Bài 5: Phi công Trần Hanh: “Hào hoa mặt đất, hào hùng trên không”
(QK7 Online) - Phó Trung đoàn trưởng Trung đoàn Không quân 921 Trần Hanh rất quan tâm và thường tâm sự với các phi công trẻ mới tốt nghiệp bay ở Liên Xô về: “Hạ cánh thì phải để máy bay tiếp đất thật êm đềm. Động tác vì vậy phải thật chuẩn xác và nhẹ nhàng như thiếu nữ thêu hoa mới được. Làm phi công ở mọi quốc gia, anh nào cũng phải: hào hoa mặt đất, hào hùng trên không”.
(QK7 Online) - Phó Trung đoàn trưởng Trung đoàn Không quân 921 Trần Hanh rất quan tâm và thường tâm sự với các phi công trẻ mới tốt nghiệp bay ở Liên Xô về: “Hạ cánh thì phải để máy bay tiếp đất thật êm đềm. Động tác vì vậy phải thật chuẩn xác và nhẹ nhàng như thiếu nữ thêu hoa mới được. Làm phi công ở mọi quốc gia, anh nào cũng phải: hào hoa mặt đất, hào hùng trên không”.
Trung tướng phi công, Anh hùng LLVTND Trần Hanh, người chỉ huy nhiều trận đánh của KQNDVN trong chiến dịch 12 ngày đêm 12/1972.
Phi công Trần Hanh sinh ngày 29/11/1932 tại làng Tức Mặc, xã Lộc Vượng, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định, nay là phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định. Ông tham gia cách mạng từ tháng 12/1946; nhập ngũ tháng 9/1949 và được cử đi học tại Trường Quân chính Liên khu 3. Tháng 9/1956 Trần Hanh là một trong những chiến sĩ đầu tiên được Đảng, Bác Hồ, Quân đội cử sang Trung Quốc học lái máy bay chiến đấu MiG17. Năm1964, ông về nước được đề bạt làm Đại đội trưởng Đại đội 1, Trung đoàn Không quân 921 (Đoàn Không quân Sao Đỏ).
Ngày 05/8/1964 Mỹ cho máy bay ném bom đánh phá vào các địa điểm ven biển của miền Bắc nước ta: Cảng Gianh (Quảng Bình), Vinh - Bến Thủy (Nghệ An), Lạch Trường (Thanh Hóa), Bãi Cháy (Quảng Ninh), mở đầu cho cuộc chiến tranh phá hoại quy mô lớn vào miền Bắc Việt Nam.
Ngày 4/4/1965 Mỹ đã cho nhiều tốp máy bay cường kích F105 ném bom đánh phá Cẩu Hàm Rồng, một cây cầu huyết mạch, nhằm làm gián đoạn giao thông của ta. Lúc 10:20 phút, Sở chỉ huy lệnh cho Biên đội làm nhiệm vụ nghi binh gồm: Lê Trọng Long - Phan Văn Túc - Hồ Văn Quỳ - Trần Minh Phương cất cánh bay ở độ cao 8.000 mét nhằm thu hút tiêm kích của Mỹ, sẵn sàng yểm hộ cho Biên đội công kích khi cần thiết. Sau 2 phút, Biên đội tiến công gồm: Trần Hanh - Phạm Giấy - Lê Minh Huân - Trần Nguyên Năm xuất kích, bay thấp ra hướng đông rồi bất ngờ quay ngoặt vào để tránh bị Radar trên Hạm tàu của địch phát hiện. Đến khu vực chiến đấu, Biên đội bay lên, chiếm độ cao có lợi.
10h30 phút, phi côngTrần Hanh phát hiện tốp 4 chiếc F105D đang kéo lên cao sau khi cắt bom nên hoàn toàn rơi vào thế bất lợi. Biên đội MiG17 của Trần Hanh khéo léo chen vào giữa tốp F105D và F100D để chiếm vị trí công kích. Chiếc MiG17 của phi công Trần Hanh bám theo một chiếc F105D, cách máy bay địch khoảng 400 mét, anh nổ súng, chiếc F105D bốc cháy và rơi cách Thanh Hóa 30 km.
Đây là chiếc F105 đầu tiên bị bắn rơi trên bầu trời miền Bắc Việt Nam. Cùng lúc đó, Lê Minh Huân cũng tiếp cận vị trí thuận lợi và nổ súng bắn cháy một chiếc F105D khác.
Với chiến thuật, phương án dẫn đường đã được chuẩn bị kỹ lưỡng và cách đánh sáng tạo của phi công, những chiếc MiG17 lạc hậu vẫn hoàn toàn có thể bắn hạ những máy bay hiện đại nhất của Mỹ thời đó.
Những trận không chiến sau này của MiG17 với Không quân Mỹ đã chứng minh điều đó: Không chỉ F105 bị hạ mà sau này MiG17 của KQNDVN còn lập công bắn rơi nhiều loại máy bay của Mỹ kể cả máy bay F4.
Tuy nhiên Biên đội làm nhiệm vụ tấn công không may mắn như Biên đội của Phạm Ngọc Lan ngày hôm trước. Ba chiếc MiG17 bị rơi. Riêng chiếc MiG17 của phi công Trần Hanh còn rất ít dầu, đồng hồ la bàn bị hỏng, mặc dù được lệnh của Sở chỉ huy cho phép nhảy dù, nhưng ông vẫn tìm cách hạ cánh để bảo vệ máy bay. Phi công Trần Hanh cho máy bay hạ cánh bằng quán tính, ông điều khiển chiếc máy bay vượt qua các ngọn núi rồi cho hạ cánh xuống cánh đồng lúa ở bản Ké Tằm, xã Châu Phong, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An.
Cũng như Phạm Ngọc Lan, ông cũng bị dân quân vây bắt, sau đó nhận ra ông là phi công Việt Nam nên đã đưa về chăm sóc.
Trong những năm sau đó, ông vẫn tiếp tục chỉ huy Biên đội MiG17 chiến đấu với máy bay Mỹ.
Ngày 01 tháng 01năm 1967 ông là một trong ba phi công đầu tiên của KQNDVN được Đảng, Nhà nước tuyên dương Anh hùng LLVTND.
Ngày 20 tháng 11 năm 1971 tại Sở chỉ huy tiền phương, ông đã trực tiếp chỉ huy và động viên phi công Vũ Đình Rạng bắn bị thương chiếc máy bay B52.
Chiến dịch 12 ngày đêm năm 1972, ông trực tiếp chỉ huy nhiều trận đánh của KQNDVN với Không quân Mỹ.
Trong Chiến dịch Hồ Chí Minh tháng 4 năm 1975, ông tham gia chỉ huy Không quân và là một trong những người trực tiếp chỉ huy trận đánh sân bay Tân Sơn Nhất của Không quân Nhân dân Việt Nam.
Nguyễn Việt Cường