Mục tiêu chiến lược của “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ là làm cho các nước xã hội chủ nghĩa thực hiện đa nguyên chính trị, kinh tế tư nhân hóa; xã hội phương tây hóa; cuối cùng làm cho chế độ xã hội chủ nghĩa chuyển hóa thành chế độ tư bản chủ nghĩa. Phương thức tiến hành, thực hiện sự thẩm thấu hòa bình, làm cho chủ nghĩa xã hội mục rỗng từ bên trong, tự sụp đổ theo kiểu chiến thắng không cần chiến tranh. Chúng thực hiện bằng sự tiến công xâm nhập vào trong lòng các nước xã hội chủ nghĩa, nhấn mạnh các thủ đoạn phi quân sự như: Chính trị, tư tưởng, kinh tế, ngoại giao, tâm lý, lối sống... làm biến chất chế độ xã hội chủ nghĩa ngay trong lòng nhà nước xã hội chủ nghĩa. Các thế lực thù địch kết hợp chặt chẽ giữa “Diễn biến hòa bình” với bạo loạn lật đổ và răn đe quân sự.
Tính chất của “Diễn biến hòa bình” rất độc ác, nham hiểm, tinh vi và phức tạp. Chúng đánh thẳng vào trong lòng chủ nghĩa xã hội, thực hiện âm mưu “tự diễn biến” hòng tạo ra sự mất ổn định từ bên trong, trước hết về chính trị ngay từ nội bộ Đảng cộng sản. Đây là cuộc đấu tranh hết sức gay go và phức tạp giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản, là cuộc đấu tranh không phân tuyến, kẻ thù vừa trực diện vừa giấu mặt, vừa công khai vừa bí mật, nó len lỏi vào mọi lực lượng, mọi lĩnh vực, ở mọi lúc mọi nơi đối với cả con người và tổ chức, kết hợp cả lực lượng bên trong và lực lượng bên ngoài.
Chính kẻ thù chỉ ra rằng: “Diễn biến hòa bình” có ưu điểm hơn hẳn thủ đoạn và phương thức tiến hành chiến tranh ở chỗ nó không khêu gợi tinh thần cảnh giác của đối phương mà nhiều khi còn ru ngủ tinh thần đấu tranh của đối phương. Theo họ, điều kiện cần thiết để thực hiện “Diễn biến hòa bình” là mở rộng tiếp xúc, giao lưu giữa hai hệ thống xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa.
Những cơ sở thúc đẩy chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đẩy mạnh “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ để chống phá chủ nghĩa xã hội nhằm thực hiện mục tiêu chiến lược xuyên suốt, nhất quán của chủ nghĩa đế quốc là tiêu diệt chủ nghĩa xã hội, lật đổ sự lãnh đạo của Đảng cộng sản, bắt các nước xã hội chủ nghĩa phải đi theo con đường tư bản chủ nghĩa của chủ nghĩa đế quốc. Khôi phục một thế giới thống nhất tư bản chủ nghĩa theo một trật tự của chủ nghĩa tư bản. Đó là bản chất không thay đổi của chủ nghĩa đế quốc. Kể từ khi nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới ra đời năm 1917 và hệ thống xã hội chủ nghĩa ra đời sau chiến tranh thế giới thứ II đến nay, từng giây từng phút chủ nghĩa đế quốc chưa bao giờ lơi lỏng mục tiêu đó. “Diễn biến hòa bình” lúc đầu chỉ đóng vai trò thủ đoạn để hỗ trợ các chiến lược quân sự, đến đầu những năm 50 của thế kỷ XX đã trở thành một chiến lược quân sự và đến giữa thập kỷ 80, do tình hình thế giới có những biến động phức tạp, có lợi cho chủ nghĩa đế quốc, chúng đã đẩy mạnh và thực thi toàn diện “Diễn biến hòa bình” chống phá chủ nghĩa xã hội.
Trong một thời gian dài, chủ nghĩa đế quốc đã tiến hành nhiều chiến lược quân sự gây chiến tranh chống phá chủ nghĩa xã hội, nhưng đều thất bại. Việc chủ nghĩa đế quốc thực hiện ráo riết hơn “Diễn biến hòa bình” chính là nhằm khắc phục sự hạn chế của các thủ đoạn quân sự, che đậy bản chất xâm lược của chúng. Họ hy vọng rằng đẩy mạnh “Diễn biến hòa bình” làm “ruỗng nát” chủ nghĩa xã hội từ bên trong mà đòn tác động tư tưởng tâm lý tạo nên sự chuyển hóa về lập trường chính trị là đòn trọng yếu nguy hiểm nhất tạo nên sức “hủy diệt” từ bên trong, đẩy đối phương đến suy yếu toàn diện, rối loạn nội bộ và sụp đổ nhanh hơn.
Mặt khác trong vài thập kỷ gần đây, chủ nghĩa tư bản đã ứng dụng thành công nhiều thành tựu khoa học và công nghệ vào lĩnh vực sản xuất, tạo ra một khối lượng hàng hóa lớn. Trong khi đó các nước xã hội chủ nghĩa có những khó khăn nhất định. Đây là cơ hội để chúng sử dụng đòn kinh tế tiến công chủ nghĩa xã hội: Viện trợ kinh tế kỹ thuật của chủ nghĩa tư bản nhằm làm vật mồi chài để xâm nhập, khống chế, nhượng bộ về chính trị, tiến tới can thiệp vào công việc nội bộ và lôi kéo các nước xã hội chủ nghĩa vào quỹ đạo tư bản chủ nghĩa. Họ xác định những khó khăn về kinh tế - xã hội của các nước xã hội chủ nghĩa là thời cơ có lợi để sử dụng đòn kinh tế trong chiến lược “Diễn biến hòa bình”.
Lợi dụng xu thế hòa dịu trên thế giới và những sai lầm khuyết điểm trong cải cách, cải tổ của các nước xã hội chủ nghĩa để thực hiện ráo riết hơn “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ chống chủ nghĩa xã hội. Cuối 1987 thế giới xuất hiện xu thế hòa hoãn, hòa dịu và đối thoại, đây là cơ hội cho sự xâm nhập của phương Tây vào các nước xã hội chủ nghĩa bằng các thủ đoạn phi quân sự. Mặt khác, bước vào những năm 1980, các nước xã hội chủ nghĩa đều thực hiện cải cách, cải tổ nhằm giải quyết những vấn đề do thực tiễn đặt ra cho phù hợp với quy luật khách quan. Cải cách, cải tổ là công việc đầy khó khăn phức tạp trên các bình diện xã hội, do đó không tránh khỏi những sai lầm vấp váp. Đây chính là cơ hội ngàn vàng cho chủ nghĩa đế quốc luồn lách, chui sâu, leo cao thực thi toàn diện “Diễn biến hòa bình”, kết hợp nội công, ngoại kích để triệt phá chủ nghĩa xã hội.
Hiện nay, các thế lực thù địch thực hiện chiến lược “Diễn biến hoà bình” diễn ra ở các nước xã hội chủ nghĩa còn lại trên thế giới, trong đó Việt Nam là trọng điểm, trước hết chúng ra sức phá hoại về mặt chính trị tư tưởng. Mục tiêu “Diễn biến hòa bình”của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch là thủ tiêu vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản, chúng phá hoại làm cho Đảng cộng sản suy yếu mọi mặt, chia rẽ nội bộ Đảng, làm cho quần chúng xa rời Đảng, mất phương hướng, rời xa chủ nghĩa xã hội, theo con đường chủ nghĩa tư bản. Đồng thời các thế lực thù địch tìm mọi cách vô hiệu hoá lực lượng vũ trang, tách sự lãnh đạo của Đảng cộng sản đối với Quân đội.