(QK7 Online) - Năm 2017, tôi nhận nhiệm vụ lập hồ sơ khoa học nâng cấp quốc gia cho di tích lịch sử Khu vực đồn Long Khốt (ấp Trung Chánh, xã Thái Bình Trung, huyện Vĩnh Hưng, tỉnh Long An) nên có cơ hội tìm hiểu thông tin về những người lính Sư đoàn 5 chiến đấu hy sinh trên chiến trường Long Khốt. Tôi thực sự bất ngờ và xúc động trước những cống hiến, hy sinh to lớn của các anh cho quê hương Long An.
Thắp nến tri ân anh hùng liệt sĩ tại Đồn Long Khốt. Ảnh: CTV
Trên chiến trường Long Khốt xưa (1972 - 1975), các anh đã tham gia chiến đấu nhiều trận ác liệt, lập nhiều thành tích đóng góp to lớn vào công cuộc giải phóng miền Nam thống nhất đất nước. Tại đây, đồng đội của các anh - hơn 1.000 cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn 174 và các đơn vị phối hợp khác thuộc Sư đoàn 5 đã vĩnh viễn nằm lại.
Sở dĩ, nơi đây xảy ra các trận đánh lớn, ác liệt và hy sinh nhiều như vậy phải kể đến vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng của Long Khốt. Trong giai đoạn kháng chiến chống đế quốc Mỹ, khu vực đồn Long Khốt có chi khu Long Khốt là điểm trọng yếu chiến lược hàng đầu trên tuyến hành lang biên giới quận Tuyên Bình (Vùng 8 của ta). Chi khu Long Khốt được xem là “pháo đài chống cộng vùng biên giới”, là chốt điểm trọng yếu bảo vệ thị trấn Mộc Hóa và khu vực Gò Măng Đa cũng như khống chế toàn bộ tuyến hành lang biên giới.
Trong Chiến dịch Nguyễn Huệ 1972 Sư đoàn 5 được Quân ủy, Bộ chỉ huy Miền giao nhiệm vụ đánh chi khu Long Khốt, giải phóng một số quận, chi khu quân sự, đánh quỵ Sư đoàn 7 ngụy Sài Gòn, tạo điều kiện thúc đẩy phong trào quần chúng nổi dậy, mở rộng vùng giải phóng Kiến Tường, Kiến Phong, Long An, Định Tường (Mỹ Tho). Bắt đầu từ ngày 9/6/1972, lực lượng của Sư đoàn 5 chủ yếu là Trung đoàn 174 (Trung đoàn 2) phối hợp với Trung đoàn 1, Trung đoàn 3 và du kích xã Thái Bình Trung tấn công chi khu Long Khốt. Trận đánh diễn ra vô cùng ác liệt kéo dài đến 16/6/1972 nhưng không chiếm được đồn địch. Trung đoàn 174 bị tổn thất lớn về quân số và vũ khí trang bị, thương vong hơn 200 cán bộ, chiến sĩ.
Bước sang đợt hoạt động mùa khô năm 1973 - 1974, Trung đoàn 174 được giao nhiệm vụ tiêu diệt chi khu Long Khốt một lần nữa. Lần này Trung đoàn được tăng cường thêm 1 Tiểu đoàn Đặc công của Trung đoàn 367 và 2 khẩu pháo 85 mm, 3 xe thiết giáp PT85. Trận đánh diễn ra từ đêm 28 đến ngày 29/4/1974. Địch phản công quyết liệt, sử dụng pháo binh, máy bay đánh chặn các mũi tiến công của ta. Nhờ có sự chuẩn bị trước nên cuối cùng ta đã làm chủ hoàn toàn chi khu Long Khốt, loại khỏi vòng chiến đấu 150 tên địch, thu 69 súng, bắn rơi 3 máy bay và phá hủy toàn bộ hệ thống phòng thủ của địch tại Long Khốt.
Sau đó, Trung đoàn 174 tiếp tục giải phóng các chốt điểm của địch như Thái Trị, Gò Da, Chùa Nổi, hoàn thành nhiệm vụ khai thông tuyến hành lang vào trung tâm Đồng Tháp Mười, kết thúc thắng lợi đợt hoạt động mùa khô năm 1973-1974. Sau đó, Trung đoàn 174 tiếp tục cùng lực lượng địa phương Long An chiến đấu nhiều trận bảo vệ và mở rộng vùng giải phóng nhất là ở Vùng 8 cho đến ngày miền Nam giải phóng, thống nhất đất nước (30/4/1975).
Từng gốc cây, ngọn cỏ chiến trường Long Khốt đã thấm đẫm máu xương của hơn 1.110 liệt sĩ của Sư đoàn 5. Trong đó Trung đoàn 174 có số liệt sĩ nhiều nhất là 791 liệt sĩ. Số liệt sĩ thống kê trên vẫn chưa đầy đủ do chưa kể các lực lượng địa phương Kiến Tường đã phối hợp chiến đấu, hy sinh và chưa cập nhật hết số liệt sĩ của Sư đoàn 5. Theo Đại tá Trần Thế Tuyển, Trưởng ban Liên lạc truyền thống CCB Trung đoàn 174 tại TP Hồ Chí Minh ghi nhận: “Hàng trăm và nếu cả mặt trận hàng ngàn đồng đội đã ngã xuống giữa dòng sông biên giới và cánh đồng Long Khốt này”.
Đền thờ liệt sĩ tại khu di tích được khang trang như hiện nay, lễ giỗ hội và tưởng niệm anh hùng liệt sĩ hàng năm càng được long trọng hơn và hồ sơ di tích lịch sử quốc gia Khu vực đồn Long Khốt nhanh chóng hoàn thành cũng chính nhờ sự tận tình đóng góp tâm, trí và vật lực của các anh, những người lính Trung đoàn 174, Sư đoàn 5 từng chiến đấu ở chiến trường Long Khốt.
Cống hiến của các anh, những người lính Trung đoàn 174, Sư đoàn 5 xưa và nay cho quê hương Long An, chúng tôi sẽ mãi mãi ghi nhận, trân trọng và tri ân.
Nguyễn Phương Thảo
DỰ BÁO THỜI TIẾT
