
Cán bộ, chiến sĩ dân quân Ban CHQS thành phố Thủ Đức thăm, trò chuyện với ông Chín Ái ở nhà riêng.
Đến thăm ông vào một ngày đầu tháng 4 ở nhà riêng, phường Linh Đông, thành phố Thủ Đức, TPHCM. Rất hào sảng, chân chất của người dân Nam Bộ, sinh ra và lớn lên trên quê hương xã Phước Thạnh, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre, ông Chín Ái đã kể về những lần hạ máy bay địch. Đó là vào ngày 12/6/1967, bằng khẩu súng trường trong tay, chớp thời cơ ông đã bắn trúng máy bay phản lực F-4H của địch khi đang lao xuống cắt bom. Trong khóe mắt vị Đại tá, CCB đỏ hoe khi kể về chiến công đầu, thời điểm chiếc máy bay bốc cháy rơi xuống trúng nhà của người chị dâu, lúc này chị đang mang thai. Và rồi hai mẹ con chị cùng sinh linh chưa kịp chào đời đã vĩnh viễn ra đi.
Chính từ đau thương, mất mát ấy đã nung nấu trong ông ngọn lửa căm thù giặc. Ông đã thề chiến đấu đến hơi thở cuối cùng để trả thù cho chị dâu và hai cháu. Cùng thời gian đó, ông rời quê hương Bến Tre, tham gia Biệt động Sài Gòn-Gia Định, chiến đấu trong lòng địch. Ban đầu ở vùng ven, sau đó hoạt động sâu vào trung tâm Sài Gòn. Ngày 21/12/1972, trong trận đánh quân ngụy càn quét, ông Chín Ái đã cơ động chiến đấu dũng mãnh, tiêu diệt 10 tên địch rồi bị thương, nhưng may mắn được đồng đội băng bó, cứu chữa kịp thời. Sau đó một ngày, đúng vào ngày 22/12/1972, 3 chiếc trực thăng của địch (còn gọi là trực thăng cá rô) quần thảo bắn phá ác liệt tại ấp Ba Sòng, xã An Nhơn Tây, huyện Củ Chi, địa bàn hoạt động của đơn vị ông. Mặc dù vết thương trên cơ thể còn chưa tháo băng, nhưng Chín Ái đã sử dụng khẩu súng AK của đồng chí liên lạc để bắn rơi một chiếc trực thăng trong sự cảm phục của đồng đội và niềm hân hoan của người dân địa phương. Chiến công năm đó chính là món quà lớn chào mừng 28 năm Ngày thành lập QĐND Việt Nam (22/12/1972).

Ông Chín Ái và tác giả.
Trong chiến dịch Hồ Chí Minh, Đại tá Nguyễn Văn Ái nằm trong đội hình chiến đấu của Lữ đoàn 316 Đặc công Biệt động có nhiệm vụ dẫn đường, cùng với Trung đoàn Gia Định, Bộ Tư lệnh TPHCM tiến đánh các đồn và căn cứ của địch ở hướng Xuân Thới Thượng, Hóc Môn.
Từ ngày 28/4, đơn vị ông đã đánh tan các đồn, bốt của địch dọc đường hành tiến về Sài Gòn mà không gặp bất kỳ sự kháng cự nào của địch. Các địa điểm từ Xuân Thới Thượng, Hóc Môn phát triển về Tân Sơn Nhì, quận Tân Phú, khu vực quận Phú Nhuận và một phần của sân bay Tân Sơn Nhất nhanh chóng được giải phóng. Đúng 11h trưa ngày 30/4, đơn vị của ông Chín Ái cùng với Trung đoàn Gia Định đã tiếp quản toàn bộ khu vực Bộ Tổng Tham mưu của ngụy quyền Sài Gòn. “Không khí Sài Gòn ngày đó rất khó tả, quân ta tiến vào đến đâu, bà con Nhân dân xuống chật kín đường hò reo, vẫy tay đón chào bộ đội rất nồng nhiệt, còn địch thì bỏ chạy tán loạn để thoát thân, vứt lại mũ sắt, quần áo, súng đạn chất thành đống ngổn ngang ở bên đường. Ngay khi bộ đội vào thành được bà con Nhân dân đưa đến các khu mà địch đã chạy hết để ở, trường hợp còn kháng cự yếu ớt thì ta nổ súng tiêu diệt”, ông Chín Ái nhớ lại thời khắc vỡ òa hạnh phúc trong ngày toàn thắng, đất nước trọn niềm vui.
Ngày 5/5/1975, ông Chín Ái được điều về làm Chỉ huy trưởng Ban CHQS phường Tự Đức (nay là phường Đa Kao, quận 1, TPHCM). Nhiệm vụ của ông là cùng với các khóm, ấp rà soát danh sách sĩ quan, binh sĩ của chế độ cũ để tập hợp, tuyên truyền, thông báo kêu gọi các đối tượng ra trình diện, đăng ký học tập, cải tạo.

Trong căn nhà riêng ở phường Linh Đông, thành phố Thủ Đức, ông dành một vị trí rất trang trọng để lập bàn thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và gia tiên.
Khó khăn lớn nhất lúc này là khoảng cách, người dân chưa hiểu biết về cách mạng như thế nào, cùng với đó là thông tin sai sự thật về sự trả thù của cộng sản đối với các binh sĩ, thân nhân và người dân thuộc chế độ cũ càng làm cho họ hoang mang, lo sợ, tìm mọi cách trốn tránh, chậm ra trình diện và giao nộp vũ khí, tài liệu cho chính quyền quân quản. Trước thực tế đó, ông Chín Ái cùng đồng đội ở phường đã chủ động tham mưu, đề xuất cấp trên nhiều biện pháp, nhằm xóa bỏ những hoài nghi trong Nhân dân, tạo ra sự gần gũi, thân thiện giữa chính quyền cách mạng với quần chúng nhân dân. Bắt đầu từ chính người thân ruột thịt trong gia đình, vì trước nay nhiều người không biết mình làm gì. Ban đầu chỉ mời người thân lên đơn vị chơi, sau nhiều lần mời thêm bà con trong ấp, trong xã, kể cả những người bên kia chiến tuyến. “Chính vì được tận mắt chứng kiến con người thật, việc làm đầy nhân văn, nhân nghĩa của chính quyền cách mạng, đã dần làm thay đổi suy nghĩ, giúp mọi người hiểu nhau hơn. Từ đó họ chủ động, hăng hái chỉ điểm các tên ngụy quyền, thành phần ác ôn để tập trung ra đầu hàng, học tập cải tạo”, ông Chín Ái kể lại.
Sài Gòn những ngày đầu giải phóng vô cùng hỗn loạn, tình hình trật tự trị an trên địa bàn rất phức tạp, đủ các tai tệ nạn xã hội như xì ke, cướp giật, tình trạng hôi của… ông Chín Ái và các anh em trong Ban CHQS phường thường xuyên phối hợp với bộ đội chủ lực tuần tra, bảo vệ, tổ chức tuyên truyền, giáo dục để xóa bỏ các tệ nạn xã hội; giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ bình yên từng khu phố trên địa bàn phường.

Đoàn kính cẩn dâng hương trước anh linh Chủ tịch Hồ Chí Minh tại nhà riêng ông Chín Ái.


Ông Chín Ái và các Hội viên Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ TP Hồ Chí Minh thường xuyên thăm hỏi, hỗ trợ các gia đình liệt sĩ, thương binh trên địa bàn thành phố.

Ông Chín Ái chăm sóc cây cảnh, thú vui tao nhã hàng ngày.
“Chúng tôi rất vinh dự, tự hào khi được sống và làm việc trên thành phố mang tên Bác Hồ kính yêu, được chứng kiến nhiều tấm gương anh dũng như chú Chín Ái, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì Tổ quốc. Trong không khí hào hùng của những ngày tháng tư lịch sử, hướng đến kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, thế hệ trẻ hôm nay phải ra sức giữ gìn thành quả cách mạng. Những thanh niên Việt Nam phải sống sao cho xứng đáng với sự hy sinh cao cả của các thế hệ cha anh”.