(QK7 Online) - Cách nay 40 năm, ngày 16 tháng 12 năm 1977, dưới một cánh rừng cao su ở Làng Hai, xã Lộc Thái, huyện Lộc Ninh, tỉnh Sông Bé (nay là tỉnh Bình Phước), Sư đoàn bộ binh 2 được thành lập. Sau này, thể theo nguyện vọng của cán bộ, chiến sĩ nhiều thế hệ, Sư đoàn được mang tên đơn vị chủ lực đầu tiên của miền Đông Nam Bộ - Sư đoàn 302.
Trung tướng Phạm Văn Dỹ, Chính ủy Quân khu 7 tặng quà đơn vị trong diễn tập bờ biển năm 2017. Ảnh: P.Đ
Ra đời trong cuộc chiến tranh chống xâm lược, bảo vệ biên giới Tây Nam, Sư đoàn 302 được xây dựng trên cơ sở khung của Sư đoàn 2 - Đặc công Quân giải phóng miền Nam và một bộ phận của Sư đoàn bộ binh 3.
Chỉ ba ngày sau khi thành lập, Sư đoàn 302 đã nhận nhiệm vụ, bước vào cuộc chiến đấu bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ đất nước trên tuyến biên giới Tây Nam. Sau 10 ngày đêm liên tục chiến đấu, Sư đoàn 302 đã hoàn thành tốt nhiệm vụ chiếm lĩnh các mục tiêu trên tuyến biên giới Tây Nam. Sau đó, Sư đoàn được giao nhiệm vụ giữ tuyến phòng thủ biên giới thuộc địa bàn tỉnh Sông Bé.
Tháng 7 năm 1978, Sư đoàn tham gia chiến dịch “Thời cơ”, trong đội hình của Sư đoàn 5. Hoàn thành nhiệm vụ chiến dịch, Sư đoàn 302 được lệnh hành quân về tuyến biên giới Tây Ninh, làm nhiệm vụ giữ tuyến phòng thủ Xa Mát - Lò Gò.
Ngoài nhiệm vụ phòng thủ biên giới, Sư đoàn được giao nhiệm vụ đột xuất, chủ động đưa lực lượng trinh sát tinh nhuệ, trang bị gọn nhẹ, luồn sâu vào hậu cứ địch, giải thoát cho trên 4.000 cán bộ cách mạng và Nhân dân Campuchia đang bị quân Pônpốt truy diệt.
Bước vào chiến dịch tổng tiến công Xuân 1979, Sư đoàn được giao nhiệm vụ tiến công trên một hướng, trong đội hình chiến đấu của Quân đoàn 3. Sư đoàn đã tổ chức một bộ phận nhỏ làm nhiệm vụ nghi binh, kìm chân địch trên hướng Xa Mát, còn phần lớn lực lượng, gồm ba Trung đoàn 429, 271 và 88 thực hành đột phá tuyến phòng thủ của địch, giải phóng xã Tân Phú, đồn Lò Gò, giải vây đồn Xa Mát; đồng thời vu hồi thọc sâu vào sau lưng địch, đánh chiếm các mục tiêu: ngã tư Không Tên, cầu Tăng Tốc; hành tiến đánh địch dọc trục lộ 24, hòa cùng nhịp độ tiến công thần tốc trên toàn chiến trường biên giới. Sư đoàn 302 đã tiến công giải phóng Đầm Be, Sàm Rông, Ampin, Ốtđômiênchay, Cầnđan; vừa phối hợp với Sư đoàn 5 giải phóng Xixôpôn, cùng hàng loạt mục tiêu khác; góp phần cùng lực lượng cách mạng Campuchia đánh đổ chế độ Khơme đỏ, cứu nhân dân Campuchia thoát khỏi hiểm họa diệt chủng.
Năm 1979, nhân kỷ niệm lần thứ 35 ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, Sư đoàn 302 đã được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Trung đoàn 88, Đại đội 21 trinh sát, Trung đoàn 429 cùng Chuẩn úy Lê Thái Bê và Trung sĩ (liệt sĩ) Phạm Đình Thiện cũng được phong tặng và truy phong danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Đó là sức mạnh và điểm tựa để Sư đoàn bước vào thời kỳ thực hiện nghĩa vụ quốc tế giúp Nhân dân Campuchia bảo vệ thành quả cách mạng, hồi sinh đất nước. Mặc dù tổ chức và biên chế của Sư đoàn luôn biến động, Sư đoàn vẫn tổ chức tuyển chọn 600 cán bộ, chiến sĩ tham gia chiến đấu bảo vệ Tổ quốc trên biên giới phía Bắc và một bộ phận quân số được điều động đi xây dựng Sư đoàn 343. Bản thân Sư đoàn 302 được giao nhiệm vụ thay thế vị trí của Quân đoàn 3 đi làm nhiệm vụ ở mặt trận biên giới phía Bắc của Tổ quốc.
Suốt 10 năm làm nghĩa vụ quốc tế ở Campuchia (1979 - 1989), với chức năng đội quân công tác, đội quân chiến đấu, vừa cứu đói, cứu đau, cứu khổ, phục hồi sản xuất.. cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 302 đã đến với bạn bằng tình cảm quốc tế trong sáng, son sắt thủy chung.
Hỏa lực của Sư đoàn 302 tiêu diệt mục tiêu trên biển. Ảnh: P.Đ
Hoàn thành nghĩa vụ của người lính tình nguyện trở về Tổ quốc, Sư đoàn bắt tay ngay vào việc quy hoạch, tổ chức đơn vị theo chỉ đạo của Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu 7. Sư đoàn ra sức xây dựng đơn vị theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại, hoàn thành thắng lọi mọi nhiệm vụ Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 7 giao, xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Bốn mươi năm với biết bao thế hệ cán bộ, chiến sĩ từ mọi miền đất nước hợp lại, cùng xây dựng, bồi đắp nên truyền thống vẻ vang của một Sư đoàn anh hùng. Đó chính là động lực, điểm tựa để Sư đoàn 302 hướng tới tương lai, xứng đáng với truyền thống cao quý: “Đoàn kết nhất trí - Khắc phục khó khăn - Quyết chiến quyết thắng”.
Đại tá Trần Văn Khương, Chính ủy Sư đoàn 302