Đánh chiếm thị trấn đêm 30

Lời tòa soạn: Nhằm ôn lại truyền thống chiến đấu và xây dựng của đơn vị, thiết thực kỷ niệm 70 năm (19/8/1949- 19/8/2019) của Trung đoàn 174 (Đoàn Cao - Bắc - Lạng) - một trong những Trung đoàn chủ lực đầu tiên của Quân đội ta, Ban liên lạc truyền thống Cựu chiến binh Trung đoàn 174 tại TP HCM và các tỉnh phía Nam phối hợp với Báo Quân khu 7 phát động đợt tuyên truyền về 70 năm xây dựng và phát triển của Đoàn Cao - Bắc - Lạng.
Đến nay, Ban tổ chức đã nhận được nhiều bài (bao gồm ký, thơ) của các cựu chiến binh và bạn đọc.
Báo Quân khu 7 xin trân trọng giới thiệu một số bài viết về đơn vị.

(QK7 Online) - Đó là kỷ niệm sâu sắc về một trận đánh mà đơn vị tôi đã tham gia trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Năm 1968, tôi là Chính trị viên phó Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 174 (Đoàn Cao - Bắc - Lạng), nay thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Tây Ninh.

Đã hơn 50 năm trôi qua, nhưng tôi vẫn nhớ như in: Tháng 3-1967, Trung đoàn 174 chúng tôi hành quân từ miền Bắc vào Nam chiến đấu. Sau trận đánh Lữ đoàn dù của Mỹ ở cao điểm 875 (ngày 19/11/1967), tiêu dệt hơn 300 tên địch, thu 18 súng các loại, Tiểu đoàn 2 - Lữ dù 173 Mỹ bị thiệt hại nặng. Đến giáp Tết Mậu Thân 1968, Tiểu đoàn 2 chúng tôi đóng quân trong khu rừng thuộc địa bàn tỉnh Kon Tum thì được lệnh cấp trên tổ chức cho bộ đội ăn Tết sớm để thực hiện một nhiệm vụ đặc biệt: Tổng tấn công và nổi dậy, giải phóng miền Nam.

Gói bánh chưng đón tết tại Bộ CHQS tỉnh Bình Thuận.
Ảnh: Duy Thỉnh (Ảnh mang tính minh họa)

Lúc bấy giờ, điều kiện chiến trường B3 Tây Nguyên rất khó khăn, để có thực phẩm cho bộ đội ăn Tết, ngoài một ít bánh kẹo do hậu cần cấp phát, chúng tôi phải tổ chức cho bộ đội thay nhau vào rừng tìm hái rau xanh, lấy lá dong, lá chuối về gói một ít bánh chưng cho buổi liên hoan đón Tết sớm. Đồng thời tổ chức sinh hoạt chính trị quán triệt nhiệm vụ cho cán bộ chiến sĩ, xây dựng quyết tâm cao cho bộ đội, nhận rõ ý nghĩa lịch sử của cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968. Do điều kiện trú quân dã chiến trong rừng và để bảo đảm bí mật, nên việc tổ chức liên hoan Tết chỉ thực hiện ở cấp trung đội, cán bộ tiểu đoàn và đại đội đến cùng vui Xuân với anh em chúc nhau mừng năm mới, quyết tâm phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ mới.

Đến chiều 30 Tết Mậu Thân 1968, Tiểu đoàn 2 chúng tôi chính thức nhận nhiệm vụ tấn công địch, đánh chiếm làm chủ Thị trấn Tân Cảnh, huyện Đắk Tô (tỉnh Kon Tum). Sau khi nhận nhiệm vụ, chúng tôi tổ chức bộ phận chỉ huy gồm cán bộ tiểu đoàn và đại đội đi trước cùng lực lượng trinh sát bám nắm tình hình địch, địa hình, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng đại đội, đồng thời tổ chức bộ đội bí mật hành quân vào vị trí chiến đấu.

Đến 0 giờ ngày 29/1/1968 tức đêm 30 Tết Mậu Thân, Tiểu đoàn 2 chúng tôi đã vào vị trí chiếm lĩnh, sẵn sàng chờ lệnh nổ súng tấn công. Quá trình chiếm lĩnh, chúng tôi thấy không khí nhân dân vui vẻ đón mừng năm mới, một số người dân phát hiện lực lượng ta, biết bộ đội ta về để giải phóng quê hương, họ bí mật mang quà bánh ra tặng và thăm hỏi bộ đội, tỏ lòng phấn khởi, chờ tin chiến thắng của cách mạng. Trong lòng cán bộ chiến sĩ chúng tôi cũng rạo rực, pha chút nhớ Tết quê nhà, nhưng tất cả đều tập trung cho nhiệm vụ trước mắt.

Qua trinh sát, đơn vị phát hiện lực lượng chốt giữ của địch bảo vệ chính quyền thị trấn Tân Cảnh lúc ấy gồm 1 đồn lính bảo an và khoảng 3 trung đội lính canh phòng. Nhưng trong doanh trại chúng chỉ còn một số ít lực lượng canh gác, nhiều tên chỉ huy, binh lính địch cũng đã bỏ về nhà ăn Tết với gia đình.

Theo hiệp đồng, chúng tôi sẽ nổ súng đúng 0 giờ 30 phút đêm giao thừa. Song trước đó ít phút, một số tên lính gác phát hiện bộ đội ta, chúng hốt hoảng vừa tháo chạy vừa hô: “Có Quân giải phóng bao vây…”. Đồn bót địch lúc ấy không có chỉ huy, binh lính địch thi nhau tìm đường thoát thân. Thấy địch hoảng loạn bỏ chạy, chúng tôi không nổ súng mà kêu gọi chúng bỏ súng, đầu hàng.

Được sự phối hợp, hỗ trợ của cơ sở cách mạng bí mật và nhân dân đã nổi dậy cùng bộ đội ta chiếm lấy các trụ sở của chính quyền địch trong thị trấn. Sau 30 phút, Tiểu đoàn 2 chúng tôi đã làm chủ toàn bộ Thị trấn Tân Cảnh, cán bộ chiến sĩ không ai bị thương vong. Sau đó chúng tôi cùng một số cán bộ cơ sở trực tiếp gặp dân, tuyên truyền các chính sách của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam, ý nghĩa của cuộc Tổng tấn công và nổi dậy, vận động nhân dân cùng đứng lên tự giải phóng và bảo vệ quê hương. Vậy là Tiểu đoàn 2 chúng tôi đã hoàn thành tốt nhiệm vụ đánh chiếm, làm chủ thị trấn Tân Cảnh trong đêm 30 rạng mồng 1 Tết Mậu Thân 1968.

Song sau đó, ngày 30/1/1968, lực lương địch ở Chi khu quân sự Tân Cảnh được sự chi viện của không quân Mỹ, chúng đã tổ chức phản kích vào Thị trấn Tân Cảnh. Cán bộ chiến sĩ của tiểu đoàn anh dũng chiến đấu ngăn chặn, tiêu hao nhiều sinh lực địch, buộc chúng phải lùi ra xa, thả pháo màu phân tuyến, nhằm dùng không quân đánh phá đẩy lùi quân ta. Tiểu đoàn 2 chúng tôi được lệnh rút khỏi vị trí phòng ngự ra ngoài thị trấn, sẵn sàng đánh quân địch phản kích.

Qua một ngày đêm chiến đấu, Tiểu đoàn đã hoàn thành tốt nhiệm vụ, đánh chiếm làm chủ Thị trấn Tân Cảnh trong đêm giao thừa và chặn đánh quân địch phản kích gây nhiều thiệt hại cho chúng. Với kết quả chiến đấu đó, sáng mồng một Tết, Đài Phát thanh giải phóng miền Nam đã phát tin: “Thị trấn Tân Cảnh, thị trấn đầu tiên ở Tây Nguyên được giải phóng trong Tổng tấn công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968”.

Với chiến công trên, Tiểu đoàn 2 được cấp trên tặng thưởng Huân chương chiến công giải phóng hạng Nhì. Đó là niềm tự hào và vinh dự không chỉ của cán bộ chiến sĩ Tiểu đoàn 2 chúng tôi mà là của cả Trung đoàn 174 anh hùng.

Đại tá Nguyễn Văn Bạch
(Nguyên cán bộ Chính trị Trung đoàn 174)