Những chàng trai mười tám, đôi mươi ngày ấy giờ đã trở thành các cụ già, những cựu chiến binh (CCB) chân yếu, mắt mờ nhưng khi nhớ về trận Điện Biên Phủ năm xưa, họ vẫn nhớ rõ kỷ niệm những ngày gian khó “khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt”.
Câu chuyện giữa chúng tôi với CCB Chu Ngọc Tân, 89 tuổi (KP1, Thị trấn Trảng Bom, huyện Trảng Bom) liên tục bị ngắt quãng bởi sự xúc động khi nhớ về những đồng đội hy sinh trong chiến dịch giải phóng Điện Biên của những ngày tháng 5 lịch sử 65 năm về trước. Ông Tân kể lại, vào thời điểm những năm 50 (Thế kỷ XX), thực dân Pháp tăng cường các biện pháp càn quét, lấn chiếm vùng hậu phương liên khu 3, 4 nhằm dựng nên các “vành đai trắng” ngăn sự tiếp xúc cách mạng với hậu phương. Lúc đó có rất nhiều đoàn bộ đội ghé qua làng, nhìn các anh oai phong hùng dũng, tôi rất muốn được vào bộ đội, góp phần công sức cho cuộc đánh xâm lược.
Ước mơ của ông Tân trở thành hiện thực khi được nhập ngũ vào Trung đoàn 330 thuộc Đại đoàn 312, trực tiếp tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Ông Tân nói: “Lúc đó, tôi chưa biết cầm súng như thế nào, cũng không biết vào đơn vị mình sẽ làm gì, nhưng được các đồng chí chỉ huy hướng dẫn và được bổ sung làm nhiều công việc khác nhau từ cấp dưỡng, hậu cần đến trực tiếp cầm súng đánh quân thù rồi cũng quen và hòa nhịp cùng đồng đội”.
Ông Tân nói: “Chiến dịch Điện Biên Phủ bắt đầu ngày 13-3 đến 7-5-1954 là thời khắc mà chúng tôi phải sẻ chia với nhau từng củ mì, từng miếng cháo loãng nhưng trên hết là tinh thần quyết tâm để giải phóng Điện Biên. Nhìn nhiều đồng đội của tôi vừa trò chuyện nhưng đã hy sinh ngay trên chiến hào, không kịp chứng kiến giờ phút thiêng liêng 17 giờ ngày 7-5-1954, khi ta bắt sống De Castries…Sau thắng lợi này, chúng tôi vinh dự được gặp Bác Hồ, Bác cùng ngồi ăn củ mì với chúng tôi và tôi còn vinh dự hai lần được Bác Hồ trực tiếp gắn Huy hiệu Chiến thắng Điện Biên và Kỷ niệm kháng chiến chống Pháp”.
Tại Ấp 2, xã Sông Trầu (Trảng Bom), chàng trai hào hoa Hà Thành Lê Văn Mậu 65 năm về trước trực tiếp tham gia trận Điện Biên Phủ giờ đã là một CCB 86 tuổi đời 66 năm tuổi Đảng, Trưởng ban liên lạc CCB Điện Biên Phủ huyện Trảng Bom. Chia sẻ câu chuyện kháng chiến, ông Mậu kể, gian khổ, ác liệt, hy sinh là vậy nhưng tinh thần quyết tâm phải chiến thắng giặc cao hơn hết thảy. “Khi nghe phương châm chỉ đạo của Tổng Tư lệnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp về đánh Điện Biên Phủ, anh em chúng tôi mừng vui vì đây là trận cuối cùng quyết định số phận quân Pháp nên tinh thần quyết tâm phải thắng giặc lúc đó cao lắm”, ông Mậu nói.
Tại căn nhà nằm gọn trong con hẻm của phường Long Bình Tân, CCB Lê Thiếu Lang, Trưởng ban liên lạc CCB Điện Biên Phủ tỉnh Đồng Nai, nguyên Chính trị viên Trung đoàn Sơn pháo 675 thuộc Đại đoàn Công pháo 351 trực tiếp tiêu diệt các trận địa pháo trong chiến dịch Điện Biên Phủ nhớ lại: “Lúc đó, tôi còn là một chiến sĩ trẻ, được trực tiếp tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ là một may mắn lớn vì đã 9 năm chống thực dân Pháp rồi. Lúc này, chiến sĩ ai cũng mong vào trận quyết chiến cuối cùng để đuổi thực dân đế quốc ra khỏi đất nước”.
Nhớ lại những kỷ niệm Điện Biên năm xưa, CCB Trần Ngọc Dậu, nguyên chiến sĩ Sư đoàn 312 chia sẻ, ngày đó ai cũng trẻ và hừng hực ý chí đánh thắng quân thù. Dù biết rằng để chuyển được quân, lương thực, thực phẩm, vũ khí, đạn pháo rất gian nan trong khi trang bị của bộ đội ngày đó chỉ có sức người, không máy móc hiện đại, nhưng mọi người đều hăng hái lên đường nên đã làm nên Điện Biên Phủ “chấn động địa cầu”. Sau thắng lợi của Điện Biên, các CCB Lê Thiếu Lang, Trần Ngọc Dậu, Lê Văn Mậu, Nguyễn Quốc Thi, Chu Ngọc Tân cùng nhiều CCB có thành tích đã vinh dự được gặp mặt Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp; nhiều CCB còn vinh dự được gặp Bác Hồ, được Bác gắn huy hiệu như CCB Chu Ngọc Tân…
Đại tá Trần Văn Khương, Phó Chính ủy Bộ CHQS tỉnh nhìn nhận, 65 năm đã đi qua nhưng dấu son Điện Biên Phủ vẫn mãi mãi là “vành hoa đỏ, thiên sử vàng” trong suốt chiều dài của lịch sử dân tộc, là bài học vô giá trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay và mai sau. Đại tá Khương nhấn mạnh: “Thực tế lịch sử đã chứng minh, tiếp nối Chiến thắng Điện Biên Phủ, dân tộc ta đã viết tiếp bản anh hùng ca thời đại Hồ Chí Minh, lập công hiển hách Điện Biên Phủ trên không 1972, Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội và tiếp tục thành công trong hơn 30 năm đổi mới đất nước. Qua đó cho thấy, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đã gìn giữ, kế thừa và phát huy xứng đáng truyền thống Điện Biên Phủ hào hùng 65 năm về trước”.