(QK7 Online) - Trung tướng - Anh hùng LLVT nhân dân Triệu Xuân Hòa, nguyên Tư lệnh Quân khu 7, nguyên Phó Trưởng ban Ban Chỉ đạo Tây Nguyên có mặt ở chiến trường Nam Bộ sau khi hoàn thành khóa huấn luyện tại Sư đoàn 305 Bộ Tư lệnh Đặc công ở Ba Vì, Sơn Tây (nay thuộc Hà Nội). Trong những ngày Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975, ông là chiến sĩ trinh sát của Tiểu đoàn Trinh sát 47 Miền. Tròn nửa thế kỷ trôi qua, ký ức về những ngày tham gia cuộc Tổng tiến công trong ông, như vẫn còn nguyên vẹn.
Trung tướng - Anh hùng LLVT nhân dân Triệu Xuân Hòa, nguyên Tư lệnh Quân khu 7, nguyên Phó Trưởng ban Ban Chỉ đạo Tây Nguyên
Tổng Bí thư Tô Lâm gặp mặt cán bộ, tướng lĩnh, Anh hùng LLVTND nhân kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025)
Từ giữa năm 1974, Tiểu đoàn Trinh sát 47 được giao nhiệm vụ tiến công tiêu diệt căn cứ truyền tin của quân đội Sài Gòn tại đỉnh núi Bà Đen nhằm phá hoạt động truyền tin, nghi binh đánh lạc hướng để quân chủ lực Miền thực hành chiến dịch đường 14 - Phước Long. Bà Đen là ngọn núi cao nhất miền Đông Nam bộ, án ngữ cửa ngõ bắc, tây bắc Sài Gòn. Nơi đây, quân đội Sài Gòn xây dựng một căn cứ truyền tin, trung tâm tiếp phát sóng liên lạc, quan sát, dùng hỏa lực bắn phá chiến khu Dương Minh Châu và vùng căn cứ địa bắc Tây Ninh. Để bảo vệ căn cứ, địch xây dựng hệ thống công sự phòng ngự rất kiên cố. Xung quanh căn cứ có từ 5 đến 7 lớp rào kẽm gai, bên dưới và giữa các hàng rào là mìn chống xâm nhập. Bên trong lớp kẽm gai cuối cùng là 18 lô cốt bê tông cốt thép. Lực lượng địch tại căn cứ núi Bà Đen có hai đại đội.
Tiểu đoàn Trinh sát 47 tổ chức 4 mũi tiến lên đỉnh núi trên 4 hướng. Triệu Xuân Hòa được cử làm chiến sĩ liên lạc cho phái viên của cấp trên về tham gia chỉ huy trận đánh. Diễn biến trận chiến đấu diễn ra hết sức ác liệt. Quân địch từ trên cao, dựa vào công sự, địa hình khuất khúc phức tạp để chống trả quyết liệt, dùng hỏa lực bắn chặn dữ dội. Sau nhiều lần cắt mở hàng rào không thành công và bị thương vong cao, Ban chỉ huy trận đánh lệnh cho toàn lực lượng rút ra, bổ sung hỏa lực B40, B41, súng bắn tỉa, thực hiện bao vây, chặn viện, cắt tiếp tế, chờ thời cơ dứt điểm mục tiêu. Trong những ngày “vây, lấn, tấn, phá, triệt, diệt”, cán bộ, chiến sĩ các mũi chịu đựng bom pháo của địch dội xuống với cường độ lớn không kể ngày đêm. 64 cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn Trinh sát hy sinh và bị thương. Sau 31 ngày đêm bị Quân giải phóng vây hãm, đánh tiêu hao, đến 1 giờ sáng ngày 6-1-1975, quân địch buộc phải bỏ căn cứ tháo chạy. Căn cứ truyền tin của Mỹ và quân đội Sài Gòn ở núi Bà Đen bị san phẳng. Bộ đội làm chủ căn cứ, núi Bà Đen được hoàn toàn giải phóng cùng ngày giải phóng thị xã Phước Long.
Mất căn cứ truyền tin Bà Đen, Nguyễn Văn Thiệu chỉ đạo Quân đoàn 3 quân lực Việt Nam cộng hòa cùng với lực lượng dù tổ chức tái chiếm. Tiểu đoàn Trinh sát 47 liên tục chiến đấu chống địch phản kích. Cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn kết hợp với lực lượng vũ trang Tây Ninh anh dũng chiến đấu, đánh bại các đợt tiến công của địch, buộc chúng phải từ bỏ âm mưu tái chiếm căn cứ núi Bà Đen. Ngày 28-2-1975, Tiểu đoàn Trinh sát 47 bàn giao cứ điểm núi Bà Đen cho Tiểu đoàn 14 Tây Ninh chốt giữ để nhận nhiệm vụ khác.
Rời cứ điểm núi Bà Đen, Triệu Xuân Hòa trở lại làm nhân viên đồ bản của Tiểu đoàn Trinh sát 47. Bấy giờ, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy trên toàn miền Nam bước vào giai đoạn quyết định. Tiểu đoàn Trinh sát 47 được lệnh tăng cường cho các đơn vị của Đoàn 232.
Đoàn 232 thành lập đầu tháng 2-1975. Biên chế ban đầu của Đoàn gồm Sư đoàn 5, Sư đoàn 3, Trung đoàn 16, các đơn vị pháo binh, xe tăng, thông tin, công binh, đặc công và cơ quan Đoàn bộ. Bộ Chỉ huy Đoàn gồm Thiếu tướng Nguyễn Minh Châu (Năm Ngà, Tư lệnh), Đại tá Trần Văn Phác (Tám Trần, Chính ủy), Đại tá Bùi Thanh Vân (Út Liêm, Phó tư lệnh), Đại tá Trần Văn Nghiêm (Phó tư lệnh). Ngay sau khi thành lập, Đoàn 232 khẩn trương củng cố tổ chức đơn vị, đồng thời triển khai thực hiện nhiệm vụ mở hành lang trên hướng tây nam Sài Gòn, đánh địch từ Tây Ninh xuống Kiến Tường, làm chủ vùng phía tây sông Vàm Cỏ Đông, tạo thế sẵn sàng tiến công Tân An, cắt chặn quốc lộ 4 (nay là quốc lộ 1, nối Thành phố Hồ Chí Minh xuống Cà Mau).
Tiểu đoàn Trinh sát 47 tổ chức 4 mũi tiến lên đỉnh núi trên 4 hướng. Triệu Xuân Hòa được cử làm chiến sĩ liên lạc cho phái viên của cấp trên về tham gia chỉ huy trận đánh. Diễn biến trận chiến đấu diễn ra hết sức ác liệt. Quân địch từ trên cao, dựa vào công sự, địa hình khuất khúc phức tạp để chống trả quyết liệt, dùng hỏa lực bắn chặn dữ dội. Sau nhiều lần cắt mở hàng rào không thành công và bị thương vong cao, Ban chỉ huy trận đánh lệnh cho toàn lực lượng rút ra, bổ sung hỏa lực B40, B41, súng bắn tỉa, thực hiện bao vây, chặn viện, cắt tiếp tế, chờ thời cơ dứt điểm mục tiêu. Trong những ngày “vây, lấn, tấn, phá, triệt, diệt”, cán bộ, chiến sĩ các mũi chịu đựng bom pháo của địch dội xuống với cường độ lớn không kể ngày đêm. 64 cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn Trinh sát hy sinh và bị thương. Sau 31 ngày đêm bị Quân giải phóng vây hãm, đánh tiêu hao, đến 1 giờ sáng ngày 6-1-1975, quân địch buộc phải bỏ căn cứ tháo chạy. Căn cứ truyền tin của Mỹ và quân đội Sài Gòn ở núi Bà Đen bị san phẳng. Bộ đội làm chủ căn cứ, núi Bà Đen được hoàn toàn giải phóng cùng ngày giải phóng thị xã Phước Long.
Mất căn cứ truyền tin Bà Đen, Nguyễn Văn Thiệu chỉ đạo Quân đoàn 3 quân lực Việt Nam cộng hòa cùng với lực lượng dù tổ chức tái chiếm. Tiểu đoàn Trinh sát 47 liên tục chiến đấu chống địch phản kích. Cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn kết hợp với lực lượng vũ trang Tây Ninh anh dũng chiến đấu, đánh bại các đợt tiến công của địch, buộc chúng phải từ bỏ âm mưu tái chiếm căn cứ núi Bà Đen. Ngày 28-2-1975, Tiểu đoàn Trinh sát 47 bàn giao cứ điểm núi Bà Đen cho Tiểu đoàn 14 Tây Ninh chốt giữ để nhận nhiệm vụ khác.
Rời cứ điểm núi Bà Đen, Triệu Xuân Hòa trở lại làm nhân viên đồ bản của Tiểu đoàn Trinh sát 47. Bấy giờ, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy trên toàn miền Nam bước vào giai đoạn quyết định. Tiểu đoàn Trinh sát 47 được lệnh tăng cường cho các đơn vị của Đoàn 232.
Đoàn 232 thành lập đầu tháng 2-1975. Biên chế ban đầu của Đoàn gồm Sư đoàn 5, Sư đoàn 3, Trung đoàn 16, các đơn vị pháo binh, xe tăng, thông tin, công binh, đặc công và cơ quan Đoàn bộ. Bộ Chỉ huy Đoàn gồm Thiếu tướng Nguyễn Minh Châu (Năm Ngà, Tư lệnh), Đại tá Trần Văn Phác (Tám Trần, Chính ủy), Đại tá Bùi Thanh Vân (Út Liêm, Phó tư lệnh), Đại tá Trần Văn Nghiêm (Phó tư lệnh). Ngay sau khi thành lập, Đoàn 232 khẩn trương củng cố tổ chức đơn vị, đồng thời triển khai thực hiện nhiệm vụ mở hành lang trên hướng tây nam Sài Gòn, đánh địch từ Tây Ninh xuống Kiến Tường, làm chủ vùng phía tây sông Vàm Cỏ Đông, tạo thế sẵn sàng tiến công Tân An, cắt chặn quốc lộ 4 (nay là quốc lộ 1, nối Thành phố Hồ Chí Minh xuống Cà Mau).
Trung tướng Triệu Xuân Hòa cùng đồng đội về thăm di tích Chùa Hang - núi Bà Đen nhân kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng núi Bà Đen (6/1/1975 – 6/1/2025). Ảnh: Lê Tiến
Đồng đội gặp nhau tay bắt mặt mừng
Ngày 29-3, Triệu Xuân Hòa được điều về bộ phận trinh sát luồn sâu của Tiểu đoàn 47. Bộ phận luồn sâu gồm tổ trinh sát (hơn 10 người), tổ điện đài 15W (quay viên, báo vụ, cơ yếu), đồ bản và liên lạc, tổng cộng gần 20 cán bộ, chiến sĩ. Nhiệm vụ của bộ phận là khẩn trương cơ động về địa bàn Bình Chánh, nắm địch hoạt động dọc đường 4, đoạn từ Bình Chánh đến Bến Lức. Chiều ngày 30-3, bộ phận bí mật hành quân vượt sông Vàm Cỏ Đông, sang Vườn Thơm, Bà Vụ, từ đó tiến sát vùng ven Sài Gòn, xã Tân Bửu thuộc huyện Bình Chánh. Từ Tân Bửu, lực lượng trinh sát chia thành 3 tổ nắm tình hình địch di chuyển hoạt động trên ba khu vực được phân công. Hàng ngày, các tổ tiến ra, đặt đài quan sát cách mặt đường 4 khoảng 500m theo dõi tình hình địch di chuyển từ Sài Gòn về miền Tây và ngược lại, cứ 3 tiếng điện báo về Sở chỉ huy một lần.
Trên cơ sở phương án tiến công Sài Gòn do Bộ Chỉ huy Miền soạn thảo được Trung ương Cục miền Nam thông qua trước đó, ngày 7-4-1975, Bộ Chính trị chỉ đạo điều chỉnh, tổ chức một chiến dịch quy mô lớn tập trung lực lượng với ưu thế áp đảo gồm 15 sư đoàn đánh thẳng vào Sài Gòn. Ngày 8-4, Bộ Chỉ huy Chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định (ngày 14-4 mang tên Chiến dịch Hồ Chí Minh). Và, ngày 26-4-1975, chiến dịch Hồ Chí Minh mở màn. Bộ phận của Triệu Xuân Hòa không tham gia cánh quân Tây Nam tiến vào nội đô Sài Gòn mà được phân công đặt đài quan sát tại một cái rạch không tên gần cầu Bình Điền, làm nhiệm vụ nắm động thái của địch, sự di chuyển của các đơn vị quân đội Sài Gòn trên Quốc lộ 4.
Sáng 30-4-1975, Quốc lộ 4 bị chặn cắt hoàn toàn. Hỏa tiễn ĐKP, pháo 105 mm của Sư đoàn 5, của Đoàn 232 tiếp tục bắn vào các vị trí của địch. Gần 12 giờ ngày 30-4, Triệu Xuân Hòa và các chiến sĩ được thông báo Dương Văn Minh đã tuyên bố đầu hàng, Thành phố Sài Gòn hoàn toàn giải phóng. Ông kể, “Đó là giây khắc vô cùng thiêng liêng. Chúng tôi không ai dám hét to, ôm chặt cấu mạnh vào vai vào sườn nhau. Không ai nói ra, nhưng mỗi người đều đang kìm nén cảm xúc và những dự định chung riêng khác nhau”.
Đúng là sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, mỗi người đều thực hiện “những dự định chung riêng khác nhau”, có người ra quân, chuyển ngành, đi học, có người tiếp tục cuộc đời quân ngũ. Triệu Xuân Hòa ở lại Quân đội, cùng Tiểu đoàn Trinh sát 47 chuyển về Quân khu 7, có mặt trên mọi nẻo đường chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam, thực hiện nhiệm vụ quốc tế và xây dựng lực lượng vũ trang Quân khu chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Nhắc lại sự kiện 30-4-1975, Trung tướng - Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Triệu Xuân Hòa nói: cuộc tiến công của Quân giải phóng trong những ngày cuối tháng 4-1975 thế như chẻ tre, niềm vui giải phóng Sài Gòn đến không bất ngờ nhưng quá lớn lao. Sau này, ông đã đề nghị Tổng cục II - Bộ Quốc phòng phối hợp với Quân khu 7 xây dựng một bia tưởng niệm tại Chùa Hang - núi Bà Đen, ghi tên 181 liệt sĩ của Phòng Quân báo, trong đó có Tiểu đoàn Trinh sát 47, những người đã góp phần làm nên thắng lợi cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975.
Trên cơ sở phương án tiến công Sài Gòn do Bộ Chỉ huy Miền soạn thảo được Trung ương Cục miền Nam thông qua trước đó, ngày 7-4-1975, Bộ Chính trị chỉ đạo điều chỉnh, tổ chức một chiến dịch quy mô lớn tập trung lực lượng với ưu thế áp đảo gồm 15 sư đoàn đánh thẳng vào Sài Gòn. Ngày 8-4, Bộ Chỉ huy Chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định (ngày 14-4 mang tên Chiến dịch Hồ Chí Minh). Và, ngày 26-4-1975, chiến dịch Hồ Chí Minh mở màn. Bộ phận của Triệu Xuân Hòa không tham gia cánh quân Tây Nam tiến vào nội đô Sài Gòn mà được phân công đặt đài quan sát tại một cái rạch không tên gần cầu Bình Điền, làm nhiệm vụ nắm động thái của địch, sự di chuyển của các đơn vị quân đội Sài Gòn trên Quốc lộ 4.
Sáng 30-4-1975, Quốc lộ 4 bị chặn cắt hoàn toàn. Hỏa tiễn ĐKP, pháo 105 mm của Sư đoàn 5, của Đoàn 232 tiếp tục bắn vào các vị trí của địch. Gần 12 giờ ngày 30-4, Triệu Xuân Hòa và các chiến sĩ được thông báo Dương Văn Minh đã tuyên bố đầu hàng, Thành phố Sài Gòn hoàn toàn giải phóng. Ông kể, “Đó là giây khắc vô cùng thiêng liêng. Chúng tôi không ai dám hét to, ôm chặt cấu mạnh vào vai vào sườn nhau. Không ai nói ra, nhưng mỗi người đều đang kìm nén cảm xúc và những dự định chung riêng khác nhau”.
Đúng là sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, mỗi người đều thực hiện “những dự định chung riêng khác nhau”, có người ra quân, chuyển ngành, đi học, có người tiếp tục cuộc đời quân ngũ. Triệu Xuân Hòa ở lại Quân đội, cùng Tiểu đoàn Trinh sát 47 chuyển về Quân khu 7, có mặt trên mọi nẻo đường chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam, thực hiện nhiệm vụ quốc tế và xây dựng lực lượng vũ trang Quân khu chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Nhắc lại sự kiện 30-4-1975, Trung tướng - Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Triệu Xuân Hòa nói: cuộc tiến công của Quân giải phóng trong những ngày cuối tháng 4-1975 thế như chẻ tre, niềm vui giải phóng Sài Gòn đến không bất ngờ nhưng quá lớn lao. Sau này, ông đã đề nghị Tổng cục II - Bộ Quốc phòng phối hợp với Quân khu 7 xây dựng một bia tưởng niệm tại Chùa Hang - núi Bà Đen, ghi tên 181 liệt sĩ của Phòng Quân báo, trong đó có Tiểu đoàn Trinh sát 47, những người đã góp phần làm nên thắng lợi cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975.
PGS. TS HỒ SƠN ĐÀI
DỰ BÁO THỜI TIẾT
