Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu với báo chí sau khi ký Sắc lệnh Hành pháp, cùng với Bộ trưởng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ Robert F. Kennedy Jr. (trái) và ứng cử viên Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick (phải), tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng ở Washington, DC vào ngày 25/2/2025. Ảnh: AFP/Getty Images

"Chúng tôi sẽ bán thẻ vàng", ông Trump phát biểu từ Phòng Bầu dục. "Bạn có thẻ xanh. Đây là thẻ vàng. Chúng tôi sẽ định giá cho thẻ đó khoảng 5 triệu USD và điều đó sẽ mang lại cho bạn các đặc quyền của thẻ xanh, cộng với đó sẽ là con đường trở thành công dân. Và những người giàu có sẽ đến đất nước chúng ta bằng cách mua loại thẻ này”, ông Trump nói.

Ông Trump cho biết việc bán thẻ sẽ bắt đầu trong khoảng hai tuần nữa và gợi ý rằng hàng triệu thẻ như vậy có thể được bán.

Khi được hỏi liệu ông có cân nhắc bán thẻ cho các nhà tài phiệt Nga hay không, Trump trả lời: “Có thể. Tôi biết một số nhà tài phiệt Nga là những người rất tốt bụng”.

Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cho biết loại thẻ này sẽ thay thế chương trình thị thực nhà đầu tư nhập cư EB-5 của chính phủ, cho phép các nhà đầu tư nước ngoài bơm tiền vào các dự án của Mỹ tạo ra việc làm và sau đó nộp đơn xin thị thực để nhập cư vào Mỹ.

“Tất nhiên, họ sẽ phải trải qua quá trình thẩm tra”, ông Lutnick nói, “để đảm bảo rằng họ là những công dân toàn cầu tuyệt vời, đẳng cấp thế giới”.

Được Quốc hội lập ra vào năm 1992, chương trình EB-5 có thể cấp thẻ xanh cho những người nhập cư đầu tư tối thiểu ít nhất 1.050.000 USD hoặc 800.000 USD vào các khu vực kinh tế khó khăn được gọi là khu vực việc làm mục tiêu, để tạo việc làm cho người lao động Mỹ, theo trang web của Cơ quan Di trú và Nhập tịch Mỹ.

Các doanh nghiệp có liên hệ với ông Trump và gia đình ông cũng đã sử dụng chương trình này để tài trợ cho các dự án phát triển bất động sản lớn.

Chương trình này đã vấp phải sự chỉ trích của cả hai đảng từ các nhà lập pháp tại Quốc hội trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, với nhiều cảnh báo rằng chương trình đã đi chệch khỏi mục tiêu và cần được cải cách.

Vào năm 2019, chính quyền của ông Trump đã có động thái tăng số tiền đầu tư tối thiểu cho các khu vực kinh tế mục tiêu lên 900.000 USd và 1,8 triệu USD ở các địa điểm khác, nhưng một thẩm phán liên bang đã bác bỏ thay đổi này vào năm 2021, khi phát hiện ra rằng quyền Bộ trưởng An ninh Nội địa đã cho phép áp dụng quy định này chưa được bổ nhiệm đúng cách.

Chương trình được gia hạn lần cuối vào năm 2022 dưới thời ông Biden, với yêu cầu đầu tư tối thiểu được nâng lên mức hiện tại.

Cơ hội hay đặc quyền?

Kế hoạch của ông Trump ngay lập tức làm dấy lên tranh luận. Những người ủng hộ cho rằng đây là một cách hiệu quả để thu hút vốn đầu tư, thúc đẩy kinh tế và tạo việc làm.

Tuy nhiên, nhiều người chỉ trích đề xuất này là một hình thức “bán quốc tịch” chỉ dành cho giới siêu giàu, tạo sự bất công với những người nhập cư bình thường phải mất nhiều năm để có quyền cư trú hợp pháp.

Đề xuất này cũng cho thấy cách tiếp cận nhập cư của Trump trong cuộc bầu cử 2024. Trong khi ông muốn siết chặt biên giới đối với người nhập cư không có giấy tờ, thì lại mở cửa cho giới siêu giàu. Điều này có thể giúp ông thu hút các cử tri bảo thủ và giới doanh nhân, nhưng cũng có thể tạo ra phản ứng ngược từ những người lao động và cộng đồng nhập cư.

Dù kế hoạch “thẻ vàng” của Trump có thành hiện thực hay không, nó chắc chắn sẽ trở thành một chủ đề nóng trong cuộc tranh luận chính trị sắp tới. Liệu đây sẽ là một chiến lược kinh tế đột phá hay chỉ là một đề xuất gây tranh cãi?

Anh Mai