SÓNG
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sóng không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ.
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh- một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vàn cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Xuân Quỳnh
|
(QK7 Online) - Nếu như Xuân Diệu đã từng làm người đọc nhớ mãi khi đặt tất cả dấu ấn tình yêu mãnh liệt của mình với “Biển” thì Xuân Quỳnh - một nhà thơ nữ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ đã thể hiện tình yêu của mình qua hình ảnh “Sóng”, một sự tiếp nối và sáng tạo độc đáo trong định nghĩa về tình yêu. Xuân Quỳnh tên khai sinh là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh, sinh ngày 6/10/1942, tại làng La Khê, Hà Đông, một làng quê nổi tiếng với nghề dệt tơ lụa. Thơ tình yêu là một mảng đặc sắc của Xuân Quỳnh, tiếng thơ bao giờ cũng sôi nổi, mãnh liệt, tự nhiên mà chân thành đằm thắm. Bài thơ “Sóng” được sáng tác ngày 29/12/1967, tại cửa biển Diêm Điền, tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh, bài thơ có kết cấu song trùng, đan cài giữa hai hình tượng sóng và em. Sóng là hình ảnh ẩn dụ của em, là sự hóa thân của em. Hai hình tượng phân đôi, soi chiếu vào nhau, cộng hưởng. Sóng soi chiếu các cung bậc cảm xúc để em nhận thức rõ lòng mình và em nâng đỡ cho hình tượng sóng để bất tử mãi cùng sóng. Thực chất hai hình tượng tuy hai mà một, đều thể hiện một cái tôi Xuân Quỳnh tha thiết yêu thương.
Ngay từ khổ đầu tiên của bài thơ, sóng được thể hiện trong những trạng thái trái ngược: “dữ dội/ dịu êm; ồn ào/ lặng lẽ”. Khi biển bình yên sóng dịu êm, lặng lẽ, khi biển động sóng dữ dội, ồn ào. Đó là đặc điểm muôn đời của sóng. Sóng hồn nhiên, quyết liệt không chịu bó mình trong sông chật hẹp, sóng tìm ra biển lớn để thỏa sức vẫy vùng: Sông không hiểu nổi mình/ Sóng tìm ra tận be. Mượn sóng để nói chuyện lòng mình, Xuân Quỳnh đã diễn tả thật cụ thể những trạng thái vô cùng phong phú, phức tạp của trái tim người phụ nữ đang yêu.
Đến khổ thứ hai Xuân Quỳnh khẳng định chân lí muôn đời của tình yêu. Con sóng từ ngàn xưa cho đến mai sau vẫn cồn cào trong lòng biển cả, cũng như khát vọng tình yêu là vĩnh hằng, muôn thuở, nhất là trong trái tim tuổi trẻ. Cũng như tâm lí quen thuộc của bao người con gái, khi yêu trái tim người phụ nữ vốn có nhiều âu lo, trăn trở. Ở những khổ thơ tiếp theo, nhân vật em đang tìm cách cắt nghĩa lí giải nơi bắt đầu của tình yêu, đi tìm cội nguồn của tình yêu. Nhưng “Làm sao định nghĩa được tình yêu” (Xuân Diệu), tình yêu tựa hồ như gió như mây, hồn nhiên như hoa lá và khó hiểu, bất ngờ như biển cả, bí ẩn như vũ trụ vậy.
Trong bài thơ Xuân Quỳnh đã nói lên qui luật tất yếu của tình yêu. Tình yêu bao giờ cũng gắn liền với nỗi nhớ. Nếu như con sóng nhớ bờ ở tầng sâu, bề rộng của đại dương, chế ngự cả không gian, thời gian thì em nhớ anh trong từng hơi thở, ý nghĩ. Lòng em nhớ đến anh/ Cả trong mơ còn thức. Một nỗi nhớ mãnh liệt, thường trực cả khi thức, khi ngủ, xâm nhập vào tiềm thức, cuồn cuộn vô hồi vô hạn. Bài thơ kết lại bằng một khát vọng da diết về một tình yêu chung thủy, vững bền vĩnh cửu, bất tử hóa tình yêu đến muôn đời: “Giữa biển lớn tình yêu/ Để ngàn năm còn vỗ”. Mong muốn tình yêu đôi lứa mãi mãi vĩnh hằng là khao khát rất đỗi nhân văn của một Xuân Quỳnh hồn hậu, đằm thắm. Trong suốt đời thơ của mình, không ít lần thi sĩ khẳng định lại sự bất tử của tình yêu. Xuân Quỳnh luôn tha thiết với một tình yêu vượt lên biên giới của sự sống và cái chết: “Em trở về đúng nghĩa trái tim em/ Là máu thịt đời thường ai cũng có/ Vẫn ngừng đập khi cuộc đời không còn nữa/ Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi”.
Trà Hoa Nữ