Theo điểm a khoản 3 Điều 236 Luật Đất đai năm 2024, hiện nay, nếu các bên có tranh chấp đất đai mà chọn giải quyết tại Ủy ban nhân dân thì thẩm quyền thuộc về Chủ tịch UBND cấp huyện. Sau khi Chủ tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định giải quyết tranh chấp, các bên có quyền khiếu nại lên cấp tỉnh hoặc khởi kiện ra Tòa án nếu không đồng ý. Nếu không khiếu nại hay khởi kiện trong thời hạn 30 ngày, quyết định giải quyết sẽ có hiệu lực thi hành.

Tuy nhiên, theo điểm g khoản 2 Điều 5 Nghị định 151/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai thì thẩm quyền giải quyết các tranh chấp đất đai nêu trên sẽ được chuyển giao cho Chủ tịch UBND cấp xã.

Việc giao cho Chủ tịch UBND cấp xã thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai có nhiều điểm đáng lưu ý:

Thứ nhất, nội dung thẩm quyền không thay đổi, chỉ là sự điều chỉnh về cấp quản lý hành chính. Chủ tịch UBND cấp xã sẽ thay thế vai trò trước đây của Chủ tịch UBND cấp huyện, thực hiện việc ban hành quyết định giải quyết tranh chấp, và nếu cần thiết, ban hành quyết định cưỡng chế thi hành quyết định giải quyết tranh chấp đất đai, theo đúng quy định tại khoản 4 Điều 236 Luật Đất đai năm 2024.

Thứ hai, cơ chế khiếu nại và khởi kiện vẫn giữ nguyên. Nếu các bên tranh chấp không đồng ý với quyết định của Chủ tịch UBND cấp xã, họ vẫn có quyền khiếu nại lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc khởi kiện ra Tòa án theo luật Tố tụng hành chính, trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định.

Thứ ba, việc chuyển giao này sẽ tăng trách nhiệm và vai trò của cấp xã, đòi hỏi đội ngũ cán bộ địa phương, nhất là người đứng đầu chính quyền cấp xã, phải được trang bị đầy đủ về chuyên môn pháp luật, kỹ năng hành chính và năng lực giải quyết tình huống phát sinh. Đây là thách thức lớn, đặc biệt ở những xã còn hạn chế về nguồn lực và trình độ cán bộ.

Thổ Kim