Đối ngoại quốc phòng là bộ phận quan trọng của nền ngoại giao Nhà nước, mục tiêu của đối ngoại quốc phòng là thiết lập và phát triển quan hệ về quốc phòng với tất cả các nước trên cơ sở bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau nhằm góp phần vào công cuộc xây dựng đất nước, xây dựng lực lượng vũ trang, củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc, góp phần giữ vững hoà bình và an ninh ở khu vực và trên thế giới. Những năm qua Quân đội nhân dân Việt Nam chủ trương mở rộng và nâng cao hiệu quả các mối quan hệ quốc phòng song phương đồng thời tích cực tham gia vào các hoạt động hợp tác quốc phòng đa phương, đẩy mạnh quan hệ đối ngoại quốc phòng dưới mọi hình thức như trao đổi các đoàn quân sự các cấp, tham vấn - đối thoại quốc phòng, tham gia các diễn đàn khu vực và quốc tế... nhằm tăng cường tình hữu nghị, sự hiểu biết lẫn nhau, xây dựng lòng tin và ngăn ngừa xung đột. Quân khu 7 nằm trên địa bàn chiến lược quan trọng, là cửa ngõ giao lưu quốc tế cực kỳ quan trọng, những năm qua đã gặt hái được nhiều thành công trong công tác đối ngoại quốc phòng, góp phần đưa công tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước lên một tầm cao mới. Nhân kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944-22/12/2014) và 25 năm ngày Hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989-22/12/2014). Phóng viên Báo – Truyền hình Quân khu 7 có cuộc phỏng vấn Trung tướng Trần Đơn, UVTW Đảng, Tư lệnh Quân khu 7 về vấn đề này.
 

Hội đàm ký kết ghi nhớ hợp tác năm 2015 giữa Bộ Tư lệnh QK7 với Bộ Tư lệnh Lục quân Quân đội Hoàng gia Campuchia.

Ảnh: Thế Hiền

Phóng viên (PV): Thưa đồng chí Tư lệnh Quân khu 7! Xin đồng chí cho biết công tác đối ngoại quốc phòng trong thời gian qua góp phần vào quá trình phát triển của Quân đội ta như thế nào?

Trung tướng Trần Đơn: Trước hết phải nói rằng chúng ta luôn luôn trân trọng và đánh giá rất cao công tác đối ngoại quốc phòng của Quân đội ta. Ngay từ những ngày đầu thành lập đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân cho đến những năm đấu tranh bảo vệ Tổ quốc và cho đến giai đoạn xây dựng, bảo vệ đất nước ngày nay. Qua từng thời kì lịch sử, cùng với những thăng trầm của đất nước, quân đội chúng ta một mực trung thành, sát cánh cùng với đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, góp phần quan trọng trong việc giữ vững độc lập chủ quyền thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ cũng như góp phần vào việc bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc và trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Quan điểm về đường lối, nguyên tắc, phương châm chỉ đạo chính sách đối ngoại và chủ trương chủ động hội nhập quốc tế của Đảng, Nhà nước đã được khẳng định trong Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế, gần đây nhất là nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trên cơ sở đó, Quân đội ta đã tiếp tục triển khai toàn diện đồng bộ các mặt công tác đối ngoại quốc phòng, tăng cường hội nhập quốc tế về quốc phòng qua đó đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Điểm nổi bật là thông qua việc đối ngoại quốc phòng chúng ta đã chủ động thúc đẩy quan hệ hợp tác với các quốc gia láng giềng có đường biên giới liền kề với sự tham gia của nhiều thành phần, lực lượng từ cấp Bộ quốc phòng cho đến quân khu và các đơn vị của biên phòng, quân binh chủng. Có thể thấy rằng thông qua đối ngoại quốc phòng, quân đội ta đã mở rộng quan hệ quốc phòng với trên 80 nước và tổ chức quốc tế trên thế giới trong đó có cả Liên Hợp Quốc và Liên minh Châu Âu và các cường quốc khác. Quân đội chúng ta cũng đã lập cơ quan tùy viên quốc phòng tại 29 nước và đã có 45 nước lập cơ quan tùy viên quốc phòng tại Việt Nam. Từ năm 2006 đến nay quân đội ta đã tham gia hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước Asean một cách chủ động tích cực và là một thành viên có trách nhiệm góp phần củng cố giữ vững vai trò trung tâm của asean trong cấu trúc an ninh khu vực, năm 2010 quân đội chúng ta đã đóng góp rất quan trọng việc tổ chức thành công hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước Asean mở rộng. Lần đầu tiên mở ra cơ chế hợp tác mới về quốc phòng giữa Asean và các nước đối tác, đối thoại, ngoài ra chúng ta còn cử lực lượng quân đội tham gia diễn tập về hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thảm họa, quân y tại Brunei. Chủ trì tổ chức diễn tập thực binh Asean về ứng phó thảm họa và chủ động hỗ trợ nhân đạo trong năm 2013, tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ năm 2014 và triển khai tiếp cho những năm sau. Qua các cuộc diễn tập, diễn đàn, quân đội chúng ta cũng đã tăng cường trao đổi và bày tỏ quan điểm, lập trường tranh thủ sự ủng hộ, đồng tình của quân đội các nước đối với vấn đề chủ quyền cũng như những vấn đề về lợi ích chính đáng, hợp pháp của dân tộc ta trong đó có vấn đề biển Đông, thúc đẩy giải quyết các vấn đề về biển đông bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở tôn trọng Công ước LHQ về luật biển và tuyên bố ứng xử trên biển Đông DOC. Đặc biệt là các cơ quan, đơn vị trong Quân khu 7 cũng đã chủ động tăng cường các hoạt động tăng cường hợp tác, kết nghĩa giao lưu giúp đỡ lẫn nhau giữa các địa phương, đơn vị ở nước bạn. Phối hợp, hợp tác với lực lượng bảo vệ biên giới các nước liền kề trong tuần tra kiểm soát đường biên giới, cùng nhau xây dựng và bảo vệ tuyến biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và cùng phát triển. Những biểu hiện sinh động trên thể hiện trách nhiệm của Việt Nam đối với việc xây dựng lòng tin duy trì hòa bình và tăng cường vị thế của đất nước, của Quân đội nhân dân Việt Nam trong khối Asean và cả trên quốc tế.

PV: Kính thưa đồng chí Tư lệnh!

Được biết công tác đối ngoại quốc phòng của Lực lượng vũ trang Quân khu 7 trong những năm qua đã gặt hái được nhiều thành công, góp phần không nhỏ vào giữ vững biên giới hòa bình hữu nghị và phát triển. Đặc biệt là mối quan hệ hợp tác với nước láng giềng Campuchia. Xin đồng chí cho biết những kết quả nổi bật trong vấn đề này?

Trung Tướng Trần Đơn: Có thể nói, đối với Quân khu 7 trong thời gian qua đã đưa ra rất nhiều chủ trương triển khai thực thiện các đường lối, quan điểm, đối ngoại hội nhập quốc tế của Đảng của Nhà nước và Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng trong đó chú trọng đến công tác đối ngoại quốc phòng gắn chặt với hoạt động đối ngoại của cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn quân khu và xác định đây là nhiệm vụ quan trọng kết nối cả chiều sâu và chiều rộng với các địa phương để tạo ra sức mạnh tổng hợp, góp phần tăng cường và củng cố thế trận quốc phòng an ninh và phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn. Quân khu 7 là địa bàn nằm trọn trên mảnh đất miền Đông Nam bộ, một phần của cực Nam Trung bộ và Tây Nam bộ trong đó có những vấn đề liên quan đến quốc tế như có đường biển, có cảng biển, các nước đi lại bằng đường biển giao dịch làm ăn với nước ta, đường hàng không có sân bay Tân Sơn Nhất vận chuyển đón trên 4 triệu lượt khách mỗi năm. Trên đất liền có đường biên giới với Campuchia trên 600 km; hàng năm có hàng ngàn khách quốc tế đến thăm và làm việc, giao lưu, làm ăn trên địa bàn quân khu nhất là TP.HCM. Trong đó, Quân khu 7 nói riêng hàng năm đón từ 100 cho đến 150 đoàn khách quốc tế trong đó có các đoàn quân sự cao cấp của các nước đến thăm và làm việc hoặc chào xã giao. Chính vì lẽ đó mà công tác đối ngoại quốc phòng được quân khu xác định là nhiệm vụ chính trị quan trọng và hàng năm diễn ra rất sôi động, tạo được ấn tượng tốt đẹp và hình ảnh đẹp đối với các đoàn khách quốc tế khi đến thăm quân khu và TP.HCM. Ngoài ra quân khu còn tham gia các đoàn làm nhiệm vụ của Bộ Quốc phòng giao, thăm chính thức hữu nghị các nước đặc biệt là đối ngoại với Campuchia và đón tiếp các đoàn theo sự ủy quyền của Bộ quốc phòng, làm nhiệm vụ cho Bộ Quốc phòng.

Đối với Campuchia Quân khu 7 có nhiều hoạt động góp phần thắt chặt quan hệ truyền thống có từ thời chống Pháp, chống Mỹ và đến giai đoạn bảo vệ Tổ quốc hiện nay. 2/3 tổng số đường biên giới Việt Nam - Campuchia nằm trọn trên địa bàn Quân khu 7, điều đó càng có ý nghĩa về việc gắn bó giữa 2 quốc gia dân tộc cả về văn hóa, nhu cầu giao lưu về văn hóa, chính trị, kinh tế. Thời gian qua các đơn vị, địa phương và LLVT Quân khu 7 chủ trương làm rất tốt điều này, giải quyết nhiều nội dung như: Phân giới cắm mốc, chống buôn lậu qua biên giới, vấn đề an ninh biên giới, kiểm soát tuần tra biên giới, giải quyết những vấn đề về an ninh khu vực… trong đó một điểm quan trọng là do chúng ta làm tốt công tác đối ngoại quốc phòng mà chính bạn (Campuchia) đã giúp chúng ta tìm được hàng chục nghìn hài cốt liệt sĩ và gần 15 năm nay công tác này đảm bảo an toàn và đạt được mục tiêu, yêu cầu của Nhà nước về việc cất bốc hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại Campuchia qua các thời kì đưa về nước, góp phần giải quyết tốt chính sách hậu phương quân đội. Trong quan hệ giữa Quân khu 7 với Quân đội Hoàng gia Campuchia chúng tôi  luôn đặt vấn đề bình đẳng cùng có lợi và hợp tác tôn trọng lẫn nhau, tăng cường quan hệ kết nghĩa, giao lưu hợp tác trên nhiều lĩnh vực… tạo sự hiểu biết lẫn nhau, củng cố và tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị, góp phần làm cho hai Quân đội và hai Quốc gia ngày càng gắn bó và phát triển ổn định. Ngoài ra các hoạt động đối ngoại nhân dân, đối ngoại biên phòng của các địa phương có chung tuyến biên giới hai nước với nhiều nội dung và hình thức rất đa dạng phong phú. Hiện nay Quân khu cũng đang đẩy mạnh việc và làm phong phú, sâu sắc hơn các nội dung và hình thức trong quan hệ giữa hai lực lượng đặc biệt là nhân dân hai bên. Quân khu đã và đang chỉ đạo đẩy mạnh mô hình giao lưu, nhân rộng mô hình này trên toàn tuyến biên giới để làm sao cái đích cuối cùng là duy trì, thực hiện cho được biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển, tạo điều kiện cho nhân dân hai bên thực sự hiểu biết lẫn nhau, tin cậy lẫn nhau, láng giềng tốt của nhau và cùng nhau vun đắp tình hữu nghị đó.

PV: Kính thưa đồng chí Tư lệnh! Những thành công cho thấy Quân khu 7 có phương pháp lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai công tác đối ngoại quốc phòng rất linh hoạt và khoa học, phù hợp với quan điểm của Đảng ta và các hiệp ước quốc tế. Xin đồng chí chia sẻ những kinh nghiệm trong vấn đề này?

Trung tướng Trần Đơn: Quân khu 7 là một trong những quân khu có điều kiện địa lí, truyền thống qua các cuộc chiến tranh trước đây như một vấn đề tất yếu. Muốn chiến thắng được kẻ thù, muốn bảo vệ được Tổ quốc thì tự trong bản thân phải có sự đoàn kết gắn bó không chỉ Việt Nam - Campuchia mà còn Việt Nam - Lào - Campuchia đối với 3 nước Đông dương. Hiểu được vấn đề đó chúng ta cần tăng cường đoàn kết mở rộng hợp tác quốc tế phù hợp xu thế phát triển của thời đại, xác định đúng vấn đề đặt lợi ích dân tộc lên hàng đầu trên tinh thần trách nhiệm đúng đắn, xử lí phải linh hoạt khoa học, tạo dựng được niềm tin hay nói cách khác là phải xây dựng lòng tin trên cơ sở tôn trọng độc lập chủ quyền của mỗi bên, cần thiết và linh hoạt trong ứng xử “dĩ bất biến, ứng vạn biến” với mọi trường hợp có thể. Tôi nghĩ điều này làm phong phú sâu sắc hơn vấn đề cần quan tâm, chính từ quan điểm đó chúng ta cần phải hiểu thấu đáo quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước. Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước và Việt Nam sẵn sàng làm hết sức mình để bảo vệ độc lập, tự do cho dân tộc. Do vậy, công tác đối ngoại quốc phòng cần phải gắn kết chặt chẽ phát huy sức mạnh tổng hợp không chỉ riêng lực lượng vũ trang mà là toàn dân, của cả hệ thống chính trị, tạo ra được sức mạnh tổng hợp trên từng vùng biên giới. Vấn đề quan trọng, theo tôi chúng ta phải làm, làm hết sức mình “giúp bạn là tự giúp mình” giữ vững tình đoàn kết, trong sáng. Bài học, kinh nghiệm được rút ra: Từ cấp ủy, chính quyền địa phương trên địa bàn không phải chỉ là các tỉnh biên giới mà các tỉnh phía sau, nội địa cũng phải làm tốt vấn đề này. Thành công lớn nhất là tạo nên sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong công tác đối ngoại nhân dân của chúng ta ngày càng được sâu sắc hơn. Minh chứng là hàng năm ít xảy ra những chuyện phức tạp trên tuyến biên giới và nếu nó xảy ra nữa thì cũng chính chính quyền, nhân dân và các lực lượng chức năng cùng giải quyết kịp thời.

Giúp bạn chúng ta giúp trên tinh thần cả tấm lòng của mình chứ không phải đặt điều kiện gì cả, để làm sao hai bên cùng có lợi, hai quốc gia cùng có lợi, nhân dân hai nước  phải được hưởng lợi và nhân dân hai nước thấy được vấn đề cùng nhau vun đắp cho quan điểm đoàn kết, hữu nghị mà trong đó cụ thể là xây dựng tuyến biên giới phải thật sự hòa bình ổn định, tôi cho đây là thành công và cũng là một bài học, dĩ nhiên trong đó phương pháp rất nhiều, rất phong phú và đa dạng. Tôi nghĩ vấn đề này chúng ta cần rút kinh nghiệm, tổng kết và nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn, dần dần đưa công tác đối ngoại quốc phòng đi vào chiều sâu, nằm trong chủ trương đối ngoại của Đảng và Nhà nước vào những năm tới.

Xin cảm ơn đồng chí Tư lệnh! Kính chúc đồng chí sức khỏe, chúc công tác đối ngoại quốc phòng của LLVT Quân khu 7 luôn gặt hái được nhiều thành công.

XUÂN GIANG-TRẦN RÔ (Thực hiện)