Trải qua các cuộc chiến tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế cao cả, đã có hàng triệu cán bộ, chiến sỹ và đồng bào ta anh dũng hy sinh. Với truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc, sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, sự ủng hộ, đồng thuận của các cấp, các ngành, mọi tầng lớp nhân dân, trong những năm qua, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (HCLS) đã đạt được hiệu quả quan trọng, đáp ứng yêu cầu đề ra.
Lễ truy điệu và an táng HCLS Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam hy sinh trên nước bạn Lào tại Nghĩa trang liệt sĩ Quốc gia Nầm, huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh), tháng 5/2019. (ảnh: Báo Tiền Phong)
Thực hiện Chỉ thị số 24-CT/TW, ngày 15/5/2013 của Bộ Chính trị, Quyết định số 1237, ngày 27/7/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án tìm kiếm, quy tập HCLS đến năm 2020 và những năm tiếp theo, công tác tìm kiếm, quy tập HCLS đã được các cấp, các ngành triển khai tích cực, toàn diện; hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện được ban hành đồng bộ; Ban Chỉ đạo 515 (Ban Chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS) các cấp, cấp ủy, chính quyền địa phương đề ra nhiều chủ trương, giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập HCLS. Đến nay, theo thống kê của các cơ quan chức năng đã có hơn 900.000 HCLS an táng tại hơn 3.000 nghĩa trang liệt sĩ trên toàn quốc; riêng trong giai đoạn từ 2012 đến nay, đã tìm kiếm, quy tập được 15.367 HCLS, trong đó, địa bàn trong nước là 7.215 HCLS, Lào là 2.445 HCLS, Campuchia là 5.707 HCLS.
Đội K71 tỉnh Tây Ninh quy tập HCLS tại phường Kenh Krieu, thành phố Xam-rong, tỉnh Oddar Menchey, Campuchia. (ảnh: QĐND)
Để có được kết quả trên, công tác tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ được triển khai sâu rộng từ Trung ương đến cơ sở xã, phường và các tầng lớp nhân dân bằng nhiều hình thức, biện pháp phong phú, đa dạng; thu hút được sự quan tâm, đồng thuận cao của toàn xã hội. Nhiều tổ chức, cá nhân cả trong và ngoài nước với nghĩa cử cao đẹp, thiện nguyện, tinh thần trách nhiệm cao đã chủ động, tích cực cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ. Các nguồn thông tin có giá trị đã giúp công tác khảo sát, xác minh và tổ chức tìm kiếm, quy tập HCLS tại nhiều điểm mộ, khu mộ tập thể liệt sĩ. Các địa phương cũng chủ động khai thác, thu thập, kết nối, xử lý các nguồn thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; tổ chức nhiều đợt khảo sát, xác minh, huy động tối đa lực lượng, phương tiện, nguồn lực tìm kiếm nhiều vị trí trên quy mô rộng lớn hàng trăm héc-ta, đào xúc hàng ngàn mét khối đất, đá để tìm kiếm, quy tập HCLS…
Với chức năng, nhiệm vụ được giao, lực lượng chuyên trách tìm kiếm, quy tập HCLS cũng thường xuyên được củng cố, kiện toàn. Hiện nay, toàn quốc có 20 đội chuyên trách làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS ở trong nước, ở Lào và Campuchia; lực lượng lâm thời được thành lập để thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS ở các địa bàn trọng điểm, còn nhiều HCLS như: Hà Giang, Quảng Trị... Công tác rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ được triển khai thực hiện nghiêm túc, tích cực. Nhiều đơn vị, địa phương đã cơ bản hoàn thành việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ (đã rà soát được trên 700.000 hồ sơ danh sách liệt sĩ) bàn giao cho Bộ Thông tin và Truyền thông để chuẩn hóa, tích hợp liên thông cơ sở dữ liệu về liệt sĩ, mộ liệt sĩ phục vụ công tác tìm kiếm, quy tập. Công tác kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập HCLS được triển khai bài bản, thống nhất, bước đầu đạt kết quả tốt, nhiều địa phương đã hoàn thành nhiệm vụ được giao, cụ thể: hoàn thành kết luận địa bàn ở cấp thôn, bản, ấp đạt 67%; cấp xã, phường, thị trấn đạt 58,34%; cấp huyện, quận, thị đạt 21,78%... Cùng với đó, Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương xây dựng Đề án rà phá, tháo gỡ bom, mìn, vật liệu nổ, phục vụ công tác tìm kiếm, quy tập HCLS trên địa bàn tỉnh Hà Giang, báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV vừa qua…
Ủy ban Chuyên trách Chính phủ Nhà nước CHXHCN Việt Nam và Ủy ban Chuyên trách Chính phủ Vương quốc Cam-pu-chia ký biên bản Kỳ họp lần thứ XVII về tiếp tục tìm kiếm, quy tập, hồi hương HCLS Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Campuchia trong các thời kỳ chiến tranh, tháng 10/2018. (ảnh: Biên Phòng)
Để nâng cao hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập HCLS, việc ở rộng quan hệ, hợp tác quốc tế với các nước, các tổ chức, cá nhân có liên quan cũng được quan tâm, chú trọng với nhiều hình thức, như: trao đổi, chia sẻ thông tin, kinh nghiệm tìm kiếm quân nhân hy sinh, mất tích trong chiến tranh từ đó thu thập thông tin về địa điểm chôn cất liệt sĩ, nhất là các khu mộ tập thể. Ban Công tác đặc biệt, Ủy ban Chuyên trách Chính phủ, các Quân khu, địa phương có chung đường biên giới với Lào, Campuchia thường xuyên phối hợp chặt chẽ với chính quyền, nhân dân các địa phương của nước bạn trong các hoạt động tìm kiếm, quy tập HCLS.
Hội nghị Kết luận địa bàn lập bản đồ tìm kiếm, quy tập HCLS, mộ liệt sĩ huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc. (ảnh: vinhphuc.gov.vn)
Mặc dù đã đạt kết quả quan trọng, song công tác tìm kiếm, quy tập HCLS hiện nay đang gặp rất nhiều khó khăn, thông tin về mộ liệt sĩ ngày càng ít đi, nhân chứng biết về mộ liệt sĩ ngày càng già yếu, trí nhớ suy giảm; sau chiến tranh, địa hình thay đổi khó xác định, nhiều đơn vị giải thể, sáp nhập dẫn đến hồ sơ, danh sách, sơ đồ mộ liệt sĩ không còn lưu giữ đầy đủ… Những vấn đề này đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác quản lý, tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính HCLS. Theo Đại tá Đoàn Quang Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chính sách (Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam), trong giai đoạn 2019 - 2020, các cơ quan chức năng xác định đẩy nhanh tiến độ hoàn thành bộ cơ sở dữ liệu quốc gia, tiến tới công bố dữ liệu quốc gia về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; cơ bản hoàn thành việc lập bản đồ tìm kiếm, quy tập HCLS ở 3 cấp (xã, huyện, tỉnh) trên phạm vi cả nước; hoàn thành quy trình xác định danh tính HCLS còn thiếu thông tin; mỗi năm phấn đấu tìm kiếm, quy tập được khoảng 1.500 - 2.000 HCLS…
Nguồn: mod.gov.vn