Phối cảnh khu hành chính huyện Con Cuông. 

Theo thông tin từ UBND tỉnh Nghệ An, hai dự án xây dựng trụ sở hành chính cấp huyện vừa bị tạm dừng gồm: Trụ sở Huyện ủy - Khối dân huyện Đô Lương có tổng vốn đầu tư hơn 70 tỷ đồng. Dự án này dự kiến xây 6 tầng nổi và 1 tầng hầm, diện tích xây dựng hơn 996m2, tổng diện tích sàn hơn 6.300m2. Theo kế hoạch, công trình sẽ khởi công trong tháng 2/2025. Dự án thứ hai là Khu hành chính huyện Con Cuông, có tổng vốn đầu tư 110 tỷ đồng.

Lý do tạm dừng là để tránh lãng phí ngân sách nhà nước trong bối cảnh có thể sáp nhập các đơn vị hành chính theo chủ trương chung. Chính quyền tỉnh Nghệ An cho biết, quyết định này được đưa ra sau khi có chỉ đạo từ Trung ương về việc sắp xếp bộ máy hành chính cấp huyện, nhằm tinh giản biên chế và tối ưu hóa quản lý nhà nước.

Việc dừng xây dựng trụ sở hành chính không chỉ diễn ra ở Nghệ An mà còn là xu hướng chung tại nhiều địa phương trên cả nước. Theo Bộ Nội vụ, trong giai đoạn 2023-2030, hàng loạt đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã không đáp ứng đủ tiêu chí về diện tích và dân số sẽ được xem xét sáp nhập.

Trước đó, trong giai đoạn 2019-2021, Việt Nam đã sáp nhập 21 huyện và 1.056 xã, qua đó giảm được 8 đơn vị cấp huyện và 561 đơn vị cấp xã. Việc sắp xếp này đã góp phần tinh gọn bộ máy, giảm 429 cơ quan cấp huyện và 3.437 cơ quan cấp xã, đồng thời tiết kiệm ngân sách nhà nước khoảng 2.008 tỷ đồng.

Giai đoạn 2023-2025, Bộ Nội vụ dự kiến tiếp tục sắp xếp 49 đơn vị hành chính cấp huyện và 1.247 đơn vị hành chính cấp xã, dự kiến giảm 13 huyện và 624 xã sau sắp xếp. Đợt sáp nhập lần này dự kiến sẽ có quy mô lớn hơn, tác động trực tiếp đến nhiều địa phương.

Việc tạm dừng các dự án trụ sở hành chính cho thấy chính quyền địa phương đã chủ động thích nghi với xu hướng này. Nếu tiếp tục đầu tư vào trụ sở hành chính cấp huyện trong lúc chờ sáp nhập, nhiều công trình có thể rơi vào tình trạng dư thừa, gây lãng phí lớn.

Nếu quá trình sáp nhập huyện được triển khai, nhiều thay đổi lớn sẽ diễn ra:

- Bộ máy hành chính tinh gọn hơn: Số lượng lãnh đạo, công chức tại các huyện sáp nhập sẽ giảm xuống để phù hợp với quy mô mới.

- Chuyển đổi công năng trụ sở hành chính cũ: Một số trụ sở có thể được đấu giá, chuyển đổi thành trung tâm hành chính công, hoặc phục vụ mục đích khác như công an, bệnh viện, trung tâm văn hóa.

- Người dân phải làm quen với thủ tục hành chính mới: Việc sáp nhập có thể ảnh hưởng đến các dịch vụ hành chính công, yêu cầu người dân cập nhật lại hộ khẩu, giấy tờ nhà đất, biển số xe, mã số thuế…

Bộ Nội vụ đang xây dựng chính sách hỗ trợ cho những địa phương bị ảnh hưởng, đồng thời nghiên cứu các giải pháp để đảm bảo quá trình sáp nhập diễn ra suôn sẻ, tránh xáo trộn lớn đối với người dân và doanh nghiệp.

Lộ trình sáp nhập sẽ diễn ra thế nào?

Theo chỉ đạo từ Trung ương, quá trình sáp nhập huyện sẽ diễn ra theo hai giai đoạn chính:

Giai đoạn 1 (2023-2025): Các huyện, xã không đạt tiêu chuẩn về diện tích và dân số sẽ được rà soát và lên phương án sáp nhập.

Giai đoạn 2 (2026-2030): Hoàn tất quá trình sáp nhập, hoàn thiện bộ máy hành chính mới, chuyển đổi công năng các trụ sở dư thừa và tối ưu hóa quản lý hành chính.

Nhiều chuyên gia cho rằng đây sẽ là đợt sáp nhập quy mô lớn nhất từ trước đến nay, có tác động mạnh đến cấu trúc hành chính của nhiều địa phương.

Bảo Minh