Tháng 12/2024, trong số 51 trái phiếu đến kỳ đáo hạn, có tới 15 trái phiếu được VIS Rating đánh giá không thể hoàn trả nợ gốc đúng hạn. Đây là tỷ lệ chiếm tới 30%, vượt xa mức trung bình 20% của 11 tháng đầu năm.

Đặc biệt, bất động sản và năng lượng là hai ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, đóng góp phần lớn vào nhóm trái phiếu rủi ro cao.

Tình trạng này không chỉ là hiện tượng ngẫu nhiên, mà phản ánh áp lực tài chính ngày càng gia tăng của các doanh nghiệp.

VIS Rating nhấn mạnh, có tới 88% các tổ chức phát hành (TCPH) phi tài chính trong tháng 11/2024 có hồ sơ tín nhiệm yếu, dòng tiền hoạt động âm và khả năng thanh toán nợ thấp.

Với ngành bất động sản, chiếm 45% tổng giá trị trái phiếu đáo hạn trong 12 tháng tới, nguy cơ vỡ nợ là điều khó tránh khỏi nếu không có các giải pháp kịp thời.

Nỗi lo nợ xấu đã trực tiếp làm giảm sự quan tâm của nhà đầu tư vào thị trường TPDN. Giá trị giao dịch thứ cấp trong tháng 11/2024 giảm mạnh 18% so với tháng trước, chỉ đạt trung bình 5,2 nghìn tỷ đồng/ngày. Các trái phiếu không có tài sản đảm bảo hoặc được bảo đảm bằng cổ phiếu không niêm yết tiếp tục là điểm nóng rủi ro. Điển hình là trường hợp của CTCP Crystal Bay, với giá trị gốc chậm trả 421 tỷ đồng, được bảo đảm bởi cổ phiếu của một công ty chưa niêm yết, khiến nhà đầu tư càng thêm lo lắng.

Báo cáo từ VIS Rating chỉ ra rằng nhóm bất động sản nhà ở chiếm tới 60% tổng lượng trái phiếu chậm trả, trong khi nhóm năng lượng đứng đầu với tỷ lệ chậm trả lên tới 44%. Xu hướng này cho thấy những khó khăn sẽ còn kéo dài trong năm 2025, khi dòng tiền từ hoạt động kinh doanh không đủ để bù đắp áp lực nợ.

Ngoài ra, xu hướng gia tăng phát hành trái phiếu riêng lẻ, chiếm phần lớn lượng phát hành trong 11 tháng đầu năm 2024, tiếp tục làm tăng tính thiếu minh bạch của thị trường. Theo VIS Rating, chỉ 10,2% tổng lượng trái phiếu phát hành trong năm được thực hiện ra công chúng, để lại nhiều lỗ hổng trong quản lý rủi ro.

Trong bối cảnh khó khăn, việc tái cấu trúc nợ được xem là giải pháp ưu tiên hàng đầu. Tỷ lệ thu hồi nợ chậm trả đã tăng nhẹ lên 21,7% trong tháng 11/2024, nhưng đây vẫn là mức quá thấp để giảm thiểu rủi ro hệ thống. Các chính sách hỗ trợ từ phía Chính phủ, bao gồm giãn nợ, giảm lãi suất và cải thiện môi trường tín dụng, là điều cần thiết để ngăn chặn nguy cơ lan rộng của nợ xấu.

VIS Rating cũng khuyến cáo rằng việc minh bạch hóa thông tin tài chính và tăng cường các tiêu chuẩn tín nhiệm là chìa khóa để khôi phục niềm tin nhà đầu tư. Đối với nhà đầu tư cá nhân, chiến lược an toàn nhất là tập trung vào các trái phiếu được xếp hạng tín nhiệm cao và đa dạng hóa danh mục để giảm thiểu rủi ro.

Tỷ lệ trái phiếu chậm trả gia tăng không chỉ là con số thống kê, mà còn là lời cảnh báo về những vấn đề cơ bản trong cấu trúc thị trường tài chính Việt Nam. Nếu không có các biện pháp khắc phục kịp thời, sự bất ổn này có thể trở thành yếu tố gây áp lực lớn lên toàn nền kinh tế.

Trong giai đoạn đầy thách thức này, việc nâng cao năng lực quản trị tài chính của các doanh nghiệp và xây dựng một môi trường đầu tư minh bạch, đáng tin cậy sẽ là yếu tố quyết định để đảm bảo sự phát triển bền vững cho thị trường TPDN. Nhà đầu tư và doanh nghiệp, hơn bao giờ hết, cần phải có những bước đi cẩn trọng và sáng suốt để vượt qua cơn sóng gió này.

Anh Mai