Ảnh minh hoạ.

Từ dầu mỏ đến vàng, hầu như mọi mặt hàng chính đều được định giá và giao dịch bằng USD, cung cấp một điểm tham chiếu ổn định xuyên biên giới. Tính thanh khoản của USD là vô song, khiến nó trở thành đồng tiền mặc định cho các thị trường tài chính và giao dịch trên toàn thế giới.

Trái ngược với đồng nhân dân tệ của Trung Quốc - nơi kiểm soát vốn và khả năng chuyển đổi một phần hạn chế việc sử dụng quốc tế hóa của nó. Ngay cả khi các quốc gia điều chỉnh mối quan hệ không dễ dàng với Mỹ, họ vẫn sử dụng đồng USD như một kênh dự trữ của mình.

Trong hai thập kỷ qua, tỷ trọng USD trong ngoại hối toàn cầu đã giảm từ hơn 70% xuống còn hơn 50%, tuy nhiên đồng euro chỉ tăng khiêm tốn lên 20% - một tín hiệu cho thấy không có sự thay thế lớn nào xuất hiện.

Đồng tiền của Trung Quốc, mặc dù có tham vọng, vẫn nắm giữ một phần tương đối nhỏ trong dự trữ toàn cầu. Sự thống trị của USD vẫn tồn tại, vốn được hỗ trợ bởi chiều sâu tuyệt đối của thị trường chứng khoán và nợ của Mỹ, mở ra các con đường cho đầu tư, phòng ngừa rủi ro và tiết kiệm mà không quốc gia nào khác có thể sánh kịp.

Hơn nữa, sự thống trị của USD, vốn được củng cố bởi hệ thống SWIFT, xương sống của các khoản thanh toán toàn cầu, không có bất kỳ giải pháp thay thế thực sự khả thi nào. Trong khi sự bất mãn với chính sách của Mỹ ngày càng tăng, cơ sở hạ tầng và tính thanh khoản hỗ trợ USD đảm bảo rằng, trong tương lai gần, nó vẫn là vua.

Tác giả, cũng là nhà phân tích quan hệ quốc tế và cố vấn cấp cao của “Global Asia Consulting”, nhận định: "Bạn có thể ghét nước Mỹ nếu bạn muốn nhưng bạn vẫn không thể ghét đồng USD". Hệ thống tiền tệ được bảo đảm bằng vàng, tiền kỹ thuật số, tiền điện tử và trao đổi hàng hóa.

Sức hấp dẫn của hệ thống tiền tệ được bảo chứng bằng vàng, tiền kỹ thuật số, tiền điện tử và thậm chí là trao đổi hàng hóa đều quy về một câu hỏi cốt lõi: Liệu bất kỳ loại nào trong số này có thể mang lại sự ổn định, thanh khoản và tính linh hoạt mà nền kinh tế hiện đại cần không?

Về mặt lý thuyết, tiền tệ được bảo chứng bằng vàng nghe có vẻ hấp dẫn - xét cho cùng, nó gắn tiền với một tài sản hữu hình. Nhưng trên thực tế, nó không linh hoạt. Tăng trưởng kinh tế thường nhanh hơn các phát hiện mỏ vàng mới, nghĩa là sẽ không có đủ vàng để hỗ trợ khối lượng tiền tệ đang lưu hành.

Đây là một thách thức trong thế kỷ XX, đặc biệt là trong các cuộc khủng hoảng khi chính phủ cần in tiền để ổn định nền kinh tế nhưng lại bị hạn chế bởi dự trữ vàng. Hơn nữa, nếu các quốc gia quay lại với vàng, họ sẽ mất đi sự linh hoạt để điều chỉnh chính sách tiền tệ của mình trong thời kỳ suy thoái, vì họ sẽ bị hạn chế bởi dự trữ vàng của mình.
Về cơ bản, một hệ thống được hỗ trợ bằng vàng có thể gây ra tình trạng giảm phát, lãi suất cao hơn và hạn chế khả năng ứng phó với các cuộc khủng hoảng tài chính của một quốc gia.

Tiền kỹ thuật số, tức là tiền tệ tập trung do chính phủ phát hành (như tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương), mang lại sự linh hoạt hơn. Chúng có thể hợp lý hóa các giao dịch, giảm tình trạng làm giả và thậm chí tăng cường sự hòa nhập tài chính. Tuy nhiên, chúng vẫn dựa vào lòng tin vào việc chính phủ phát hành.

Ngoài ra, tiền kỹ thuật số sẽ thừa hưởng những điểm yếu cơ bản giống như các hệ thống tiền pháp định, chẳng hạn như rủi ro lạm phát và sự phụ thuộc vào một cơ quan trung ương. Mặc dù tiền kỹ thuật số có thể hoạt động như một phương tiện bổ sung cho các hệ thống hiện tại, nhưng về cơ bản chúng không thay đổi cách thức tạo ra hoặc quản lý giá trị trong một nền kinh tế - chúng chỉ đơn giản là cung cấp một định dạng kỹ thuật số mới.

Mặt khác, tiền điện tử là phi tập trung và thường có tham vọng thay thế hoàn toàn các hệ thống tiền tệ truyền thống. Tuy nhiên, tính biến động và sự không chắc chắn về mặt quy định và việc áp dụng hạn chế của chúng khiến chúng không phù hợp để làm tiền tệ ổn định hàng ngày.

Mặc dù chúng có thể hoạt động như tài sản đầu cơ hoặc thậm chí cho những trường hợp sử dụng thích hợp, tuy nhiên các nền kinh tế chính thống cần những kho lưu trữ giá trị ổn định và tiền tệ có thể dự đoán được để giao dịch.

Quan trọng nhất, bản chất phi tập trung của tiền điện tử khiến chúng khó kiểm soát trong khủng hoảng - chính phủ không thể can thiệp để ổn định giá cả hoặc đảm bảo thanh khoản, điều này rất quan trọng trong thời kỳ kinh tế khó khăn.

Cuối cùng, trao đổi hàng hóa dường như thậm chí còn ít có khả năng trở thành giải pháp có thể mở rộng quy mô. Trao đổi hàng hóa rất kém hiệu quả: nó dựa vào "sự trùng hợp kép của mong muốn", nghĩa là cả hai bên phải có thứ mà bên kia mong muốn. Điều này có thể hiệu quả trong các nền kinh tế địa phương hoặc quy mô nhỏ nhưng không thực tế đối với thương mại toàn cầu.

Sự phối hợp và cơ sở hạ tầng cần thiết để tạo điều kiện cho các giao dịch phức tạp là không khả thi đối với những giao dịch quy mô lớn. Các nền kinh tế hiện đại phụ thuộc vào một phương tiện trao đổi đáng tin cậy để xử lý những giao dịch nhanh chóng và hiệu quả, điều mà trao đổi hàng hóa không có.

mỗi hệ thống đều có tiềm năng nhưng không cung cấp được giải pháp thay thế thực tế và toàn diện cho tiền pháp định. Hệ thống hiện tại - mặc dù có khiếm khuyết – song cung cấp được tính thanh khoản, tính ổn định và tính linh hoạt cần thiết để quản lý thương mại toàn cầu và nền kinh tế quốc gia, những thuộc tính mà các hệ thống vàng, kỹ thuật số và tiền điện tử phải vật lộn để sao chép đầy đủ.

Anh Mai