Nỗ lực vượt khó
Mỗi mùa tìm kiếm đồng đội là một cảm xúc thiêng liêng khó tả đối với cán bộ, chiến sĩ Đội K73, Bộ CHQS tỉnh Long An. Đầu năm 2024, chúng tôi có dịp trở lại mảnh đất Pailin, Vương quốc Campuchia. Những cảnh tang thương của chiến tranh đã phai mờ thay vào đó là những đồi núi với bạt ngàn cây trái. Tốc độ phát triển nhanh của những vùng quê nơi đất bạn đã và đang từng ngày làm thay đổi địa hình, địa vật, tạo nên khó khăn trong công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ của Đội.
Hài cốt liệt sĩ Quân tình nguyện và các chuyên gia Việt Nam được đội K73 quy tập trên địa bàn tỉnh Battambang.
Biết khó nhưng không thoái lui, chùn bước, cán bộ, chiến sĩ Đội K73 vẫn nỗ lực từng giờ, từng phút để nhiệm vụ của đơn vị mang lại ý nghĩa như tên gọi của nó. Từ nguồn tin có hài cốt liệt sĩ Quân tình nguyện Việt Nam do ông Úc Chan, người dân tỉnh Pailin, Campuchia cung cấp, Thiếu tướng Chuon Vy Chất, Đội trưởng Đội Hợp tác tỉnh Pailin dẫn Đội K73 lên một ngọn đồi tại xã Stueng Trang, huyện Salakrau, tỉnh Pailin. Bên dưới những lớp đất đá, các chiến sĩ Đội K73 đào lên những mảnh xương đầu tiên đã xuất hiện, ngoài ra những di vật quan trọng như vỏ đạn, vải tăng cũng được tìm thấy. Mặc dù không có được thông tin liên quan tên tuổi, quê quán của liệt sĩ nhưng những điều làm cả đội hết sức vui mừng là những mẫu răng của bộ hài cốt tại đây còn rất nguyên vẹn. Đây là cơ sở quan trọng cho việc thực hiện giám định AND để dễ dàng tìm kiếm thân nhân liệt sĩ sau này.
Ông Úc Chan chia sẻ: “Khi làm rẫy trên ngọn đồi này, tôi đã phát hiện hài cốt, nghi ngờ là hài cốt của bộ đội Việt Nam. Vì vậy, tôi đã trình báo thông tin cho chính quyền tại đây. Tôi rất mừng vì đây chính là hài cốt của bộ đội Việt Nam. Cảm ơn các bạn đã giúp chúng tôi rất nhiều trong thời kỳ chiến tranh. Tìm được hài cốt của bộ đội Việt Nam cũng như một cách chúng tôi tri ân những người bạn đã hy sinh vì dân tộc chúng tôi”.
Chu đáo, nghĩa tình với Liệt sĩ
Đợt 2, giai đoạn XXIII (mùa khô 2023-2024), đối với bộ phận thực hiện nhiệm vụ tại tỉnh Battambang đã nhanh chóng di chuyển xuống địa bàn xã Phlov Meas, huyện Rotonak Mondol. Thượng tá Trần Hùng Cường, Chính trị viên Đội K73 liên hệ chùa Ph'Num Chòm Băng làm nơi tá túc. Căn chòi nhỏ đơn sơ gần bờ suối là nơi ngủ nghỉ, sinh hoạt, che mưa che nắng của 25 cán bộ, chiến sĩ. Không phút nghỉ ngơi, cán bộ, chiến sĩ đã nhanh chóng bắt tay vào công việc đào tìm tại một địa điểm thuộc ấp Phlov Meas. Hàng chục cái hố có độ sâu khoảng 2m được cán bộ và chiến sĩ đội K73 liên tục đào trong suốt nhiều ngày. Tưởng chừng không chút hy vọng, thì một “mảnh tăng” màu xanh đã xuất hiện. Chỉ cần một thông tin nhỏ đó đã tiếp thêm động lực tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ. Mệt mỏi dường như tan biến, thay vào đó, mọi người cùng căn dặn nhau phải cẩn thận, nhẹ nhàng để không làm đau các chú thêm một lần nữa.
Lễ an táng 130 hài cốt liệt sĩ tại nghĩa trang liên huyện Tân Hưng, Vĩnh Hưng.
Một hài cốt được phát hiện cũng đồng nghĩa với niềm hy vọng, sẽ còn nhiều hài cốt liệt nữa được chôn cất nơi đây. Và đúng như dự đoán của đội, sau hơn 3 tháng tìm kiếm, 30 bộ hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và các chuyên gia Việt Nam an táng tại đây đã được tìm thấy, hồi hương. Ngày trở về quê hương của 30 liệt sĩ, Ban chuyên trách tỉnh Battambang chuẩn bị chu đáo, trang trọng lễ bàn giao với lễ cầu siêu của các sư sãi nhà chùa, những nén nhang bày tỏ lòng tri ân sâu sắc đối với các liệt sĩ của chính quyền, cán bộ, chiến sĩ LLVT và nhân dân tỉnh Battambang.
Đối với địa bàn tỉnh Svay Rieng đã hơn 20 năm tìm kiếm nên thông tin mộ chí cũng ngày càng ít đi. Trong đợt này, cán bộ, chiến sĩ đội K73 đã cùng với những cựu chiến binh từ thủ đô Hà Nội và đội hợp tác tỉnh Svay Rieng đi tìm kiếm những nơi các cựu chiến binh đã chôn cất đồng đội lúc hy sinh. Dù địa hình thay đổi, nhưng cán bộ, chiến sĩ Đội K73 đã được tiếp thêm niềm tin từ các bác, các chú trong hành trình hôm nay…. Sau gần 20 ngày lặn lội trong các cánh rừng của Svay Rieng, các chiến sĩ cùng các cựu chiến binh đã tìm kiếm được 1 hài cốt liệt sĩ.
Bao nhiêu năm xa quê, trong giai đoạn XXIII (mùa khô 2023-2024), cán bộ, chiến sĩ Đội K73 đã đưa 130 liệt sĩ trở về cùng an nghỉ với đồng đội tại nghĩa trang liệt sĩ liên huyện Vĩnh Hưng, Tân Hưng. Xương máu của các anh đã tô thắm thêm màu cờ cách mạng, viết tiếp bản anh hùng ca về lòng quả cảm của bộ đội Việt Nam - Bộ đội nhà Phật hy sinh vì tinh thần quốc tế cao cả. Đối với Đội K73 sẽ còn những hành trình tiếp theo trên những chuyến xe đi tìm đồng đội.