1. Thế nào là công dân tham gia nghĩa vụ quân sự?
Công dân khi tham gia nghĩa vụ quân sự, phải là công dân Việt Nam, có độ tuổi từ đủ 18 tuổi đến 25 tuổi (có thể đến 27 tuổi trong trường hợp công dân có trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ), đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn sức khỏe, đạo đức, phẩm chất chính trị để phục vụ trong Quân đội Nhân dân. Công dân tham gia nghĩa vụ quân sự sẽ thực hiện nghĩa vụ quân sự bao gồm phục vụ tại ngũ và phục vụ trong ngạch dự bị trong Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Căn cứ tại Điều 21, Luật Nghĩa vụ Quân sự 2015, thông thường công dân khi thực hiện nghĩa vụ quân sự sẽ phục vụ tại ngũ trong thời hạn 24 tháng. Đối với một số trường hợp đặc biệt có thể kéo dài lên 30 tháng.
2. Những đối tượng được phong làm sĩ quan Quân đội
- Hiện nay, đối tượng phong quân hàm sĩ quan tại ngũ bao gồm:
+ Học viên tốt nghiệp đào tạo sĩ quan tại ngũ;
+ Hạ sĩ quan, binh sĩ trong thời chiến; quân nhân chuyên nghiệp và công chức quốc phòng tại ngũ; cán bộ, công chức ngoài Quân đội và những người tốt nghiệp đại học trở lên vào phục vụ tại ngũ được bổ nhiệm giữ chức vụ của sĩ quan thì được phong cấp bậc quân hàm sĩ quan tương xứng.
- Nguồn bổ sung sĩ quan tại ngũ: Hiện nay có 5 nguồn bổ sung sĩ quan tại ngũ:
+ Hạ sĩ quan, binh sĩ tốt nghiệp các trường đào tạo sĩ quan hoặc các trường đại học ngoài Quân đội;
+ Hạ sĩ quan, binh sĩ hoàn thành tốt nhiệm vụ chiến đấu;
+ Quân nhân chuyên nghiệp và công chức quốc phòng tại ngũ tốt nghiệp đại học trở lên đã được đào tạo, bồi dưỡng chương trình quân sự theo quy định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng;
+ Cán bộ, công chức ngoài Quân đội và những người tốt nghiệp đại học trở lên được điều động vào phục vụ trong Quân đội đã được đào tạo, bồi dưỡng chương trình quân sự theo quy định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng;
+ Sĩ quan dự bị.
Như vậy, có thể thấy những điều kiện để được phong quân hàm sĩ quan trong thời bình đối với chiến sĩ đang phục vụ tại trong Quân đội sẽ không được trực tiếp phong hàm sĩ quan, mà phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật mới có thể được phong quân hàm sĩ quan trong Quân đội.
3. Điều kiện để chiến sĩ đang thực hiện nghĩa vụ quân sự được chuyển sang ngạch sĩ quan trong Quân đội cần phải có đủ điều kiện theo các quy định của pháp luật
Mặc dù trong điều kiện hiện nay chiến sĩ đang phục vụ tại ngũ không được trực tiếp phong hàm sĩ quan trong Quân đội, tuy nhiên chiến sĩ vẫn có thể được phong quân hàm sĩ quan thông qua những hình thức gián tiếp như sau:
Thứ nhất, trở thành quân nhân chuyên nghiệp. Khi hết thời gian tại ngũ, chiến sĩ có thể trở thành quân nhân chuyên nghiệp nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định tại Điều 14, Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng 2015. Theo đó để được chuyển sang chế độ quân nhân chuyên nghiệp phải đáp ứng các điều kiện:
- Có phẩm chất chính trị, đạo đức, sức khỏe, lý lịch rõ ràng và tự nguyện phục vụ Quân đội;
- Có văn bằng, chứng chỉ chuyên môn kỹ thuật, nghiệp vụ phù hợp với chức danh của quân nhân chuyên nghiệp.
Sau khi trở thành quân nhân chuyên nghiệp, quân nhân cần phải phấn đấu học tập và rèn luyện, nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện của ngạch sĩ quan sẽ được chuyển từ quân nhân chuyên nghiệp sang ngạch sĩ quan.
Thứ hai, trong quá trình phục vụ tại ngũ chiến sĩ có thể ôn thi và thi vào các trường đào tạo sĩ quan trong Quân đội thông qua hình thức đăng ký tham dự kỳ thi THPT quốc gia. Tuy nhiên để làm được điều này đòi hỏi các chiến sĩ trong thời gian tại ngũ phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về phẩm chất chính trị, trình độ, năng lực công tác và luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ.