Tốc độ:
1x
Đây là văn bản quan trọng, thay thế các quy định cũ (như Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13), nhằm giúp các địa phương được "phân loại" rõ ràng hơn dựa trên quy mô và mức độ phát triển. Nhưng điều này có ý nghĩa gì với người dân? Tại sao cần phân loại, và nó ảnh hưởng ra sao đến cuộc sống hàng ngày? Bài viết này sẽ giải thích đơn giản, dễ hiểu để bạn – những người dân thường – nắm bắt rõ hơn.
.png)
Tại sao phải phân loại?
Hãy tưởng tượng hệ thống hành chính Việt Nam như một "cây gia đình": Các tỉnh, thành phố là "người lớn", còn xã, phường là "người con". Trước đây, cách phân loại (Đặc biệt, loại I, II, III) dựa trên dân số, diện tích và kinh tế cũ kỹ, không còn phù hợp sau khi sáp nhập hành chính năm 2025 – nhiều nơi "phình to" dân số và địa bàn vượt chuẩn cũ.
Nghị định mới giống như "cập nhật sổ hộ khẩu" cho toàn bộ hệ thống:
Phân loại ĐVHC cấp tỉnh và cấp xã/phường/đặc khu dựa trên phương pháp tính điểm (tổng tối đa 100 điểm + điểm ưu tiên lên đến 10 điểm).
Mục đích chính: Để bố trí nguồn lực phù hợp, tinh gọn bộ máy hành chính, và hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội từng nơi. Không phải "phân biệt giàu nghèo", mà là công cụ giúp Nhà nước "đo ni đóng giày" chính sách: Nơi lớn, phát triển cao thì nhận trách nhiệm lớn hơn nhưng cũng được hỗ trợ nhiều hơn; nơi nhỏ, khó khăn thì được ưu tiên đầu tư cơ bản.
Cụ thể, sau sáp nhập 2025, nhiều địa phương thay đổi căn bản (dân số tăng vọt, hình thành "đặc khu" mới – loại hình hành chính linh hoạt cho khu kinh tế đặc biệt). Nếu không điều chỉnh, việc đánh giá vai trò địa phương sẽ "lạc lõng", dẫn đến lãng phí ngân sách quốc gia và chậm phát triển địa phương.
Nghị định phân loại rõ ràng, dễ hình dung qua bảng dưới đây (dựa trên tiêu chí chính: dân số, diện tích, kinh tế - xã hội, và yếu tố đặc thù như vùng sâu, vùng xa hoặc trung tâm kinh tế).
Cách phân loại mới
Cách tính điểm: Dựa trên 4-5 nhóm tiêu chí. Ví dụ, cấp tỉnh: Dân số (10-20 điểm), diện tích (10-20 điểm), kinh tế-xã hội (18-40 điểm), đặc thù (0-10 điểm). Điểm ưu tiên +10 nếu vượt 300% chuẩn hoặc thuộc vùng khó khăn.
Phân loại đô thị cụ thể: Liên kết chặt chẽ với ĐVHC. Đô thị loại đặc biệt (Hà Nội, TP.HCM) được ưu tiên cơ chế tài chính đặc thù. Đô thị loại I-III (từ lớn đến nhỏ) dựa trên quy hoạch xanh, thông minh, bền vững – theo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn 2025.
Thẩm quyền: Bộ Nội vụ quyết định cấp tỉnh/phường đặc biệt; UBND tỉnh quyết định cấp xã.
Phân loại để làm gì?
Không phải "giấy tờ suông", phân loại này là "chìa khóa" mở ra chính sách cụ thể, giúp cuộc sống bạn tốt hơn:
Phân bổ ngân sách thông minh: Nơi loại Đặc biệt như Hà Nội, TP.HCM nhận vốn lớn cho hạ tầng cao tốc, metro; nơi loại III (vùng sâu) ưu tiên trường học, bệnh viện cơ bản. Giảm bất bình đẳng, phát triển đồng đều – bạn ở nông thôn sẽ thấy đường sá, điện nước cải thiện nhanh hơn.
Tinh gọn bộ máy, tiết kiệm chi phí: Ít "lớp lang" hành chính hơn, cán bộ tập trung hiệu quả. Điều này gián tiếp giảm gánh nặng thuế cho dân, tăng quỹ cho phúc lợi xã hội (như hỗ trợ thất nghiệp, y tế).
Chính sách lương, phụ cấp công bằng: Cán bộ nơi khó khăn được phụ cấp cao hơn, khuyến khích họ gắn bó – dịch vụ công (giấy tờ hộ khẩu, hỗ trợ xã hội) nhanh nhạy hơn.
Hỗ trợ phát triển kinh tế địa phương: Dựa trên loại hình, địa phương dễ thu hút đầu tư. Ví dụ, đặc khu loại I có thể xây khu công nghệ cao, tạo việc làm cho giới trẻ; xã loại III được hỗ trợ nông nghiệp bền vững, giúp nông dân tăng thu nhập.
Tóm lại, đây là bước đi để Việt Nam "nâng cấp" hệ thống hành chính sau 2025, hướng tới mục tiêu đô thị hóa xanh, thông minh. Theo Bộ Nội vụ, việc này sẽ giúp hoạch định chính sách sát thực tế hơn, tránh "đầu voi đuôi chuột".
Đăng Thy
