Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Getty Images

"Nếu Mỹ khăng khăng theo cách của riêng mình, Trung Quốc sẽ thực hiện mọi biện pháp đối phó cần thiết để bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình", một phát ngôn viên của Bộ Thương mại cho biết trong một tuyên bố.

“Chúng tôi kêu gọi phía Mỹ không lặp lại sai lầm của chính mình và sớm quay trở lại đúng hướng để giải quyết xung đột thông qua đối thoại trên cơ sở bình đẳng”, phía Trung Quốc cho hay.

Tuyên bố này được đưa ra sau thông báo của ông Trump vào thứ Năm 27/2 về việc áp thuế bổ sung 10% đối với Trung Quốc bắt đầu từ ngày 4/3, trùng với thời điểm bắt đầu các cuộc họp thường niên của quốc hội Trung Quốc.

Mức thuế mới sẽ được áp dụng ngoài mức thuế 10% mà Trump đã áp dụng đối với Trung Quốc vào ngày 4/2.

Ông Trump tuyên bố hai đợt thuế đối với Trung Quốc đang được áp dụng để đáp trả vai trò của quốc gia châu Á này trong hoạt động buôn bán fentanyl. Loại thuốc gây nghiện này, tiền chất của nó chủ yếu được sản xuất tại Trung Quốc và Mexico, đã gây ra hàng chục nghìn ca tử vong do dùng thuốc quá liều mỗi năm tại Mỹ.

Neil Thomas, một thành viên nghiên cứu chính trị Trung Quốc tại Asia Society, cho biết qua email rằng: "Trong ngắn hạn, phản ứng của Trung Quốc có thể bao gồm việc tăng thuế đối với một số mặt hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ, thêm nhiều công ty Hoa Kỳ vào danh sách các thực thể không đáng tin cậy và có khả năng thắt chặt hơn nữa việc kiểm soát xuất khẩu đối với các khoáng sản quan trọng".

Ông lưu ý rằng ông vẫn hy vọng rằng hành động trả đũa của Bắc Kinh sẽ vẫn "có chừng mực", vì Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có khả năng sẽ có cuộc gặp gỡ với ông Trump và khởi xướng các cuộc đàm phán để tránh các biện pháp gây thêm áp lực lên tăng trưởng kinh tế của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vốn đã chậm chạp.

Xuất khẩu của Trung Quốc là điểm sáng hiếm hoi trong nền kinh tế đang chậm lại. Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc.

Ông Alfredo Montufar-Helu, người đứng đầu trung tâm Trung Quốc tại The Conference Board, cho biết trong khi Bắc Kinh có thể duy trì lập trường "kiềm chế", các động thái sắp tới có thể sẽ nhắm vào các ngành công nghiệp quan trọng nhất đối với những người ủng hộ ôngTrump.

Ông cho biết Trung Quốc muốn để lại một số chỗ cho các cuộc đàm phán tiếp theo vì họ hy vọng sẽ tránh được mức thuế nhập khẩu thậm chí còn cao hơn và các biện pháp "sửa chữa" khác của Washington.

Sau đợt áp thuế đầu tiên vào đầu tháng này, các biện pháp trả đũa của Trung Quốc bao gồm tăng thuế đối với một số mặt hàng năng lượng nhập khẩu của Mỹ và đưa hai công ty Mỹ vào danh sách các thực thể không đáng tin cậy có thể hạn chế khả năng kinh doanh của họ tại quốc gia châu Á này.

Giọng điệu mạnh mẽ hơn

Mặc dù thiếu thông tin cụ thể, tuyên bố của Bộ Thương mại Trung Quốc vào thứ Sáu đã có giọng điệu mạnh mẽ hơn so với phản ứng của quốc gia này đối với mức thuế 10% ban đầu vào đầu tháng này.

Ông Montufar-Helu cho biết thông cáo mới nhất "gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng chính phủ Trung Quốc sẵn sàng đáp trả để bảo vệ lợi ích quốc gia và họ sẽ không 'khuất phục'".

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng đã cứng rắn hơn trong phản ứng với mức thuế quan vào thứ Sáu. Hành động "gây sức ép, ép buộc và đe dọa" Trung Quốc bằng thuế quan của Mỹ sẽ chỉ phản tác dụng, người phát ngôn Lin Jian cho biết trong các bình luận bằng tiếng Trung được truyền thông nhà nước đưa tin.

Ông Deborah Elms, người đứng đầu chính sách thương mại tại Hinrich Foundation, nói với CNBC rằng thông báo về mức thuế bổ sung của ông Trump sẽ "đẩy Trung Quốc vào vị thế cho rằng một thỏa thuận có thể không khả thi hoặc không thể đạt được trong tương lai gần".

"Điều đó khiến Bắc Kinh có hai lựa chọn: hoặc tiếp tục đưa ra các phản ứng có chừng mực với hy vọng tránh leo thang hơn nữa và thậm chí có thể hủy bỏ các biện pháp hiện có; hoặc thực hiện các biện pháp lớn hơn nhiều", bà nói thêm, vì "các biện pháp khiêm tốn trước đây là không đủ và mối đe dọa về sự leo thang trong tương lai không được coi trọng đủ".

Nhiều khả năng sẽ có thêm thuế quan

Vào đầu nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump đã ra lệnh cho chính quyền của mình điều tra việc Bắc Kinh tuân thủ thỏa thuận thương mại đã đạt được trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông vào năm 2020. Kết quả cuối cùng của đánh giá sẽ được gửi cho ông Trump vào ngày 1/4.

Điều đó có thể tạo tiền đề cho các hành động tiếp theo của cái mà ông Trump gọi là "thuế quan qua lại", tăng thuế đối với nhiều quốc gia bao gồm cả Trung Quốc để phù hợp với mức thuế hiện tại của họ đối với hàng nhập khẩu của Mỹ.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội vào thứ năm, tổng thống Mỹ đã xác nhận rằng "Ngày áp dụng Thuế quan qua lại vào ngày 2/4 sẽ vẫn có hiệu lực đầy đủ".

Trung Quốc cũng đã tăng cường kiểm soát xuất khẩu các khoáng sản quan trọng mà Mỹ cần.

Ông Stephen Olson, một thành viên cấp cao thỉnh giảng tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á và là cựu nhà đàm phán thương mại của Mỹ, cho biết: "Mũi tên sắc nhất mà Trung Quốc có trong ống tên của mình là hạn chế quyền tiếp cận của Mỹ đối với các khoáng sản quan trọng mà không thể dễ dàng tìm được ở nơi khác".

Anh Mai