình mới giúp Đan Mạch tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản lý công.

Việc bỏ cấp huyện hoặc sáp nhập tỉnh là xu hướng chung của nhiều quốc gia nhằm cải thiện hiệu quả hành chính. Tuy nhiên, mỗi nước có cách tiếp cận khác nhau:

• Trung Quốc: Mở rộng đô thị, giảm cấp huyện.

• Nhật Bản: Giảm số đơn vị nhỏ, nhưng chưa sáp nhập tỉnh.

• Pháp: Hợp nhất vùng, nhưng giữ cấp huyện.

• Đức: Giảm huyện, đề xuất sáp nhập bang nhưng chưa thực hiện.

• Đan Mạch: Bỏ huyện, giảm mạnh số tỉnh.

Bài học từ các nước này cho thấy việc tinh gọn bộ máy cần được thực hiện một cách thận trọng, đảm bảo tính hiệu quả mà không làm gián đoạn hệ thống quản lý địa phương.

Anh Mai