Cuộc tìm kiếm hố chôn tập thể khoảng 150 liệt sĩ hy sinh trong chiến dịch Tết Mậu Thân 1968 tại Sân bay Biên Hòa đã gần đi tới hồi kết. Trưa 13-4, xe cuốc đã móc từ độ sâu gần 2m những mảnh ny-lông màu trắng, di vật và những mảnh hài cốt của các liệt sĩ dần được lộ ra trong sự xúc động của lực lượng tìm kiếm.

Phó thủ tướng thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình và Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Phú Cường (giữa) nghe lực lượng tìm kiếm giới thiệu về các tài liệu có liên quan đến hố chôn liệt sĩ tại Sân bay Biên Hòa ngày 18-3-2017.

Đại tá Trương Quang Châu, Phó chủ nhiệm Chính trị Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, xúc động cho biết: “Không còn nghi ngờ gì nữa, đây chính là hố chôn các chiến sĩ Tiểu đoàn 1, Tiểu đoàn 2 thuộc Trung đoàn 4, Sư đoàn 5 và Đại đội đặc công Biên Hòa hy sinh trong chiến dịch Tết Mậu Thân năm 1968”.

* Lần tìm kiếm quyết định

Ông Martin E.Strones và Bob Connor có mặt tại Biên Hòa từ ngày 17 tới 20-3. Trong thời gian này, 2 ông đã chỉ dẫn vị trí hố chôn để các lực lượng đào tìm kiếm. Ngày 20-3, trước khi lên máy bay về Mỹ, 2 ông Bob Connor và Martin E.Strones một lần nữa khuyên lực lượng tìm kiếm cần bám sát 4 “dữ liệu” để hố chôn sớm lộ diện, đó là: hố chôn nằm gần lô cốt mà trước đây Bob Connor thường đứng gác, lô cốt này hiện vẫn còn tồn tại và cần lấy lô cốt làm chuẩn. Hố chôn nằm bên trái đường vành đai của sân bay khoảng 10m, vị trí hố chôn khô ráo quanh năm và bằng với mặt đường vành đai.

Chiều 14-4, lực lượng tìm kiếm tỉ mỉ bới từng nắm đất để tìm kiếm hài cốt.

Đại tá Trương Quang Châu cho biết từ ngày 18-3 tới 13-4, mỗi ngày có khoảng 10 cán bộ, chiến sĩ cùng với 1 máy cuốc tìm kiếm rất cật lực. Lực lượng đã đào bới được diện tích khoảng 2 hécta. Ngày 13-4, do Trung đoàn 935 Sân bay Biên Hòa triển khai bay huấn luyện nên lực lượng tìm kiếm chuyển vị trí tìm đào gần đường băng sang vị trí sát vườn tràm. Đến hơn 10 giờ trưa cùng ngày, khi máy cuốc đang từ từ cào lớp đất mặt sâu khoảng 1m thì phát hiện các lớp ny-lông màu trắng, một số di vật liệt sĩ, gồm: bình tông nước, dép rọ sĩ quan, dây da của bộ đội, cáng cứu thương...

Thượng tá Đoàn Công Tâm, Trưởng ban Chính sách Phòng Chính trị Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, người trực tiếp thực hiện tìm kiếm hố chôn liệt sĩ tại Sân bay Biên Hòa, kể: “Với kinh nghiệm tìm kiếm hố chôn liệt sĩ ở xã Bình Sơn (huyện Long Thành), xã Long Thọ (huyện Nhơn Trạch), Bảo Vinh (TX.Long Khánh), chúng tôi đã đào các đường hào ngang và dọc để tìm và đã có kết quả rất đáng mừng.  Dưới cái nắng gắt của mùa khô nhưng cả ê-kíp tìm kiếm đã rất nỗ lực, chúng tôi hạnh phúc lẫn xúc động khi đã tìm thấy hố chôn tập thể khoảng 150 liệt sĩ đã an nghỉ tạm ở đây suốt 49 năm qua”.

* Tỉ mỉ cất bốc

Lực lượng tìm kiếm tỉ mỉ trong việc cất bốc các hài cốt liệt sĩ để tiến hành các công việc tiếp theo

Thông tin tìm kiếm được hố chôn tập thể 150 liệt sĩ tại khu vực Sân bay Biên Hòa đã làm nức lòng rất nhiều đồng đội, người thân, các đồng chí lãnh đạo tỉnh, Quân khu 7 và Bộ Quốc phòng. Chiều tối 13-4, đồng chí Nguyễn Phú Cường, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh và nguyên Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh Lê Hoàng Quân đã tới thị sát và động viên lực lượng tìm kiếm. Đồng chí Nguyễn Phú Cường đã khen ngợi lực lượng tìm kiếm mà trực tiếp là Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh đồng thời đề nghị phải thật tỉ mỉ trong việc cất bốc các hài cốt liệt sĩ để tiến hành các công việc tiếp theo.

Thượng tá Đoàn Công Tâm cho biết việc quan trọng lúc này là phải tỉ mỉ đào từng nắm đất, nhặt từng mảnh xương còn lại, phân ra từng loại cụ thể, gồm: hài cốt, đất có hài cốt đã mục nát và di vật. Sau khi hoàn tất việc khai quật sẽ đưa lên mặt đất để tiến hành làm vệ sinh, bọc thành các gói cho vào tiểu sành và đưa về Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh. Thượng tá Đoàn Công Tâm cho biết thêm: “Do đã trải qua 49 năm kể từ ngày các liệt sĩ hy sinh nên đa số hài cốt đã mục nát không còn nguyên vẹn, vì vậy việc cất bốc hài cốt phải rất tỉ mỉ chứ không được phép vội vàng”.

Theo Phòng Chính trị Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, trong những ngày tới lực lượng tìm kiếm sẽ mở rộng miệng hố chôn về phía Tây để tiếp tục cất bốc các hài cốt còn nằm ở dưới các lớp ny-lông. Do số lượng hài cốt khá lớn nên sẽ phải mất từ 10-15 ngày nữa mới có thể hoàn thành việc cất bốc. Dự kiến Ban Chỉ đạo 1237 tỉnh sẽ họp sớm để triển khai các công việc cần thiết cho việc tổ chức lễ truy điệu và an táng 150 liệt sĩ được tìm thấy tại Sân bay Biên Hòa về Nghĩa trang liệt sĩ tỉnh, trong đó có việc liên hệ với các thân nhân, đồng đội của các liệt sĩ trong và ngoài tỉnh vào dự lễ truy điệu, triển khai mẫu thiết kế mộ liệt sĩ tập thể... Lễ truy điệu và an táng các liệt sĩ sẽ diễn ra trang trọng và ý nghĩa để thể hiện lòng biết ơn của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Đồng Nai, đồng thời giáo dục lòng yêu nước cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.