Ảnh minh họa. 

Cụ thể Việt Nam đã nhập khẩu khoảng 139.000 tấn cà phê với tổng kim ngạch gần 527 triệu USD, tăng 36% về khối lượng và 76% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân của tình trạng tăng nhập khẩu mạnh này chủ yếu là do nguồn cung trong nước khan hiếm, nhất là khi nhu cầu cà phê nội địa tăng cao trong các tháng cuối vụ​.

Tính riêng trong tháng 9, Việt Nam đã nhập khẩu 14.400 tấn cà phê, trị giá gần 65 triệu USD, với mức tăng trưởng ấn tượng 54% về khối lượng và 132% về giá trị so với tháng 9/2022. Các sản phẩm nhập khẩu bao gồm cả cà phê nhân và cà phê chế biến (rang xay và hòa tan), với giá nhập khẩu thấp hơn giá xuất khẩu.

Cụ thể, giá cà phê nhân nhập khẩu trung bình ở mức 4.194 USD/tấn, trong khi giá xuất khẩu trung bình đạt 5.022 USD/tấn. Cà phê chế biến nhập khẩu với mức giá trung bình 7.580 USD/tấn, thấp hơn đáng kể so với giá xuất khẩu 9.269 USD/tấn​

Các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu nhập cà phê nhân từ các quốc gia như Lào, Indonesia, Brazil, Colombia, Ethiopia và Peru. Phần lớn cà phê nhập khẩu được sử dụng để sản xuất cà phê hòa tan cho thị trường tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Ngoài ra, một lượng nhỏ cà phê chế biến nhập khẩu phục vụ tiêu thụ nội địa, góp phần đa dạng hóa sản phẩm trong nước và phục vụ nhu cầu thị trường.

Dù lượng nhập khẩu tăng cao, Việt Nam vẫn là một trong những quốc gia xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới, chỉ đứng thứ hai sau Brazil. Theo Tổ chức Cà phê Thế giới (ICO), Việt Nam xuất khẩu hơn 4,9 tỷ USD trong niên vụ 2023-2024, phần lớn là cà phê nhân sống, chiếm trên 90% tổng cơ cấu xuất khẩu cà phê toàn cầu. Các thị trường xuất khẩu chính của cà phê Việt Nam bao gồm Hoa Kỳ, Đức, và Ý.

Mặc dù giá cà phê thế giới biến động, Việt Nam vẫn duy trì được vị trí xuất khẩu lớn nhờ vào khả năng cung cấp số lượng lớn, đặc biệt là các loại cà phê Robusta chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu của nhiều thị trường.

Thị trường cà phê thế giới và tác động đến Việt Nam

Trên quy mô toàn cầu, sản lượng cà phê niên vụ 2023-2024 ước đạt khoảng 178 triệu bao (mỗi bao 60kg), tăng 6% so với niên vụ trước. Trong khi đó, tiêu thụ cà phê đạt 177 triệu bao, dẫn đến tình trạng thặng dư nhẹ khoảng 1 triệu bao.

Tình trạng thặng dư này có thể tác động đến giá cà phê trong các tháng tới, khi cung vượt cầu có thể gây áp lực lên giá bán trên thị trường. Cấu trúc xuất khẩu cà phê trên toàn cầu vẫn duy trì với hơn 90% là cà phê nhân sống, trên 9% là cà phê hòa tan và dưới 1% là cà phê rang xay​

Trong bối cảnh thị trường quốc tế có nhiều biến động, ngành cà phê Việt Nam đang đối mặt với cả cơ hội và thách thức. Việc gia tăng nhập khẩu nhằm duy trì nguồn cung ổn định cho chế biến và tiêu dùng trong nước có thể giúp ổn định giá cả và đáp ứng nhu cầu thị trường. Tuy nhiên, cạnh tranh về chất lượng và giá cả sẽ là thách thức lớn khi nhiều quốc gia xuất khẩu lớn như Brazil và Colombia cũng có xu hướng gia tăng sản lượng để duy trì thị phần.

Với mục tiêu nâng cao vị thế và gia tăng giá trị xuất khẩu, ngành cà phê Việt Nam đang hướng tới phát triển các sản phẩm cà phê chế biến sâu và nâng cao tiêu chuẩn chất lượng. Đầu tư vào công nghệ chế biến, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và mở rộng thị trường xuất khẩu mới là các bước đi cần thiết để duy trì vị trí dẫn đầu trong xuất khẩu cà phê và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao từ các thị trường quốc tế​. 

Bảo Minh